کتاب و نشریه

خاطرات مرحوم حجة الاسلام علی موحدی ساوجی

رضا سامانی


مبارزه در نهضت اسلامی وظایف مختلفی را بر عهده وعاظ و روحانیون نهاده بود. از جمله آنها می توان به سخنرانی و تبلیغ در مساجد محلی، انتشار اعلامیه ها و نوارها، تبلیغ در پادگانها و حتی زندانها اشاره کرد. در این میان عده ای از روحانیون بودند که نقش سفیر های نهضت را اجرا می کردند و با سفر به شهرهای مختلف و سخنرانی در میان مردم، آنها را با اهداف و آرمانهای نهضت امام خمینی آشنا می کردند. یکی از این روحانیون، و به عبارتی سفرای نهضت، مرحوم حجت الاسلام علی موحدی ساوجی بود.

ایشان که تحت تاثیر روحانیون بزرگی همچون میرزا حسن قمی، واعظ طبسی و هاشمی نژاد درسهای مهمی درباره مبارزه با دیکتاتوری فرا گرفته بود، به محض مطرح شدن لایحه انجمن های ایالتی و ولایتی، وارد گردونه مبارزات سیاسی شد و در فهرست سربازان نهضت امام خمینی قرار گرفت.

ساوجی به محض ورود به هر شهر، در مسجد جامع آنجا به روشنگری سیاسی می پرداخت و مخاطبان خود را از اخبار جنبش مطلع می نمود و بارها به خاطر همین سخنرانی ها طعم زندان و شکنجه را چشید. او یکی از تجربه های زندانی شدن خود را به دلیل اعتراض به دستگیری امام در 15 خرداد 1342 به دست آورد.

مرکز اسناد انقلاب اسلامی، به دلیل اهمیت و جذابیتی که خاطرات آقای موحدی ساوجی داشت، در سال 1380 به سراغ این شخصیت انقلابی رفت و طی 35 جلسه مصاحبه، خاطرات وی را ضبط نمود. تدوین خاطرات بر عهده آقای عباس پناهی بود. البته دکتر حمید کرمی پور آقای پناهی را در این راه یاری داد و اسناد مربوط به حجت الاسلام موحد ساوجی یک بار توسط آقای رحیم نیکبخت بازبینی شدند.

مرکز اسناد انقلاب اسلامی، هفدهمین جلد از مجموعه کتابهای خاطرات در «طرح تدوین انقلاب اسلامی» را به خاطرات حجت الاسلام موحدی ساوجی اختصاص داد که در تابستان سال 1381 راهی بازار نشر شد. گرچه متاسفانه آقای موحدی ساوجی در 26 تیرماه 1380 در سانحه تصادف به لقا الله پیوسته بود.

کتاب در چهار فصل تنظیم شده است و در انتهای آن فهرست اعلام و منابع و گاهشماری از زندگی و مبارزات آقای موحدی ساوجی به چاپ رسیده است. این چهار فصل مرور کننده دوران کودکی و نوجوانی، دوران جوانی و آغاز نهضت اسلامی در دهه 1340، دهه سرنوشت ساز 1350 و فعالیتهای پس از انقلاب حجت الاسلام موحدی ساوجی هستند.

فصل اول به معرفی تحصیلات اولیه و تحصیلات حوزوی راوی در حوزه علمیه مشهد می پردازد و از مشکلات اقتصادی او در دوران طلبگی صحبت می کند.

اما در فصل دوم پای او به صحنه مبارزات باز می شود. ساوجی از طریق اعلامیه امام خمینی علیه لایحه انجمن های ایالتی و ولایتی با ایشان آشنا می گردد و در جرگه مبلغین نهضت قرار می گیرد و کم کم سفرهای تبلیغی او برای نهضت اسلامی آغاز می گردند. شهرهای کاشمر، بجنورد، تهران، رباط کریم، مشهد، رفسنجان، اراک، خرمشهر و قم از جمله مقاصدی بودند که وی برای تبلیغ و تشدید نهضت انتخاب نمود. او 15 خرداد 1342 درشهر ساوه بود و پس از آن، سخنرانی های شدیدی در اعتراض به دستگیری امام ایراد نمود که منجر به دستگیری اول او می شوند. ساوجی از جمله کسانی بود که در روز سخنرانی امام خمینی (ره) علیه کاپیتولاسیون، در منزل ایشان حضور داشت و پس از آن به شهرهای رفسنجان و خرمشهر رفت و در این باره سخنرانی نمود.

دهه پنجاه در خاطرات حجت الاسلام موحدی ساوجی بیشتر یادآور روزهای شکنجه و زندان هستند. خاطراتی که در فصل سوم کتاب مرور می شوند هم بیشتر به بررسی فضای زندانهای دوره پهلوی اختصاص داده شده اند. آقای موحدی ساوجی پس از یک سخنرانی کوبنده در مسجد سید عزیز الله تهران در ملامت تبعید امام خمینی در سال 1343 ایراد نمود که بلافاصله دستگیر و وارد فضای زندانهای پهلوی گردید. زندان کمیته مشترک، زندان قزل قلعه، زندان قصر و زندان اوین مقاصد بعدی او در این فصل هستند. خاطرات او از برخورد با اعضای سازمان مجاهدین خلق و دیگر گروههای ملی و مذهبی، دید خوبی از فضای زندانهای پهلوی به ما می دهد.

فصل چهارم، همانطور که اشاره شده بود بیانگر خدمات آقای ساوجی در مجلس شورای اسلامی و مجمع روحانیون مبارز در دوران پس از انقلاب هستند. البته ایشان نگاهی هم به فعالتیهای گروههایی همچون مجاهدین خلق و حزب خلق مسلمان در سالهای اولیه پس از پیروزی انقلاب می اندازند.

اسناد مربوط به آقای ساوجی در ساواک و شهربانی و گزیده تصاویر ایشان، آخرین قسمت این کتاب هستند. کتاب خاطرات مرحوم حجت الاسلام موحدی ساوجی 388 صفحه دارد و در انتشارات مرکز اسناد انقلاب اسلامی قابل دسترسی است.



 
تعداد بازدید: 5159



آرشیو کتاب و نشریه

نظر شما

 
نام:
ایمیل:
نظر:
تصویر امنیتی:

جدیدترین مطالب

پربازدیدها

© تمامی حقوق برای پایگاه اطلاع رسانی 15 خرداد 1342 محفوظ است.