مقالات
قیام 15 خرداد در میانه
سیدرضا فندرسکی
11 خرداد 1397
پس از مخالفت امام خمینی(ره) با لایحه انجمن‌های ایالتی و ولایتی - که در مهر سال 1341 به تصویب هیئت دولت حکومت پهلوی رسید - مردم میانه طومار‌های بلندی در حمایت از خواسته‌های مراجع و علما تهیه کردند. دو تن از روحانیون این شهر یعنی آیت‌الله هادی نیری و سید سجاد حججی به عنوان نمایندگان علما برگزیده شدند تا این طومارها را به مراجع قم تحویل دهند. آنها در اواخر آبان سال 1341 در قم به حضور امام خمینی رسیدند و طومارها را تقدیم کردند. گفته می‌شود این نخستین طومارها در حمایت از نهضت امام بود و به همین دلیل موجب دلگرمی و قدردانی ایشان از مردم میانه شد.[1]
چند روز پیش از عید سال 1342 اعلامیه‌های امام بر در و دیوارهای شهر میانه و روستاهای اطراف نصب شد و این باعث نگرانی و تکاپوی مأمورین امنیتی حکومت پهلوی شد. در نتیجه پیگیری‌های مأمورین چند نفر به اسامی میرزا مقصود حجتی، میرجلیل هاشمی، اسماعیل الله‌یاری، منوچهر متولی، میرزاآقا متولی و دو نفر دیگر به اتهام توزیع اعلامیه دستگیر شدند.[2] این افراد پس از دوازده روز به قید ضمانت آزاد شدند، با وجود این میرزا مقصود حجتی و اسماعیل الله‌یاری همچنان به فعالیت‌های خود علیه رژیم ادامه دادند. در روز دوم فروردین سال 1342 سیدسجاد حججی سخنرانی تندی علیه رژیم ایراد کرد.[3]
در محرم سال 1342 آیت‌الله میرزا علی احمدی میانجی پس از ملاقات با امام خمینی به میانه آمد. وی صبح‌ها در مسجد مدرسه علمیه و شبها در مسجد آقایار سلطان سلسله سخنرانی‌های مبسوطی را تحت عنوان «منشاء اختلاف میان روحانیون و دولت» ایراد کرد. همزمان، حججی نیز در مسجد بازار به منبر می‌رفت.
سخنرانی‌های احمدی میانجی باعث احضار وی به شهربانی شد. با شنیدن خبر احضار وی چند تن از بازاریان میانه از جمله خسرو نیکنامی و حسن مجیدی به شهربانی مراجعه کرده و وی را آزاد کرده و با خود به منزل بردند.[4]
در روز تاسوعا جمعیت عظیمی در مسجد مدرسه علمیه میانه اجتماع کرده و پس از استماع سخنرانی احمدی میانجی به صورت هیئت‌های عزاداری به سمت بازار به راه افتادند. مردم در آنجا پس از گوش دادن به سخنرانی حججی به سوی شهربانی واقع در چهارراه بالا حرکت کرده و در مقابل شهربانی توقف کردند. حجت‌الاسلام حججی در مقابل ساختمان شهربانی طی سخنان تندی به افشای جنایات حکومت پهلوی در حمله به مدرسه فیضیه پرداخت.[5]
پس از دستگیری امام خمینی و مهاجرت علمای نقاط مختلف کشور به تهران، مردم میانه در جلسات متعدد که با حضور روحانیونی مثل میرزاابومحمد حجتی، میرزالطفعلی زنوزی و شیخ علی کتانی برگزار کردند، سه روحانی به اسامی هادی نیری، احمد حجتی و میرزا فتاح اسبقی را به نمایندگی از طرف خود به تهران فرستادند. این نمایندگان در تهران با آیت‌الله سید کاظم شریعتمداری و آیت‌الله سید محمدهادی میلانی ملاقات کردند.[6] در این ایام ساواک در مورد چند روحانی فعال در میانه با رئیس شهربانی این شهر مکاتبه کرد، اما رئیس شهربانی که می‌خواست اوضاع شهر را عادی جلوه دهد توجه چندانی به این مسئله نداشت.[7] علی‌رغم تلاش در جهت عادی نشان دادن اوضاع شهر، پس از مراسم چهلم شهدای قیام پانزده خرداد وضعیت شهر آشفته شد و کمیته مبادله اطلاعاتی شامل فرماندار، رؤسای شهربانی و ژاندارمری، اطلاعات و فرماندهی پادگان میانه تشکیل شد. در مراسم چهلم که با اربعین حسینی مصادف شده بود، حججی، سخنران مجلس، با وجود تذکرات قبلی، سخنرانی آتشینی ایراد کرد و چون مأمورین در صدد دستگیری وی برآمدند شب به منزل یکی از شاگردانش به نام میرزا رفعت‌الله حامدی رفت. روز بعد یکی از دوستان حججی به نام حاج بخشعلی، وی را به خانه خود برد و چند روزی از وی پذیرایی کرد.[8] کمیته مبادله اطلاعاتی تشکیل جلسه داد و تصمیم گرفته شد حججی بازداشت شود. مأمورین به خانه‌اش هجوم بردند، اما او را نیافتند. وی به همراه چند تن از دوستانش به قافلان‌کوه (دهستان و نیز رشته کوهی در جنوب و جنوب شرقی شهرستان میانه) پناه برد و پس از چند روز، فردی به نام اصغر ممانی وی را راهی قم کرد و بدین گونه ساواک نتوانست به او دست یابد.[9]
علی‌رغم ناکامی مأمورین در دستگیری حججی، وی روز 26 مرداد 1342 خود را به شهربانی میانه معرفی کرد و آنها نیز وی را به گروهان ژاندارمری تحویل دادند.
درسال 1343و به دنبال گزارش‌های حججی به امام خمینی، ایشان نیز طی سه دست‌خط جداگانه از تلاشهای مردم میانه قدردانی کردند.[10]
پی‌نوشت‌ها:
[1] . اباذری، عبدالرحیم، انقلاب اسلامی در شهرستان میانه، مرکز اسناد انقلاب اسلامی، 1381، ص 81 - 82
[2] . همان، ص 84
[3] . همان، ص 86
[4] . همان، ص 87
[5] . همان، ص 88
[6] . همان، ص 93
[7] . همان، ص 94
[8] . همان، ص 102
[9] . همان، ص 105
[10] . همان، ص 112-114
تعداد بازدید: 1826
آرشیو مقالات
جدیدترین مطالب
پربازدیدها
