مقالات

از انقلاب سفید تا انقلاب اسلامی

نویسنده در این مقاله تلاش نموده است تا از طرفی علل اجتماعی ـ اقتصادی، و از طرف دیگر آرا و نظریاتی (داخلی / خارجی) را در خصوص انقلاب سفید و بویژه اصلاحات ارضی تحلیل نماید. اشرف با اشاره به فشارهای مختلفی که در خصوص انجام اصلاحات بر دولت شاه وارد می‌شد، اساساً بنیان تفکر مبتنی بر انجام اصلاحات را در بیرون از دولت محمدرضا پهلوی جستجو می‌نماید. وی در این مقاله به بررسی روابط دهقانی / زمینداری در ایران پیش از اصلاحات می‌پردازد و بر اساس این بررسی مختصر جامعه‌شناختی بر آن است تا اثرات برنامه‌های اصلاحی شاه را بر طبقات اجتماعی ایران و بالاخص روستاییان ارزیابی کند.

امام خمینی و گروههای مسلح اسلامی

با آغاز نهضت امام خمینی و بارز شدن چهره ایشان پس از مبارزات مربوط به انجمنهای ایالتی و ولایتی تعداد زیادی از متدینین کوچه و بازار با انگیزه اسلامی وارد صحنه مبارزه با رژیم شاه شدند. د راین میان برخی از جوانان انقلابی تهران از طریق هیاتهای مذهبی با امام مرتبط گشتند. در نظر این افراد خاطرات فراموش نشدنی حماسه آفرینی های فدائیان اسلام و نواب صفوی هنوز وجود داشت، از این رو از همان آغاز نهضت، اعتقادات خود را بطور آشکار و صریح به امام عرضه می داشتند، لذا یک هفته پس از لغو تصویبنامه دولت در حدود انجمنهای ایالتی و ولایتی (11/9/1341) آمادگی خود را در ادامه مبارزه تا آنجا اعلام داشتند که اگر لازم باشد به فرمان امام "به خودشان بمب ببندند ز یر ماشین شاه بروند و آن را منفجر کنند". که در برابر این پیشنهاد امام پاسخ داده بودند که کار به آنجاها نمی رسد. شما اینجا بیائید اگر کاری باشد به شما ارجاع می کنیم....

اتحاد برای پیشرفت و رفرم از بالا

اغلب، تصویب نامه انجمن های ایالتی و ولایتی (16 مهر 1341)، رفراندم اصلاحات شاه (6 بهمن 1341) و کشتار طلّاب علوم دینی در مدرسه فیضیه قم (2 فروردین 1342 ه .ش)، از عمده ترین زمینه های قیام 15 خرداد 1342 به شمار آمده است؛ در حالی که حداکثر اهمیّت وقایع یاد شده آن است که زمینه های سرعت بخش قیام بودند؛ زیرا این رخدادها خود معلول علّتها و زمینه های دیگری هستند که در سالهای پس از کودتای 28 مرداد 1332 و بویژه در سالهای نخستین دهه 1340 بر جامعه ایران سایه افکنده بود. این نوشتار به تحلیل علتهای اصلی می پردازد.

فرآیند گرایش به انقلاب در اندیشة سیاسی امام خمینی (س )

ملایی توانی در مقاله خود، علل و چگونگی گذر اندیشه سیاسی امام خمینی (س ) را از مرحله جامعه دینی به حکومت دینی ، با توجه به بسترهای اجتماعی سیاسی جامعه ایران در سراسر دهه 1340، مورد مطالعه قرار می دهد و عوامل و مسائلی که سبب رویارویی امام با نظام مستقر و پی بردن به ماهیت اصلاح ناپذیر آن گردید، بررسی می کند.

مروری بر قیام پانزدهم خرداد 1342 به عنوان زمینه ساز انقلاب اسلامی

قیام، بروز امواج نارضایتی در میان یک قشر یا قشرهای مختلف جامعه، بر علیه نظام حاکم است که منجر به طغیان ناگهانی آنها می شود و موجب تغییراتی در برنامه ها، سیاستها، رهبری و مدیریت و یا نهادهای جامعه می گردد. ولی ساختار و ارزشهای مسلط سیاسی و اجتماعی را دگرگون نمی سازد. زیرا هدف آن تنها نفس تغییر است; با این حال قیام پانزده خرداد 1342، تغییرات بنیادینی در ساختار سیاسی - اجتماعی ایران ایجاد کرد و زمینه های پیروزی انقلاب اسلامی 1357 را آماده ساخت. از این رو باید به شرایط تاریخی دوره ای که به قیام پانزده خرداد منجر شد، پرداخت و سپس خاستگاه، انگیزه ها و اهداف، ماهیت ، فرایند و نتایج و پیامدهای این قیام خونین را مرور کرد.

رهبران مذهبی و مدرنیزاسیون در دوره پهلوی دوم (قسمت دوم - بررسی مواضع امام خمینی )

این مقاله که در دو قسمت ارائه گردیده است به بررسی مواضع مراجع بزرگ تقلید شیعه درخصوص الگو و روند نوسازی (مدرنیزاسیون) در کشور در دوران پهلوی دوم (در سالهای 1320 - 1357) پرداخته است که مقاله حاضر به مواضع امام خمینی اختصاص دارد. در این مقاله مواضع امام خمینی در سه مقطع سالهای 1320 - 1340 و همچنین 1340 - 1343 و 1343 - 1357 به تفکیک مورد بحث و بررسی قرار گرفته است که در ضمن تحلیل دلایل برخورد انتقادآمیز امام خمینی با الگوی نوسازی اقتصادی، فرهنگی، سیاسی و اجتماعی پهلوی دوم، به صورت خاص مواضع امام در قبال انقلاب سفید، اصلاحات ارضی، مشارکت سیاسی زنان و اقلیتها و همچنین اصلاحات فرهنگی و اجتماعی و عمرانی مورد مطالعه قرار گرفته است.

رهبران مذهبی و مدرنیزاسیون در ایران در دوره پهلوی دوم (قسمت اول)

این مقاله در دو قسمت به شما ارائه می شود. قسمت اول به تبیین و تحلیل مواضع فقهای بزرگ شیعه (به جز امام خمینی قدس‏سره ) در قبال الگوی مدرنیزاسیون (نوسازی) پهلوی دوم (در سالهای 57 - 1320) پرداخته و در پی پاسخگویی به این سؤال است که مواضع فقهای شیعه درخصوص الگوی نوسازی پهلوی دوم چگونه بود؟ قسمت دوم بر روی مواضع امام خمینی در این باره متمرکز می شود. دکتر یحیی فوزی متولد 1339، داراي دكتراي علوم سياسي، عضو هيات علمي پژوهشكده امام‌خميني(ره) و انقلاب اسلامی است و تا کنون آثار و مقالات زیادی درباره انقلاب اسلامی و تاریخ معاصر ارائه کرده است.

دلایل تبعید امام به ترکیه از دیدگاه حبیب الله عسگر اولادی

همانطور که می دانیم، در سحرگاه 13 آبان 1343 کماندوهاى مـسلح اعـزامى از تـهـران، مـنزل امام خمـیـنى در قـم را محاصره کـردنـد. حضرت امام بازداشت و بـه هـمراه نیروهاى امـنـیـتى مـستقیما بـه فرودگاه مهرآباد تهران اعـزام و بـا یک فـرونـد هـواپـیـماى نظامى کـه از قبل آماده شـده بـود، تحت الحـفـظ مامـوریـن امـنیـتى و نظامى بـه آنکارا پـرواز کـرد. عـصـر آنـروز ساواک خـبـر تـبـعـیـد امـام را بـه اتهام اقـدام علیه امنیت کشـور ! در روزنـامه ها مـنتـشـر سـاخت. در همین رابطه مصاحبه ای در آرشیو مجله حضور وجود دارد که خواندن آن خالی از لطف نیست.

زندگینامه سیاسی و مبارزاتی آیت الله عباسعلی عمید زنجانی

آیت الله عمید زنجانی سی‌امین رییس دانشگاه تهران و چهره‌ ماندگار در رشته حقوق و فقه سیاسی كه مدت‌ها دچار بیماری قلبی بود،بامداد 8 آبان 1390 در سن 74 سالگی در یكی از بیمارستان‌های تهران درگذشت. ایشان علاوه بر شهرت و سابقه علمی، در نهضت انقلاب اسلامی هم جزء یاران نزدیک امام بودند و سابقه مبارزاتی درخشانی داشتند. در ادامه نگاهی به زندگی و مبارزات ایشان می اندازیم.

13 آبان 1343

اشاره: دائره المعارف انقلاب اسلامی (ویژه نوجوانان و جوانان)، مجموعه ای است سه جلدی که تا کنون دو مجلد آن توسط دفتر ادبیات انقلاب اسلامی تدوین و از طریق انتشارات سوره مهر به چاپ رسیده اند. مجلد اول این دائره المعارف در سال 1384 منتشر و با استقبال نوجوانان و جوانان علاقمند به تاریخ معاصر ایران روبرو شد و در نخستین جشنواره معرفی آثار پژوهشی برگزیده و تجلیل از پژوهشگران برتر حوزه مطالعاتی امام خمینی و انقلاب اسلامی – که از سوی «پژوهشکده امام خمینی و انقلاب اسلامی» در آذر 1385 برگزار شد – به عنوان اثر برگزیده معرفی شد. مجلد دوم آن در سال 1389 به چاپ رسید و مجلد آخر آن هم مراحل نهایی تدوین را طی می کند. مقاله 13 آبان 1343 یکی از مقالات مندرج در مجلد دوم این دائره المعارف است که با توجه به مناسبت آن با سالروز تبعید امام خمینی در این سایت منتشر می گردد:
...
52
...

جدیدترین مطالب

پربازدیدها

© تمامی حقوق برای پایگاه اطلاع رسانی 15 خرداد 1342 محفوظ است.