مقالات

بهار خونین 1342 مقدمه زمستان سبز 1357

روز پانزده خرداد سال 1342 حکومت پهلوی با دستگیری امام خمینی، گرفتار گردابی شد که پانزده سال بعد، نظام شاهنشاهی را به کام خویش فرو برد. امام خمینی به یاد شهیدان پانزده خرداد، این روز را برای همیشه عزای عمومی اعلام کردند و همواره از این روز به عنوان مقدمه شکل‌گیری انقلاب اسلامی ایران یاد می‌کردند به گونه‌ای که در یکی از غزلیات خود آورده‌اند که: «انتظار فرج از نیمه خرداد کشم».

تحسین؟ یا سرزنش؟

پایدار نگاه داشتن علاقه‌ها و دوستی‌ها بین نسل پسین و پدیده‌های بزرگی چون انقلاب و جنگ و رهبران آن نیازمند کاربرد شعور و تعقل به جای شعار و احساسات است. شعارگرایی و توسل به احساسات شاید بتواند پاسخی سریع در القای وابستگی‌ها بدهد و یا طرفدارانی دست و پا کنده امّا بسیار زودگذر و آب‌شدنی است. حرمت و کرامت انقلاب و جنگ و رهبرانش را نمی‌توان در بستری از سور انقلابی به نسل پسین نشان داد. این کار نیازمند شعور انقلابی است. این روزها مصادف است با بزرگداشت رهبری بزرگ و رویدادی تاریخی: امام خمینی و پانزده خرداد؛ دو پدیده‌ای که تاریخ ایران را در دوران معاصر دچار دگرگونی کردند. پرسش این است: ما با کدامین آینده روبه‌رو خواهیم بود؟ آینده تحسین؟ تحسین برای پاسداشت رشته‌ها و مناسبات بین پدیده‌های اجتماعی و رهبران آن با نسل آتی؛ یا آینده سرزنش؟ سرزنش به خاطر گسستن رشته‌های علاقه و دوستی بین این رویدادها و افراد بزرگ با نسل‌های بعدی؟

اراده همایونی - آسیب شناسی پهلوی از منظر خاطرات علی امینی

دوره فترت ادامه دارد ، مشروطیت ایران که اساساً تعطیل‌بردار نیست بدون هیچ علت موجهی تعطیل شده است . مشکلات مالی و اقتصادی روز به روز بیشتر می‌شود . از «عدالت اجتماعی» اثری مشهود نیست . افراد مردم از فقیر و غنی ، همه گرفتارند ، گرفتارها صدها مشکل عمومی و اجتماعی که می‌توان گفت در اثر عدم توجه مقام سلطنت به موازین و اصول لازم‌الرعایه مربوط به اداره صحیح و قانونی مملکت لاینحل مانده است . بالاخره روزی باید تعیین شود تکلیف مردم و مملکت چیست ؟ اگر قانون اساسی و مشروطیتی وجود دارد ، چرا به آن عمل نمی‌شود ....

تحلیل یک روحانی نمای وابسته از امام خمینی (ره)

رژیم شاه،برای هرچه بیشتر وارد آوردن ضربه به نهضت اسلامی و انقلابی مردم مسلمان‏ ایران،و تضعیف جایگاه حضرت امام خمینی در مبارزه،از هر وسیله ممکن بهره می‏جست، که از آن جمله می‏توان به عوامل نفوذی و تعدادی انگشت شمار روحانیون وابسته به حکومت‏ پهلوی نام برد. ساواک،که به تبعیت از شاه،در پی ایجاد تفرقه بین علما و مراجع بود،تا بدین وسیله از محبوبیت و توانایی‏های امام در هدایت مبارزه علیه طاغوت بکاهد،با اعزام یکی وابستگان‏ خود به نام«نخعی»معروف به«افصح المتکلمین»خدمت آقایان«حاج شیخ عبد النبی عراقی»، «سید کاظم شریعتمدرای»و«حضرت امام خمینی»سعی در کسب نظرات علما و مراجع برآمد که گزارش مکتوب ملاقات و صحبتهای او،با هریک از آقایان،به‏طور مشروح برای ساواک‏ ارسال شده است.

مروری بر حیات علمی و مبارزاتی شهید آیت الله سید اسدالله مدنی

شهید آیت اللّه سید اسد اللّه مدنی در سال 1293 هـ ش‏ (1323 هـ ق)در دهخوارقان(آذرشهر)دیده به جهان‏ گشود.پدر ایشان،محرم آقا میر علی در بازارچه آذرشهر، شغل بزازی داشت.شهید مدنی در چهار سالگی،مادر و در 16 سالگی،پدر خود را از دست داد و دوران‏ کودکی را با رنج و زحمت و سختی به پایان رساند. وی در عنفوان جوانی،به قصد کسب علم و کمال، به شهر مقدس قم عزیمت کرد و به رغم مشکلات‏ فراوان شخصی ناشی از درگذشت پدر و استبداد عصر رضاخانی،با پشتکار وافر به تحصیل علوم دینی مشغول‏ شد.1او در حوزه علمیه قم،پس از گذراندن مراحل‏ مقدماتی،از محضر اساتید بزرگ فقه و اصول و فلسفه‏ بهره‏مند گردید.مدتی بعد...

شروع حرکتهای مسلحانۀ گروههای اسلامی و یک سند

درباره قتل حسنعلی منصور،اسناد،مدارک و خاطرات زیادی در دست داریم. یکی از اسنادی که در اینجا ارائه می‏شود از ویژگی درخور توجهی برخوردار است و آن‏ اینکه این سند گزارشی است که اداره اطلاعات شهربانی کل کشور از تحقیقات و اقدامات اولیه خود درباره قتل منصور،به احتمالا شخص شاه ارائه کرده است،که این‏ اقدامات شامل بازجوئی‏های اولیه از شهید محمد بخارائی،تفتیش منزل ایشان، بازرسی منزل شهید مرتضی نیک‏نژاد،نحوه بازداشت شهید رضا صفارهرندی، بازپرسی‏ها از این دو شهید،و کشف دخالت شهید سید علی اندرزگو و صادق امانی در این عملیات و کشف و ضبط اسناد و مدارکی مهم از شاخه نظامی هیأتهای مؤتلفه‏ اسلامی،و نیز تدارکاتی که برای این ترور شهید مهدی عراقی،صادق امانی،از نظر تهیه‏ سلاح،آموزش افراد و اخذ فتوی قتل از امام خمینی(ره)و سایر مراجع انجام‏ داده‏اند،معلوم می‏شود.که در نوع خود این سند را خواندنی می‏نماید.

اصلاحات ارضی؛ بررسی اوضاع کشاورزی در دورۀ پهلوی دوم

این نوشته پژوهشی است مستند درباره نتیجه اصلاحات ارضی(نخستین لایحه از لوایح دوازده‏گانه انقلاب سفید)و ملّی شدن جنگلها و آبها که تا کنون مکتوم مانده است.شاه طرح اصلاحات ارضی را با چند هدف به اجرا گذاشت و چنین می‏اندیشید که با اجرای این طرح، آمریکا که خود را طرفدار حقوق بشر می‏داند راضی می‏شود، ابر قدرت همسایه(اتّحاد جماهیر شوروی)که خود را حامی کارگر می‏داند خوشنود می‏گردد، گروه‏های چپ داخلی که از کارگران و کشاورزان پشتیبانی می‏کنند و همچنین بیشتر جمعیّت ایران که کشاورزند، خشنود می‏شوند، برانداختن ملوک الطّوایفی که آرزوی ناتمام پدرش بود تحقّق می‏یابد و او و فرزندانش برای ابد سلطنت خواهند کرد؛ درحالی‏که با ارتش مدرن و منظّم و مقتدری که در اختیارش بود، هیچ ایل یا عشیره‏ای جرأت مخافت با دولت و گردنکشی نداشت و در واقع، برانداختن ملوک الطّوایفی بهانه‏ای بیش نبود.

اندیشه تحریم و گوشه‌ای از مبارزات ملت مسلمان ایران در دوران پهلوی

آنچه در این مقاله عرضه می‌شود گوشه دیگری از مبارزات علمای دینی و مردم ایران در مقابله با جریانات وابسته به نظام صهیونیستی و لیبرالیستی غرب است که قبل از نهضت امام خمینی تلاش می‌کردند به نوعی دست مسلمانان را از شاهرگ حیاتی سیاسی و اقتصادی کشور کوتاه کنند . این اسناد نشان می‌دهد که علمای دین همیشه با بیداری کامل همه حرکات جریان‌های منحرف وابسته به بیگانگان را زیر نظر داشته و اجازه نمی‌دادند فضای زندگی مسلمانان آنچنان آلوده به سیاسی‌های استعماری گردد که دیگر امکان پیدا کردن راه چاره برای آن میسر نباشد .

علی امینی و ریشه های شکست اصلاحات (3)

علی امینی به مدت 14 ماه و 10 روز،از اردی‏بهشت 1340 تا تیر 1341 ش،در دوره‏ای‏ پرتنش از تاریخ معاصر ایران،نخست‏وزیر بود.او ظاهرا برای فرو نشاندن بحران بر سر کار آمد، اما ناکامیاب از صحنه سیاست بیرون رفت.حدود 15 سال را در انزوای سیاسی و تحت نظر و مراقبت گذراند،بی‏آنکه در عرصه سیاست تأثیر خاصی داشته باشد؛البته به نظر نمی‏رسد که در این مدت در عرصه دیگری هم موثر یا مولد بوده باشد،و فعلا اطلاعات موثقی در دست نیست‏ که نشان دهد این سال‏ها را با اشتغال جدّی به امور خاصی سپری کرده باشد.هرچند که با گذشت سال‏ها،اصطلاح«دوره امینی»در نوشته‏های‏ مختلف،پررنگ‏تر از پیش به کار رفته است.در سلسله رویدادهایی که از کودتای نظامی 28 مرداد 1332 آغاز شد و به انقلاب 22 بهمن 1357 انجامید،نه تنها رویدادهای سیاسی سال‏های‏ 1339 تا 1342،که بخش عمده‏ای از آن‏ها با حکومت امینی مقارن است،اهمیت خاص دارد، بلکه تحولات اجتماعی-اقتصادی را که ریشه‏های اصلی انقلاب 1357 را تشکیل می‏دهد،در شکست برنامه اصلاحات امینی سراغ باید گرفت.

نگاهی به مبارزات جنبش دانشجویی از آغاز شکل گیری تا پیروزی انقلاب اسلامی

دانشجویان را می توان یکی از گروه هایی دانست که به دلیل آشنایی و آگاهی بیشتر از جریانات سیاسی ـ اجتماعی، حضور آنان در تمامی صحنه‌های انقلاب کاملا ملموس، محسوس و پررنگ است. این حضور از سال‌ها پیش از انقلاب با شکل گیری جنبش دانشجویی آغاز گردید. این جنبش با تأثیر از جریان روشن فکری و تجدّدخواهی متأثر از رشد علمی جهان غرب از یک سو، و شکل گیری جریان‌های کمونیستی از سویی دیگر، آغاز گردید. اما پس از چندی با انگیزه احیای تفکر دینی و ردّ روشن فکری غربی و الحاد شرقی در بستر تاریخ انقلاب اسلامی و در دانشگاه تهران رخ نمود. اما نقش دانشجویان در مبارزات علیه حکومت پهلوی با آغاز نهضت اسلامی امام خمینی پررنگ تر شد. در ادامه مروری بر مبارزات جنبش دانشجویی بین سالهای 1342 تا 1357 خواهیم داشت
...
46
...

جدیدترین مطالب

پربازدیدها

© تمامی حقوق برای پایگاه اطلاع رسانی 15 خرداد 1342 محفوظ است.