نهضت امام خمینی
حجت‌الاسلام هاشمی رفسنجانی و نهضت امام خمینی
زهرا رنجبر کرمانی
26 دي 1400
پس از درگذشت آیت‌الله بروجردی در سال 1340، اکبر هاشمی رفسنجانی و دیگر شاگردان امام خمینی که در زمره نسل جوان حوزه به شمار می‌رفتند فرصت یافتند که از یک‌سو نامزد مورد نظر خود ـ امام خمینی ـ را برای مقام مرجعیت مطرح و از سوی دیگر از فرصت مراسم یادبود آیت‌الله بروجردی برای روشنگری و بیان آرمان‌ها و ایده‌های سیاسی خود با توده‌های مردم و روحانیون استفاده کنند، امام خمینی اما با رهبریِ جنبشِ پیروزِ روحانیت علیه لایحه انجمن‌های ایالتی و ولایتی در سال 1341 توانست جایگاه خود را تثبیت کند.[1] هاشمی و همفکرانش در این ایام در خدمت نهضت بوده از جانب امام به نقاط مختلف کشور فرستاده می‌شدند تا پیام نهضت را به مردم برسانند.[2] پس از دستگیری امام خمینی در خرداد 42، هاشمی که به علت فرار از سربازخانه سرباز فراری محسوب شده، تحت‌تعقیب بود و به ناچار مخفیانه می‌زیست، کار ترجمه کتاب سرگذشت فلسطین یا کارنامه سیاه استعمار را در تابستان و پاییز 42 به انجام رساند. پرونده او با انتشار این کتاب گشوده شد و نخستین‌بار به آن سبب احضار و بازجویی شد.[3]
پس از تبعید امام به ترکیه در آبان 1343 شماری از علما و مدرسان برجسته در قم گرد آمده، رهبری نیروهای جوان و دوستدار امام خمینی را بر عهده گرفتند. سخنرانی‌های پی‌درپی، درس‌ها، تشکیل جلسه دعای توسل و سر دادن صلوات در مجالس با حضور پرشمار مردم نمودهایی از این جنبش بودند. در نیمه شعبان سال 1343ش. نیز مجلسی در مسجد اعظم قم برگزار شد که نمایشی از حضور نسل جوان و انقلابی حوزه در صحنه مبارزه بود. مهم‌تر از آن بهره‌برداری گسترده تبلیغاتی از نخستین ماه رمضان پس از تبعید امام خمینی به ویژه در تهران و مسجد جامع بازار بود که به وضوح از فعالیت گروهی حکایت داشت که رهبری نهضت را در غیاب رهبر آن به عهده گرفته بودند.[4] گزارش ساواک با موضوع «روحانیون» به تاریخ 26 /10 /1343 نمونه‌ای از تلاش‌های هاشمی رفسنجانی برای زنده نگهداشتن نام و یاد امام خمینی در این برهه و به شرح زیر است:
«برابر اطلاع در تاریخ20 /10 /43 شیخ علی‌اکبر هاشمی در مسجد صاحب‌الزمان شیخ جعفری در مسجد جامع به منبر رفته‌اند در پایان سخنانشان به آیت‌الله خمینی دعا نمودن....»[5]
هاشمی سرانجام در 11 /12 /43 دستگیر و با فشار شخصیت‌های ذی‌نفوذ در 14 /4 /44 آزادشد.[6]
پی‌نوشت‌ها:
[1]. دوران مبارزه؛ خاطرات، تصویرها، اسناد و گاه‌شمار، ج 1، تهران، دفتر نشر معارف انقلاب، 1376، ص 25 - 27.
[2]. همان، ص 125.
[3]. همان، ص 29 -30.
[4]. همان، ص 33.
[5]. مرکز بررسی اسناد تاریخی، پایگاه‌های انقلاب اسلامی، مسجد جامع بازار تهران به روایت اسناد ساواک، ج 1، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات، 1393، ص 161.
[6]. همان، ص 34.
تعداد بازدید: 1031
آرشیو نهضت امام خمینی
جدیدترین مطالب
پربازدیدها
