خاطرات حجت‌الاسلام جعفری اصفهانی

رقیه کمانی

بسم الله الرحمن الرحیم
تاریخ انقلاب‌های جهان همواره مرهون تلاش‌های بی‌دریغ مبارزان آن انقلاب می باشد که با جانبازی تمام، نیروهای سبب‌ساز را به خدمت آرمان‌های خود گرفته و تا به پیروزی برسند.
در تاریخ انقلاب اسلامی ایران نیز جامعه روحانیت با تکیه بر وجهه مردمی و صبغه دینی خود به رهبری قاطع امام خمینی، آغازگر مبارزه علیه رژیم پهلوی شدند و از همان ابتدا با پیوستن به نهضت امام خمینی قدم در راه مبارزه نهاده و با تحمل زندان‎ها و شکنجه‌های بسیار، پیروزی انقلاب اسلامی را رقم زدند.
کتابی که در این مقاله به آن می پردازیم،با عنوان خاطرات حجت الاسلام جعفری اصفهانی، دربرگیرنده خاطرات و فعالیت‌های سیاسی حجت‌الاسلام جعفری اصفهانی یکی از فعالان نهضت امام خمینی است که به صورت مصاحبه تهیه و به همت ابراهیم عباسی در پنج فصل و 268 صفحه تدوین گردیده است.مرکز اسناد انقلاب اسلامی نیز نشر این کتاب را در تابستان 1386 به عهده گرفت.
فصل اول این کتاب "خانواده، تحصیلات و نخستین نخستین تکاپوهای سیاسی" نام داردکه به معرفی جعفری اصفهانی می پردازد.
حجت‌الاسلام علی‌اصغر مرتضوی‌فر معروف به جعفری اصفهانی در سال 1312 ش در خانواده‌ای مذهبی در زرین‌شهر اصفهان به دنیا آمد.پدرش مردی مبارز بود که طی سال‌های 1325 – 1326 ش علیه فعالیت کمونیست‌ها در اصفهان مبارزاتی داشت.وی از 1328 ش به تحصیل علوم دینی در حوزه های علمیه زرین‌شهر و اصفهان پرداخت سپس به نجف اشرف مهاجرت کرد. پس از بازگشت به اصفهان، زندگی سیاسی خود را آغاز کرد و پس از شهادت نواب صفوی با آیت‌الله کاشانی در 1335 – 1339 ش مراوده داشت و به لطف ایشان با امام خمینی آشناشد.
"آغاز نهضت اسلامی امام خمینی" عنوان فصل دوم کتاب است که به معرفی مجموعه فعالیت‌های حجت‌الاسلام جعفری اصفهانی در دهه 40 پرداخته است. در ابتدای این دهه در جریان غائله انجمن‌های ایالتی و ولایتی، حجره‌اش مخفی‌گاه کتاب‌ها و اعلامیه‌های ممنوع بود و در آنجا به تکثیر و پخش اعلامیه‌های حضرت امام همت گماشت..خود در این مورد می گوید:
"انجمن‌های ایالتی و ولایتی که مطرح شد، من تازه از نجف به اصفهان برگشته بودم که نهضت امام با سخنرانی‌هایش در مخالفت با انجمن‌های ایالتی و ولایتی آغازشد. رژیم با رحلت آیات: بروجردی و کاشانی، فرصت را غنیمت شمرد و قانون انجمن‌های ایلتی و ولایتی را به وسیله اسدالله علم به تصویب رساند.یکی از عللی که دستگاه در این زمان این قانون را تصویب کرد، نوعی زورآزمایی با دیگر علما بود.رژیم می خواست روحانیون را امتحان کند که آیا کسی بعد از فوت آن دو بزرگوار قدرت مخالفت با دستگاه را دارد یا نه؟ مسئله اصلی در این قانون، حذف قید مذهب یود.مذهب مانع تصمیمات آنها بود؛ مذهب بود که شاه را وادار می کرد با آن باطن کثیفش در مقابل آیت‌الله بروجردی کرنش کند و به روحانیت احترام بگذاردآنها می خواستند با تصویب این قانون، آن محافظه‌کاری‌ها حذف شود و همچنان که باطن‌شان اقتضا می کرد، به لامذهبی و لاابالی‌گری روآوردند...."
ایشان همچنین پس از فاجعه فیضیه با دستجات مذهبی اصفهان به قم آمده، سخنرانی‌هایی انجام دادند.و برای تداوم راه امام پس از قیام 15 خرداد؛ تصمیم گرفت که علمای اصفهان را به جرگه انقلابیون وارد کند. ازجمله اقدامات وی سعی در اتحاد علمای آن خطه و رفع اختلاف میان آ‌ها بود.
جعفری اصفهانی پس از آزادی امام در1343 ش برای دیدار ایشان به قم رفت و در جلسه سخنرانی امام حضور داشت و از آن زمان به بعد گمشده خود را در او یافت.
پس از تبعید امام به همت انقلابیون، مبارزات علیه رژیم پهلوی گسترش پیداکرد. مهمترین اقدام در این زمینه از سوی مدرسین حوزه علمیه قم صورت گرفت.ایشان متنی تهیه کردند که بر اعلمیت مرجعیت حضرت امام خمینی صحه می گذاشت.جعفری اصفهانی در اصفهان به طور مکرر این متن را تکثیر و پخش کرد.وی در خلال فعالیت‌هایش با هیئت‌های موتلفه در اصفهان ارتباط و همکاری داشت و تعدادی از متهمان به قتل منصور را نیز در خانه خود مخفی نمود.
سومین فصل از این مجموعه به " تداوم مبارزه سیاسی در تهران" جعفری اصفهانی اختصاص دارد. در این فصل به موضوعاتی چون دیدار با آیت‌الله میلانی، وعظ و خطابه در هیئت باروت‌کوب‌های پل سیمان شهر ری اشاره شده است.وی در سال 1345 ش به علت پخش اعلامیه معروف آیت‌الله سعیدی علیه قرارداد کنسرسیوم نفتی و تعقیب ساواک، مجبور به ترک اصفهان و اقامت در تهران شد و به همین دلیل نام مستعار عبدالله جعفری اصفهانی را برای خود انتخاب کرد.
مهم‌ترین اقدام وی در تهران صدور اعلامیه علیه جشن‌های تاجگذاری در سال 1346 ش به نام "عزایی به نام جشن" بود که منجر به دستگیری و زندانی شدنش گردید.
فصل چهارم " سازماندهی مبارزات سیاسی" نام دارد، که در آن ادامه خاطرات جعفری را پس از آزادی از زندان در 1347 می خوانیم. وی از این مرحله به بعد فعالیت‌های خود راسازماندهی کرد و به همین منظور، مسجد امام علی (ع) در منطقه قدیمی دولاب راپایگاه خود قرارداد.وی در این مسجد تربیت جوان‌های مبارز و انقلابی و تشکیل شاخه‌های انقلابی را به عهده گرفت.علاوه بر این آنجا را محل پخش و نشر آثار امام خمینی بخصوص رساله ایشان قرارداد.
از حوادث سال 1350 برگزاری جشن‌های دوهزار و پانصد ساله بود.ساواک طی برگزاری جشن‌ها مراسم دعا و نیایش برای شاه و خانواده سلطنتی را در مساجد و مدارس اجرا کرد.و تنها در مسجد علی (ع) با مخالفت صریح جعفری مراسم دعا برگزار نشد.او در سال 1350 ممنوع‌المنبر و در 1351 به اتهام نشر و پخش رساله امام و درگیری با آخوندهای درباری دستگیر و زندانی شد.از دیگر فعالیت‌های وی می توان شرکت در مراسم بزرگداشت قیام 15 خرداد 1354 و همکاری با اعضای مجاهدین خلق قبل از تغییر ایدئولوژیک در 1354 نام برد.
فصل پایانی کتاب با عنوان "در آستانه‌ی انقلاب" به فعالیتها و اقدامات آیت الله جعفری در آخرین سالهای حکومت پهلوی می پردازد.وی همراه با دیگر دوستانش از درگذشت دکتر علی شریعتی و آیت‌الله مصطفی خمینی برای تسریع‌بخشیدن به روند انقلاب اسلامی استفاده کرد و در 1357 رساله امام را برای چندمین بار نشر و پخش کرد.همچنین وی در قیام 17 شهریور 1357 و حادثه 13 آبان و تشییع جنازه استاد نجات‌اللهی  و تظاهرات تاسوعا و عاشورای همان سال و ورود امام به ایران حضور فعال داشت.
پایان بخش این مجموعه اسناد و تصاویر مربوط به گزارش‌های ساواک، اعلامیه‌های روحانیان و فعالیت‌های جعفری اصفهانی  می باشد.

 
تعداد بازدید: 4406