نهضت امام خمینی
گزارش تحلیلی ساواک از اقدامات روحانیون در قبال حکومت پهلوی
زهرا رنجبر کرمانی
14 آذر 1399
در تاریخ 14 /9 /42 ساواک در گزارش ویژه‌ای با عنوان «درباره اقدامات روحانیون در 6 ماه اخیر» به تحلیل و تشریح فعالیت روحانیون و موضع آنها در قبال حکومت پهلوی پرداخته است. این گزارش دو موضوع اصلاحات ارضی و لایحه انجمن‌های ایالتی و ولایتی را از عوامل آغاز مخالفت گروهی از روحانیون با حکومت دانسته است. در قسمت‌هایی از این گزارش در خصوص فعالیت‌های روحانیون پس از قیام 15 خرداد چنین آمده است:
«در شیراز پس از مراجعت آیت‌الله بهاء‌الدین محلاتی و عبدالحسین دستغیب و چند نفر دیگر از وعاظ که در وقایع 15 خرداد بازداشت شده بودند، مجدداً فعالیت‌هایی از طرف آنان آغاز گردید و عبدالحسین دستغیب، مجدالدین محلاتی و مجدالدین مصباحی در محافل مذهبی و بالای منابر شروع به ایراد سخنان تحریک‌آمیز و فعالیت‌های خلاف مصلحت نمودند... در مشهد بیشتر فعالیت‌ها صرف پخش اوراق و عکس‌های تبلیغاتی و اعلامیه‌های مختلف در تأیید نظر روحانیون افراطی و عیله سیاست دولت می‌شد. اقدامات مخالفت‌آمیز چند نفر از روحانیون مقیم آذربایجان شرقی بویژه روحانیون مقیم تبریز مانند آیت‌الله قاضی طباطبایی، سیداحمد خسروشاهی... در ماه‌های بعد از وقایع 15 خرداد همچنان ادامه داشت... عده‌ای از روحانیون شیعه مذهب مقیم عراق نیز در مدت چند ماه اخیر در تأیید روحانیون افراطی مقیم ایران و بر ضد روش دولت اقداماتی به عمل آورد و با صدور اعلامیه و نشریات مختلف، تشکیل مجالس مذهبی و ایراد بیانات تحریک‌آمیز روی منابر کوشش کردند اذهان عمومی را نسبت به دولت و مقامات عالیه ایران مشوب نمایند.... «نویسنده گزارش سپس روحانیون را به دو دسته «مترقی و روشنفکر» و «افراطی و ناراحت» تقسیم کرده، می‌نویسد: «روحانیون مخالف دولت که از اقدامات چند ماه اخیر خود نتیجه‌ای نگرفته‌اند، به تدریج حرارت اولیه خود را از دست داده‌اند»[1]. در پایان نسبت به نزدیک شدن ماه رمضان و استفاده روحانیون از پتانسیل محافل و مجالس مذهبی این ماه در مخالفت با دولت ابراز نگرانی شده است.[2]
پی‌نوشت‌ها:
[1]. خیزش مجدد روحانیون درسال 1343 در مخالفت با کاپیتولاسیون و به تبعیت از امام خمینی و ادامه نهضت خلاف این ادعا را ثابت کرد.
[2]. قیام 15 خرداد به روایت اسناد ساواک، ج 4، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات، 1380، ص 255 – 261.
تعداد بازدید: 869
آرشیو نهضت امام خمینی
جدیدترین مطالب
پربازدیدها
