کتاب و نشریه

نشست تخصصی حق قضاوت کنسولی (کاپیتولاسیون)

رضا سامانی


تا کنون جلسات و نشست های تحلیلی متعددی درباره کاپیتولاسیون در مراکز علمی و تحقیقاتی ایران برگزار شده اند. اداره کل آموزش و پژوهش معاونت سیاسی سازمان صداوسیما، دانشگاه تهران، موسسه مطالعات و پژوهشهای سیاسی و فرهنگسرای انقلاب از جمله مراکزی هستند که در جلساتی با عناوین مختلف به بررسی آثار این قانون در تاریخ ایران پرداخته اند. یکی از مهم ترین جلسات در این باره در موسسه مطالعات و پژوهشهای سیاسی برگزار شد که محتوای گفتگوهای آن بعدها به صورت یک کتابچه یکصد و دوازده صفحه ای به چاپ رسید.

«حق قضاوت کنسولی؛ کاپیتولاسیون» موضوع سومین نشست تخصصی موسسه مطالعات و پژوهشهای سیاسی بود که در 11 آبان سال 1383 در محل موزه «تماشاگه زمان» برگزار شد. در این نشست، تاریخچه کاپیتولاسیون در ایران بررسی شده و سپس موضوع احیاء آن در دوره پهلوی اول مطرح شد. اما مبحث اصلی مربوط به تصویب مصونیت لایحه مستشاران امریکایی در ایران در سال 1343 بود که متعاقب آن امام خمینی (ره) به افشاگری مفاد مصوبه پرداختند.

سخنرانان این نشست عبارت بودن از دکتر محمد هراتی، دکتر گودرز افتخارجهرمی، دکتر داوود هرمیداس باوند، حجت الاسلام روح الله حسینیان و آقای قاسم تبریزی که هریک از آنها یکی از موضوعات مرتبط با کاپیتولاسیون را مد نظر سخنرانی خود قرار دادند.

اولین سخنران این جلسه دکتر محمد هراتی، استاد دانشگاه و از پژوهشگران موسسه مطالعات و پژوهشهای سیاسی، سخنرانی خود را درباره «کاپیتولاسیون در ایران» ادا کردند. مرور تاریخچه کاپیتولاسیون در ایران و دلایل و عوامل تصویب مجدد آن در سال 1343 از مهمترین نکات این سخنرانی بودند.

دکتر گودرز افتخار جهرمی، مشاور حقوقی رئیس جمهور، «وضعیت حقوقی کاپیتولاسیون» را بررسی کردند. ایشان با بررسی وضعیت حقوقی کاپیتولاسیون در سطح بین المللی، سخنان خود را با اشاره به لغو کاپیتولاسیون در سال 1307 در پی تلاشهای مرحوم مدرس به پایان رساندند.

 سخنران بعدی دکتر داوود هرمیداس باوند بودند و درباره مبحث «گروههای سیاسی و کاپیتولاسیون» صحبت کردند. از نظر ایشان، در دوره های مختلف، دلایل اقتصادی و سیاسی متفاوتی وجود داشت که شاهان ایران را وادار به پذیرش کاپیتولاسیون می کردند.

حجت الاسلام روح الله حسینینان، رییس مرکز اسناد انقلاب اسلامی، آخرین سخنران این جلسه بودند. موضوع سخنرانی ایشان «امام خمینی و لایحه مصونیت مستشاران امریکایی در ایران» بود. ایشان معتقد بودند که سخنرانی تاریخی امام خمینی در مورد کاپیتولاسیون، نه تنها نقطه عطفی در مبارزات ایشان بود، بلکه قله راهی بود که امام از سال 1341 علیه وابستگی رژیم شاه به امریکا آغاز کرده بود.

کتاب نشست تخصصی حق قضاوت کنسولی در دو بخش تنظیم شده است. بخش اول متن سخنرانی های ایراد شده است و تلاش شده تا حداقل ویرایش در تنظیم این مطالب صورت گیرد. بخش دوم کتاب شامل یک مقاله می شود با عنوان «حق استفاده امریکاییان از معافیت و مصونیت سیاسی و قضایی قرارداد وین در ایران» که به قلم دکتر محمد هراتی نگاشته شده است.

این کتاب در بهار 1384 توسط موسسه مطالعات و پژوهشهای سیاسی به چاپ رسید.



 
تعداد بازدید: 4669



آرشیو کتاب و نشریه

نظر شما

 
نام:
ایمیل:
نظر:
تصویر امنیتی:

جدیدترین مطالب

پربازدیدها

© تمامی حقوق برای پایگاه اطلاع رسانی 15 خرداد 1342 محفوظ است.