قيام 15 خرداد به روايت خبرگزاريها

گزارش زير، گاه شمار رويدادهاي شش ماهه حد فاصل دي 1341 تا خرداد 1342 است. مقطعي كه دربرگيرنده حوادث مربوط به رفراندوم «انقلاب سفيد» شاه، استعفاي امير اسدالله علم از نخست‌وزيري، قيام اسلامي 15 خرداد، بازداشت امام خميني و بازتاب اين حوادث به صورت تظاهرات گسترده مردمي عليه رژيم شاه در داخل و خارج كشور است.
***
اسوشيتدپرس ـ تل‌آويو ـ 4 دي 41
يك هيئت شش نفري مركب از كارشناسان اسرائيل رهسپار ايران شدند. طبق قراردادي كه بين دولتين ايران و اسرائيل منعقد شده است اين طراحان تحقيقاتي پيرامون امكان توسعه بيشتر كشاورزي منطقه درياي خزر بهره‌برداري بيشتر از منابع آبهاي آن به عمل خواهند آورد. مذاكرات مقدماتي درباره اين پروژه اكتبر گذشته (آبان 1340) در ايران بين موشه دايان (وزير كشاورزي اسرائيل) و ارسنجاني (وزير كشاورزي ايران) به عمل آمده است.

آسوشيتدپرس ـ نيويورك ـ 10 دي 41
خبرگزاري آسوشيتدپرس در تفسيري تحت عنوان سانسور در مطبوعات جهان به مطبوعات ايران اشاره مي‌كند و مي‌نويسد در ايران سانسور مطبوعات در سال 1962 (1341) به اوج خود ـ رسيده است و مأموران در دفتر روزنامه‌ها كنار دست روزنامه‌نويسان مي‌نشينند.

خبرگزاري فرانسه ـ تهران ـ 13 دي 41
نخستين كنگره جبهه ملي ايران كه حزب مخالف دولت اين كشور است مدت يك هفته در تهران به طول انجاميد. در پايان اين كنگره اعضاء طي قطعنامه‌هائي ضمن غيرقانوني شمردن دولت خواستار آزادي دكتر مصدق شدند. آنها همچنين خواستند تا شاه سلطنت بكند نه حكومت.

يونايتدپرس ـ واشنگتن 21 دي 41
شاهنشاه ايران مصمم است كه رفراندوم را ظرف 2 هفته آينده انجام دهند و حتي ممكن است اعلام كند كه اين رفراندوم ديگر نيازي به تصويب پارلمان ندارد. همچنين ديپلماتهاي امريكائي از روشي كه شاه ايران براي اجراي برنامه‌هاي خود در پيش گرفته‌اند و اصلاحاتي كه انجام مي‌دهند اظهار خوشحالي كرده‌اند.

رويتر ـ تهران 1 بهمن 41
روز بيست و ششم ژانويه (شش بهمن) مردم ايران در يك رفراندوم كه از سوي شاه پيشنهاد شده است شركت مي‌كنند. اين خبرگزاري ضمن برشمردن برنامه‌هاي شاه به نقل از ناظران سياسي مي‌نويسد يگانه ضامن سعادت و رفاه 20 ميليون نفر مردم ايران در اين برنامه است. همچنين در اين روز نخست‌وزير وقت (اسدالله علم) در يك كنفرانس مطبوعاتي اعلام مي‌كند كه در ايران آزادي كامل وجود دارد و حتي يك مورد زنداني سياسي در زندانهاي ايران به چشم نمي‌خورد.

اسوشيتدپرس ـ واشنگتن 3 بهمن 41
بيست و چهار تن از دانشجويان ايراني دوشنبه شب را در خارج سفارت ايران در امريكا به تظاهرات نشسته گذراندند تا عليه رفراندومي كه قرار است در وطنشان انجام گيرد اعتراض كنند. اين عده كه نماينده 6000 دانشجوي ايراني مقيم امريكا مي‌باشند با خود پلاكاردهائي حمل مي‌كردند كه به روي آنان شعارهايي از جمله «دست شاه از حكومت كوتاه» انتخابات آزاد، رفراندوم برخلاف قانون اساسي است و مرگ بر ديكاتورها نوشته شده بود. در حاليكه يك سخنگوي سفارت ايران اين تظاهرات را غم‌انگيز و تأسف‌بار خواند، صادق قطب‌زاده رهبر اين گروه وضع را طور ديگري بيان داشت. او گفت ما معتقديم كه رفراندوم بيست و شش ژانويه (شش بهمن) همانند انتخابات گذشته ايران فرمايشي و قلابي خواهد بود. شاه برطبق قانون اساسي بايستي سلطنت كند نه حكومت.

خبرگزاري فرانسه ـ تهران ـ 3 بهمن 41
بعدازظهر امروز در بازار تهران تشنجاتي حكم‌فرما شد سه چهارم بازرگانان اين مركز مهم اقتصادي سياسي بنا به دعوت علماء مذهبي و جبهه ملي مغازه‌هاي خود را بستند. در خيابانها اعلاميه‌هايي كه در آنها سياست دولت و رفراندوم شاه به منزله خطر بزرگي براي آينده اسلام و قرآن و كشور تلقي شده بود به چشم مي‌خورد.
آيت‌الله خوانساري كه يكي از امضاءكنندگان اين اعلاميه‌ها مي‌باشد ضمن شركت در تظاهرات امروز قرار است بعدازظهر در يك مسجد سخنراني كند.

اسوشيتدپرس ـ تهران ـ 4 بهمن 41
پليس تهران روز گذشته اجتماع بزرگي كه دكانداران، رهبران عمامه به سر مذهبي و مالكان جهت تحريك عليه رفراندوم شاه ايران براي اصلاحات ارضي و ساير اصلاحات تشكيل شده بود را برهم زد.

خبرگزاري فرانسه ـ تهران 4 بهمن 41
اسدالله علم نخست‌وزير شب گذشته ضمن اشاره به تظاهرات رهبران مذهبي گفت دولت اقدامات لازم را به عمل مي‌آورد و تمام وسائل را به كار مي‌برد تا كوشش‌هاي خرابكارانه را عقيم سازد. وي علت مخالفت رهبران مذهبي با سياست دولت را براي خود تاريك خواند و گفت دلايل و مداركي در دست است كه طبق آن‌ها بعضي از رهبران مذهبي با ملاكين بزرگ تماسهايي برقرار كرده‌اند. اسدالله علم همچنين گفت رهبران مذهبي با اصلاحات ارضي اعتراض مي‌كنند.
از سوي ديگر آيت‌الله خوانساري و بهبهاني از مردم درخواست كرده‌اند كه اين رفراندوم را تحريم نمايند.

اسوشيتدپرس ـ خبرگزاري فرانسه، واشنگتن ـ 4 بهمن 41
عده‌اي از دانشجويان ايراني كه بعنوان اعتراض از روز دوشنبه در دفتر دبير اول سفارت ايران گرد آمده بودند توسط افراد پليس اين كشور از ساختمان سفارت اخراج شدند. دانشجويان ايراني از نواحي مختلف امريكا گرد آمده بودند.

اسوشيتدپرس ـ واشنگتن ـ 4 بهمن 41
14 تن از دانشجويان كه به عنوان اعتراض نسبت به شاه ايران دست به اعتصاب غذا زده بودند به مجازات تعليقي سي روز زندان و يا پرداخت 50 دلار جريمه محكوم شدند اين دانشجويان هنگامي كه از سفارت اخراج مي‌شدند فرياد مي‌زدند مرگ بر شاه، زنده باد مصدق.

اسوشيتدپرس ـ تهران ـ 4 بهمن 41
نخست‌وزير ايران امروز عكسي از مداركي را كه نشان مي‌داد مالكان مبلغ 13750 دلار به يكي از رهبران مذهبي جهت مخالفت با قانون اصلاحات ارضي پيشنهاد كرده بودند را به خبرنگاران ارائه داد. علم از افشاي نام اين رهبر مذهبي خودداري كرد و اظهار داشت كه اين مدرك و كسي كه پول را حمل مي‌كرده در اختيار دولت مي‌باشند و چنانچه رهبران مذهبي به مخالفت خود با اصلاحات ادامه دهند از آنها استفاده خواهد كرد.

آسوشيتدپرس تهران ـ 4 بهمن 41
جبهه ملي روز شنبه اجازه خواسته است كه در روز جمعه متينگي براي ابراز مخالفت خود نسبت به رفراندوم تشكيل دهد ولي دولت هنوز اجازه اين متينگ را صادر نكرده است.

آسوشيتدپرس تهران ـ 4 بهمن 41
امروز در نقاط مختلف ايران تظاهراتي توسط مخالفان و موافقان دولت به مناسبت رفراندوم پيشنهادي شاه صورت گرفت. همچنين اين خبرگزاري مي‌افزايد كه ناظران پيروزي برنامه‌هاي شاه را در اين رفراندوم اجتناب‌ناپذير توصيف كرده‌اند. امروز قسمت قديمي بازار تهران به مناسبت اعتصاب سه روزه كه از طرف رهبران مذهبي پيشنهاد شده تعطيل بود. در شهرهاي قم و مشهد نيز كه روحانيون در آنها قدرت دارند خبرهائي مبني بر انجام تظاهرات رسيده است. پليس با جلوگيري از ورود دانشجويان به محوطه دانشگاه از تظاهرات آنان ممانعت به عمل آورد.

خبرگزاري آلمان تهران 4 بهمن 41
انتظار مي‌رود رفراندوم آينده پيروزي بزرگي را براي شاه و دهقانها و كارگران كه پشتيبان شاه هستند همراه بياورد. به پيش‌بيني اين خبرگزاري شاه براي تقسيم اراضي بين دهقانان فردا با هواپيما عازم قم خواهد شد و در اين زمينه به نيروهاي انتظامي دستور داده شده كه هرگونه تظاهراتي را كه به عنوان مخالفت صورت مي‌گيرد سركوب كنند.

اسوشيتدپرس تهران ـ 6 بهمن 41
ديروز (4 بهمن) در حدود دو هزار جوان ايراني مسلح به چماق و شاخه درخت به دانشگاه تهران حمله‌ور شدند و شعارهاي ضد دولتي را پائين كشيدند و دانشجوياني را كه مي‌خواستند در برابر اين اقدام مقاومت كنند مضروب ساختند.
يونايتدپرس و رويتر در گزارش‌هاي ديگري پيرامون همين اتفاق حمله‌كنندگان را كارگران و كشاورزان مي‌نامند.

رويتر ـ تهران 7 بهمن 41
امروز براي نخستين بار زنان در رفراندوم مربوط به برنامه‌هاي شش ماده‌اي شاه كه براي اصلاحات ارضي پيشنهاد شده رأي دادند ولي وزير كشور اعلام كرد كه رأي زنان به حساب نمي‌آيد.

آسوشيتدپرس تهران 7 بهمن 41
ايرانيان امروز به پاي صندوق‌هاي رأي رفتند تا در يك رفراندوم تاريخي كه از طرف شاه براي پديد آوردن انقلابي كه اثر دائمي در وضع كشور خواهد داشت شركت كنند. اين خبرگزاري همچنين به پشتيباني مردم تهران اشاره مي‌كند و مي‌نويسد: اتومبيل‌ها در حالي كه چراغهاي خود را روشن كرده بودند حركت مي‌كردند.
آسوشيتدپرس سپس به رأي زنان در اين روز اشاره مي‌كند و مي‌افزايد زنان پلاكاردهائي در دست داشتند در نزديكي حوزه‌ها به نفع شاه شعار مي‌دادند.
آسوشيتدپرس همچنين پيشنهاد شاه را نمودار يك تغيير اساسي و شگرف در سياست شاه دانسته در اين مورد مي‌نويسد همانطوريكه انتظار مي‌رفت اين كار با مخالفت شديد نه تنها رهبران مذهبي محافظه‌كار بلكه با مخالفت شديد مالكان و تجار ثروتمند كه اقتصاد ايران را كنترل مي‌كنند و آن دسته از سياستمداراني كه با هرچه شاه بكند مخالفت مي‌ورزند روبرو گرديد.
اين خبرگزاري سپس اضافه مي‌كند كه روحانيون كه منافع عظيم درآمد خود را با تقسيم زمين‌هاي موقوفه از دست مي‌دهند علناً درصدد جلوگيري و تضعيف رفراندوم برآمدند. اين رهبران پيروان خود را تحريك كردند كه رفراندوم را تحريم كنند و توانستند بازار تهران را با يك اعتصاب سه روزه تعطيل نمايند.

آسوشيتدپرس همچنين در زمينه مخالفان شاه مي‌نويسد:
مخالفان سياسي شاه كه اكثر در جبهه ملي هستند درصدد جلب هوادار براي خود برآمدند. ليكن متينگ‌هاي اين جبهه توسط پليس ممنوع گرديد و يا به زور برهم زده شد. اين جبهه نيز رفراندوم را تحريم كرده است.
اين خبرگزاري همچنين به كمونيستها اشاره مي‌كند و مي‌نويسد:
كمونيست‌هاي ايران نيز دچار سرگيجه و حيرت گرديدند آنها در صف روحانيون مالكان و صاحبان صنايع در صف مخالف كشاورزان و دهقانان قرار گيرند حيرت و تعجب آنها هنگامي به منتهاي شدت رسيد كه راديو مسكو در برنامه‌هاي خود شروع به تمجيد و ستايش از اين اقدامات اصلاحي نمود.
اسوشيتدپرس در تاريخ 9 بهمن به نقل از اطلاعيه دولت گزارش داد كه در جريان رفراندوم 5598711 رأي موافق در ازاي 4115 رأي مخالف نسبت به انقلاب قانوني شاهنشاه ايران ابراز تمايل شده است.

آسوشيتدپرس تهران 11 اسفند 41
يك اعلاميه دولتي حاكي از آن است كه روز دوشنبه اسدالله علم نخست‌وزير ايران استعفا كرد. علم در يك مصاحبه گفت استعفاي كابينه از آن جهت بود كه اجراي لوايح اصلاحي ششگانه شاهنشاه كه بطور پيروزمندانه توسط كابينه وي تهيه و آغاز شده احتياج به مردان جديد سازمانهاي تازه و ايده‌هاي نو دارد.
علم طي زمامداري خويش شروع به عمل كردن شش قانون اصلاحي و از جمله اصلاحات ارضي و شريك شدن كارگران در 20 درصد منافع كارخانه‌ها كرد. اين قوانين با اكثريت عظيمي از طرف مردم تأييد شده است.

خبرگزاري آلمان تهران 12 اسفند 41
روز دوشنبه بر اثر حمله صدها نفر از افراد عشاير ممسني به دو كاميون ارتش در استان فارس بيست و پنج تن از سربازان ارتش ايران كشته شدند و چند تن ديگر زخمي گرديدند.

خبرگزاري فرانسه تهران ـ 14 اسفندماه 41
متينگ امروز دانشجويان دانشگاه تهران براي اعتراض نسبت به بازداشت استادان و دانشجويان كه قبلاً از رفراندوم ماه ژانويه بهمن صورت گرفته است با آرامش برگزار شد اين متينگ بنا به دعوت كميته دانشگاه جبهه ملي برپا گرديد. تقريباً چهار هزار دانشجوي دانشكده‌هاي مختلف در داخل دانشگاه در حالي كه شعارهائي مبني بر تقاضاي آزادي مصدق و رهائي استاداني كه هنوز بازداشت هستند مي‌دادند رژه رفتند بر پلاكاردهائي كه دانشجويان در دست داشتند اين كلمات به چشم مي‌خورد آزادي ـ مبارزه و پيروزي، مرگ بر ديكتاتور پيش از قرائت قطعنامه متينگ دانشجويان پراكنده شدند افراد پليس در خارج محوطه دانشگاه مستقر گرديده و اوضاع را كنترل مي‌كردند.

تهران خبرگزاري فرانسه 9 فروردين 41
روز شنبه بازار تهران به عنوان اظهار همدردي نسبت به روحانيون مخالف آزادي زنان و اعتراض عليه حوادثي كه در هفته گذشته در تبريز و قم بين روحانيان و طلاب علوم ديني از يك طرف و زناني كه براي به دست آوردن حقوق اجتماعي خود گرد آمده بودند روي داد بسته بود. حوادث مشابهي در ظرف چند روز گذشته در شهر مقدس مشهد به وقوع پيوسته است.

راديو مسكو 14 فروردين 42
در ايران يك افسر امريكائي به نام «دنيس فرند» در جاده كرج عابري را با ماشين زير گرفت و ويلسون خلبان نيروي هوائي امريكا يك سرباز ايراني را كشت.
ويلسون از طرف دادگاههاي ايران به پرداخت جريمه نقدي يا مدت كوتاهي حبس در زندان محكوم شد كه اين عمل با اعتراض شديدي از سوي مقامات آمريكائي روبرو گرديد.

اسوشيتدپرس ـ واشنگتن 15 فروردين 42
كندي از كنگره امريكا درخواست كرد كه دو ميليارد دلار كمك به كشورهاي از قبيل ايران كه در معرض مستقيم خطر كمونيسم است اختصاص دهند. تعداد مستشاران امريكائي در ايران روز به روز افزايش مي‌يابد. دولت ايران متعهد شده است كه مستشاران را به عنوان ديپلمات پذيرا باشد. سال 1331 تعداد مستشاران در ايران 123 نفر بود سال 1336 اين تعداد به 293 نفر و در سال 1342 به بيش از پانصد نفر رسيد. در كليه ادارات دولتي و وزارت دفاع ايران كارشناسان امريكائي اداره امور را در دست دارند عوارض گمركي از كالاهاي امريكائي لغو شد.
تاكسر ميسيونر انگليسي در سخنراني خود در جمعيت سلطنتي آسياي مركزي گفت آمريكائيها به خوبي خلأ ناشي از رفتن انگليسي‌ها را پر كرده‌اند. در جائي كه يك انگليسي بود الان شش آمريكائي نشسته‌اند.

خبرگزاري فرانسه رم 17 فروردين 42
سه روز پيش عده‌اي از دانشجويان ايراني كه در دانشگاههاي مختلف ايتاليا به تحصيل اشتغال دارند محل سفارت ايران در رم را اشغال كردند منظور اين دانشجويان اعتراض نسبت به بازداشت دانشجويان و استادان دانشگاه تهران و ساير دانشگاههاي ايران است.

صداي آزاد 19 فروردين 42
سازمان امنيت كل كشور به كليه صاحبان كارخانه‌ها و صنايع اخطار كرده است كه از چگونگي سخنراني‌هائي كه براي كارگران مي‌شود و نيز حوادثي كه براي آنان رخ مي‌دهد اين سازمان را مطلع سازد.

خبرگزاري فرانسه تهران 19 فروردين 42
عده‌اي از اعضاي جبهه ملي كه در زندان قزل قلعه تهران بازداشت هستند از بامداد پريروز دست به اعتصاب غذا زدند.

خبرگزاري فرانسه قاهره 30 فروردين 42
عده‌اي از روحانيان بازداشت شده ايران طي نامه‌اي خطاب به رئيس دانشگاه الازهر مصر از جهان اسلام خواسته‌اند كه آنها را در مبارزه عليه بيدادگري زمامداران ايران حمايت كنند. در اين نامه همچنين گفته مي‌شود كه ايران هم‌اكنون در دست صهيونيسم است و سياست ايران به دست عمال اسرائيل كه توجهي به منافع ملي ايران ندارند اداره مي‌گردد.

اسوشيتدپرس ـ نيويورك 21 فروردين 42
عده‌اي از دانشجويان ايراني بر ضد دولت خود در مقابل ساختمان كنسولگري ايران در نيويورك دست به تظاهرات زدند.
بالتيمور ـ يك دسته از دانشجويان ايراني براي اعتراض نسبت به ادامه كمك‌هاي امريكا به دولت ايران در واشنگتن بطور دسته جمعي راه خواهند افتاد.
مونيخ يونايتدپرس: پليس مونيخ اعلام داشت كه كنسولگري ايران در اين شهر از بيم تظاهرات دانشجويان ايراني بر ضد شاه تحت محافظت قرار گرفته است.
تهران ـ خبرگزاري آلمان
امروز گروهي از دانشجويان در محوطه دانشگاه تهران دست به تظاهر زدند و از خواسته جبهه ملي داير بر آزاد كردن سران اين جبهه پشتيباني كردند. واشنگتن يونايتدپرس 22 فروردين 42
ديشب 13 تن كه مدعي هستند نماينده كنفدراسيون دانشجويان ايراني مي‌باشند به واشنگتن وارد شدند تا بعنوان اعتراض نسبت به سياست دولت ايران در مقابل كاخ سفيد دست به تظاهرات بزنند.

رويتر ـ تهران 5 خرداد 42
سخنگوي دربار شاهنشاهي ايران اعلام داشت كه لئونيد برژنف صدر هيئت رئيسه شوراي عالي شوروي بنا به دعوت شاهنشاه ايران در بيست و پنجم آبانماه سال آينده رسماً به ايران سفر مي‌كند. دعوت شاهنشاه و پذيرش ايران توسط برژنف از تحولات سياسي اخير است كه به منظور بهبود مناسبات دو كشور صورت مي‌گيرد. دولت شوروي حملات راديو خود را بر ضد شاهنشاه و دولت ايران متوقف كرده و حتي از اقدامات اصلاحي شاهنشاه ايران تعريف و تمجيد كرده است.

راديو بي‌بي سي ـ لندن 14 خرداد 42
امروز هزاران تن از شيعيان در تهران به طرفداري از آيت‌الله خميني تظاهرات كردند و شعارهائي بر ضد دولت دادند مثلاً مي‌گويند آيت‌الله خميني كسي است كه مخالف اصلاحات ارضي شاهنشاه و آزادي بانوان است.
از سوي ديگر خبرگزاري رويتر در همين زمينه گزارش داد پليس تهران پس از زد و خوردهاي ديشب كه در آن صد و سي تن از تظاهركنندگان مخالف دستگير شدند كليه تظاهرات مذهبي را ممنوع كرد.

پارس ـ تهران 14 خرداد 42
متأسفانه در عمل ديده شده كه عده‌اي معدود و حادثه‌جو و منحرف و دشمنان اصلاحات ارضي و مخالفان قانون اساسي انقلاب ملي كه به تصويب اكثريت قريب به اتفاق رأي دهندگان ملت ايران رسيده است از مراسم سوگواري سوء استفاده كرده و در راه انجام مقاصد شوم و سوء خود برخي از دستجات عزاداري را مبدل به دستجات سياسي كرده و به دادن شعارهاي سياسي مخالف اصلاحات ارضي دست زده‌اند. شهرباني كل كشور از اين به بعد به هيچ وجه اجازه نخواهد داد چنين تظاهراتي تكرار شود و محركين و مسببين آن به شدت سركوب و تحت تعقيب قانوني قرار خواهند گرفت.

راديو كراچي ـ 10 خرداد 42
ديروز در تهران شركت ملي نفت ايران با كنسرسيومي مركب از شركتهاي نفت كشورهاي امريكا ـ فرانسه و آلمان موافقت‌نامه‌اي امضاء كرد كه به موجب آن در نزديكي تهران يك پالايشگاه نفت با هزينه 13 ميليون دلار تأسيس خواهد شد.

پارس تهران ـ 14 خرداد 42
سپهبد نصيري فرماندار نظامي تهران و حومه طي اعلاميه شماره يك فرمانداري نظامي اعلام كرد، اجتماعات بكلي قدغن است و افراد و اشخاص حق توقف و اجتماع در معابر را نداشته و بايد با اولين اخطار متوقف شوند. اين اعلاميه منع عبور و مرور از ساعت 22 تا 5 صبح هر روز اعلام مي‌گردد.

پارس تهران ـ 14 خرداد 42
يكي از سردسته‌هاي آشوب‌طلبان ديروز با سر تراشيده و ريش و پيراهن بلند سياه سينه‌زني عكس آقاي خميني را در دست داشت و شعارهاي تندي به مخالفت با اصلاحات ارضي و شركت زنان در انتخابات مي‌داد اين سر دسته فعال دستگير شد و معلوم گرديد كه از هموطنان ارمني يا اسوري است و نام او آقاي ربرتولو و نام پدرش ساموئل است.

رويتر - تهران 15 خرداد 42
تيمسار سرلشكر حسن پاكروان معاون نخست‌وزير و رئيس سازمان اطلاعات و امنيت كشور اظهار داشت كه طرح انجام تظاهرات و اغتشاشات امروز بوسيله يك دولت بيگانه ريخته شده و هزينه آن نيز توسط همان دولت تأمين گشته است. وي تأكيد كرد كه از قوانين محكم اينطور نتيجه گرفته شده كه جمال عبدالناصر رئيس جمهوري مصر محرك اين اغتشاش است.

اسوشيتدپرس ـ تهران 15 خرداد 42
طي اعلاميه‌اي از سوي دولت، سپهبد نصيري رئيس پليس تهران به فرمانداري نظامي تهران و حومه منصوب شد.

رويتر ـ تهران ـ 15 خرداد 42
نخست‌وزير ايران اعلام داشت حدود بيست نفر در اغتشاشات امروز كشته و زخمي شدند.

تاس مسكو 16 خرداد 42
تظاهرات ضد دولتي در تهران ـ مشهد و قم جنبه ارتجاعي دارد.

فرانسه تهران 16 خرداد 42
به دنبال تظاهرات شديدي كه روز پنجشنبه روي داد در شيراز حكومت نظامي اعلام شد.

اسوشيتدپرس ـ تهران 16 خرداد 42
بامداد ديروز (چهارشنبه) چند هزار نفر سياه‌پوش كه در ميان آنها كودكان نيز ديده مي‌شدند به ايستگاه راديوي ايران حمله كردند و اتومبيل‌هاي مقابل آن و ويترين نمايش عكس اين اداره را در هم شكستند. واحدهاي نيرومند نظامي موفق شده‌اند تظاهركنندگان را از برابر راديوي ايران پراكنده سازند. آشوبگران در نتيجه تعقيب پليس در سر راه خود همه اتومبيلهائي را كه عبور مي‌كردند در هم شكستند و پنجره‌ها و شيشه‌ها را خرد كردند.
تظاهركنندگان بر ضد دستگيري آيت‌الله خميني اعتراض مي‌كردند آيت‌الله خميني و هفده تن ديگر از رهبران مذهبي در شهر قم دستگير شده‌اند.

تهران خبرگزاري فرانسه تهران 16 /3 /42
در ميان افرادي كه ديروز كشته شدند 3 زن نيز ديده مي‌شوند در حدود 10 زن ايراني كه به داخل خيابان‌ها راه مي‌رفتند ديروز مورد حمله تظاهركنندگان قرار گرفتند و پس از كتك خوردن توسط تظاهركنندگان به بيمارستان منتقل شدند.

فرانسه - قاهره 16 خرداد 42
روزنامه‌هاي مصر در رابطه با وقايع اخير ايران مي‌نويسند: ملت ايران خواستار قطع روابط با اسرائيل و پايان يافتن رژيم ديكتاتوري شاه هستند.

اسوشيتدپرس ـ رويتر ـ راديو اسرائيل ـ راديو كراچي ـ راديو دهلي ـ راديو لندن ـ تهران 16 خرداد 42
در اواسط بعدازظهر وضع تهران بسيار متشنج است صداي شليك مسلسلهاي خودكار در محلات مختلف شهر مرتباً شنيده مي‌شود. تعدادي بمبهاي اشك‌آور نيز منفجر شده است. اكثر خيابانهاي بزرگ شهر بوسيله ارتش محافظت مي‌شوند و نفرات ارتش با تانك و اسلحه‌هاي خودكار مشغول گشت هستند. دسته‌هائي از تظاهركنندگان جداجدا در كوچه‌هاي شهر در حال عبور فرياد مي‌كشند «ما براي اسلام مبارزه مي‌كنيم.»
با اينكه صداي گلوله گهگاه به گوش مي‌رسد اين‌طور به نظر مي‌رسد كه اين گلوله‌ها بيشتر در نواحي جنوبي شهر شليك مي‌شود. دو سينما در خيابان ژاله تهران خراب شده است.
در ساعت 12:45 دقيقه تظاهرات همچنان در نقاط مختلف پايتخت ايران ادامه دارد تظاهركنندگان شعار مي‌دهند «ما خميني را مي‌خواهيم»
علت تظاهرات شديداً امروز تهران بازداشت عده‌اي از رهبران روحاني بوده است. اين تظاهرات مربوط به مردم عامي است و طبقات متوسط، روشنفكر و ترقي‌خواه در آن سهم و شركتي ندارند.

اسوشيتدپرس تهران 16 خرداد 42
پس از سال 32 و سقوط مصدق تظاهرات امروز بزرگترين آشوبي بود كه تهران به خود ديده است تظاهركنندگان بر ضد شاه شعار مي‌دادند و سقوط دولت را درخواست مي‌كردند.

خبرگزاري فرانسه تهران 16 خرداد 42
عده زيادي از ناظران سياسي متذكر شدند تظاهراتي كه امسال در ايران به مناسبت سالگرد شهادت امام حسين به عمل مي‌آيد داراي عظمت خاصي است تظاهركنندگان از چارچوب برگزاري مراسم مذهبي خارج شده وارد سياست گرديده‌اند رهبران مذهبي در مجالس سوگواري متذكر مي‌گردند كه سياست اين دولت مخالف قوانين اسلامي است.

فرانس پرس ـ تهران ـ 16 خرداد 42
روز 5 شنبه آقاي علم نخست‌وزير ايران در يك نطق راديوئي گفت: من بسيار خوشوقتم كه توطئه روحانيون به موقع كشف و خنثي شد، وي افزود قرار بود اين توطئه از حالا تا 15 روز ديگر به موقع اجرا گذارده شود تا به اين ترتيب توطئه‌كنندگان فرصت داشته باشند در اين اوضاع و احوال نقشه‌هاي خود را تكميل كنند.
اينطور به نظر مي‌رسد كه شورشهاي 4 شنبه و 5 شنبه جزء اين برنامه‌هاي تنظيم شده نبود و بلكه بر اثر بازداشت رهبران مذهبي روي داده است به ويژه به علت بازداشت روح‌الله خميني كه از ماه اسفند گذشته رهبري مخالفان مذهبي را بر عهده گرفته حوادث اخير روي داده است، وي در ميان توده‌هاي مسلمان شيعه مذهب داراي شخصيت غيرقابل انكاري است.
ما معني اين امر را كه مردم طبقه سه از رهبران روحاني كه مخالفتشان اساساً عليه اصلاحات ارضي و اجتماعي دولت است تبعيت‌ مي‌كنند نمي‌فهميم، شايد دليل پيروي مردم طبقه سوم از رهبران روحاني مخالف اصلاحات، تعصب جاهلانه مذهبي آنها باشد.
در همين رابطه راديو بي‌بي‌سي مي‌گويد: پس از چند روز آشوب و تظاهرات در ايران كه در طي آن دست كم 90 نفر كشته و قريب 200 نفر زخمي شدند اوضاع كشور آرام است دولتيان گناه تظاهرات را به گردن زمين داران و بعضي از زعماي ديني مي‌اندازند كه به عقيده دولت با طرح‌هاي شاه ايران براي تقسيم زمين ميان دهقانان و آزادي زنان مخالفند.

اسوشيتدپرس ـ تهران ـ 16 خرداد 42
روزنامه «كيهان انترنشنال» نشريه انگليسي صبح تهران رقم كشته‌شدگان حوادث اخير ايران را بالغ بر صدها نفر نوشته است، گزارش روزنامه كيهان انترنشنال اولين گزارشي است كه برخلاف ارقام داده شده از طرف دولت منتشر مي‌گردد.
روزنامه ايزوستيا ارگان دولت شوروي در 17 خرداد 42 (7 ژوئن 43) چنين مي‌نويسد: تهران و مشهد و قم و ري به تحريك عده‌اي از روحانيون مرتجع مسلمان آشوب و بلوائي برپا شد، آشوب‌طلبان براي مبارزه عليه اصلاحات ارضي دولت از ايام سوگواري مرسومي استفاده نموده و عده‌اي از جوانان متعصب عقب‌افتاده چند مغازه و چند اتومبيل را واژگون كردند.

يونايتدپرس ـ تهران 18 خرداد 42
تهران ـ ارتش شاه ادعا كرد كه اغتشاشات مذهبي ضد دولتي در سراسر كشور در هم شكسته و تأكيد نمود كه براي برقراري نظم دستور تيراندازي به سوي مردم را اجراء خواهد كرد.
سپهبد نصيري فرماندار نظامي تهران گفت من اطمينان دارم كه نظم و آرامش برقرار شده است ولي هنوز دستور شاه مبني بر تيراندازي به سوي مردم لغو نشده است. علاوه بر اين ناظران سياسي اظهار عقيده كرده‌اند كه اكثريت دهقانان ايراني طرفدار شاه هستند.

اسوشيتدپرس ـ 18 خرداد 42
از سوي ديگر در تاريخ 18 خرداد از قول علم نخست‌وزير وقت مي‌نويسد: به موجب برنامه اصلاحات ارضي شاهنشاهي قسمتي از املاك متعلق به دسته‌هاي مذهبي از آنها گرفته شده و به دهقانان واگذار گرديده است، اسوشيتدپرس مي‌افزايد نخست‌وزير ايران تائيد كرد كه نقشه توطئه از اين قرار بود كه مراكز فرهنگي و آثار تمدن از قبيل شبكه آب شهر، سرويس تلفن و برق و سينماها را ويران كنند.

رويتر ـ تهران ـ 18 خرداد 42
نيروهاي مسلح و تانكها امروز به مناسبت تظاهرات مجدد در تهران تيراندازي كردند (تاكنون گزارشي از تلفات احتمالي امروز داده نشده است.
گزارشهائي كه از قم شهر مقدس واقع در جنوب تهران رسيده حاكي است كه هواداران روح‌الله خميني رهبر مذهبي از مردم خواسته‌اند كه جداً در برابر نيروهاي ارتش مقاومت كنند و به مسلمانان مؤمن اطمينان داده‌اند كه اگر در اين راه كشته شوند يك راست به بهشت خواهند رفت.
از سوي ديگر خبرگزاري يونايتدپرس در همين تاريخ گزارش مي‌دهد: روز گذشته افراطيون مذهبي بيانيه‌هائي پخش مي‌كردند و به مردم توصيه مي‌نمودند كه اقدام به جهاد نمايند، صد و پنجاه تن از روحانيون در بازداشت به سر مي‌برند و در دادگاههاي نظامي محاكمه خواهند شد.

اسوشيتدپرس ـ تهران ـ 18 خرداد 42
راديو تهران گزارش داد كه شاهنشاه 517 دهكده متعلق به خود را ميان كشاورزان تقسيم كردند.

رويتر ـ بغداد ـ 18 خرداد 42
طلاب و دانشجويان علوم ديني شهر مقدس نجف امروز عليه روش دولت ايران دست به تظاهرات زدند، آنها تهديد كردند اگر تمام توقيف‌شدگان آزاد نشوند تظاهرات خود را تجديد خواهند كرد.

اسوشيتدپرس ـ تهران ـ 19 خرداد 42
امروز براي نخستين بار تهران پس از تظاهرات شديدي كه اغتشاش و ويراني به بار آورد آرام بود، نيروهاي نظامي هنوز نواحي پائين شهر و منطقه متشنج بازار را پاسداري مي‌كردند، از 30 تانك امريكائي مدل (41 ـ 47) فقط 5 تانك در مقابل فرمانداري نظامي با 12 جيپ كه مسلسل حمل مي‌كنند باقي مانده‌اند.

فرانس پرس ـ تهران ـ 19 خرداد 42
رقم رسمي بازداشت‌شدگان حوادث اخير تهران به 380 تن بالغ مي‌شود ولي به نظر مي‌رسد كه اوضاع چه در پايتخت و چه در ساير شهرستانها رو به آرامش مي‌رود و همه چيز بيانگر اين است كه آرامش در تمام ايران برقرار است.

فرانس پرس ـ تهران ـ 19 خرداد 42
چنين به نظر مي‌رسد كه شورش تهران دو چشمه و علت داشته است: يكي مخالفت رهبران مذهبي با اصلاحات ارضي و ديگري توطئه‌اي كه مخارج آن به وسيله يك كشور خارجي تأمين شده و آيت‌الله خميني كه شب 14 خرداد بازداشت شده گويا رهبر اين توطئه در ايران بوده است.

فرانس پرس ـ قاهره ـ 19 خرداد 42
راديو قاهره در بخش بررسي جرايد عناوين زير را از قول روزنامه‌هاي مصر نقل كرد: ملت ايران به شاه اعلان جهاد داد، اكنون چند روز است كه شاه از سعدآباد كه به آنجا پناه برده بود به سوي مرزهاي عراق فرار كرده است.

راديو مسكو ـ 19 خرداد 42
در تهران و شيراز همچنان حكومت نظامي برقرار است، روحانيون اسلام در موعظه‌ها و بيانيه‌‌هاي خود خلق را به اقدام عليه اصلاحات ارضي شاه عليه برابري حقوق مردان و زنان دعوت مي‌كنند.

رويتر ـ نيويورك ـ 20 خرداد 42
روزنامه تايمز در سر مقاله امروز خود «شهامت و عزم راسخ» شاهنشاه ايران را ستود و از اينكه ايشان توفيق حاصل كرده‌اند كه اغتشاشات اخير و توطئه‌اي را كه بر ضد امنيت اين كشور چيده شده بود سركوب كنند ابراز خوشوقتي نموده است.
نيويورك تايمز مي‌نويسد: هيچگونه شك و ترديدي وجود ندارد كه توده‌هاي عظيم مردم ايران در اين اقدام متهورانه در پشت سر شاهنشاه خود قرار گرفته‌اند.

خبرگزاري آلمان ـ تهران ـ 20 خرداد 42
به دنبال دو روز آرامش در پايتخت ايران، رهبران مذهبي اين كشور علناً به دولت اعلان جنگ داده و براي فردا اعلام اعتصاب عمومي كرده‌اند، آيت‌الله خميني قرار است به زودي در يك دادگاه نظامي به اتهام شركت در حوادث هفته گذشته محاكمه شود.

فرانس پرس ـ قاهره ـ 20 خرداد 42
شيخ محمود شلتوت رئيس دانشگاه الازهر امروز اعلاميه‌اي خطاب به مسلمانان جهان صادر كرد، شيخ شلتوت در اين اعلاميه تأكيد كرد كه علماي ايران مورد شكنجه و آزار قرار گرفته‌اند و به ارتكاب خيانت «حراست از تعاليم مذهبي» در معرض بد رفتاري قرار گرفته‌اند.
در اعلاميه مذكور روش مقامات ايراني «تجاوز آشكار» تلقي گرديده و از مسلمانان سراسر جهان تقاضا شده است كه آنچه در قوه دارند براي نجات علماي ايران به كار برند.

راديو قاهره ـ 20 خرداد 42
تجاوز و تعدي هيأت حاكمه جنايتكار ايران كه در رأس آن شاهي عليل و دست‌نشانده اجنبي مانند محمدرضاي پهلوي قرار گرفته و به حقوق حقه مردم بي‌پناه ايران و خصوصاً طبقه روحانيت موجب خشم كليه مردم مسلمان دنيا و به ويژه مسلمان جمهوري متحده عرب شده است.

فرانس پرس ـ اسلامبول ـ 21 خرداد 42
دانشجويان ايراني مقيم استامبول امروز در برابر كنسولگري ايران در اين شهر بر عليه شاه شعار مي‌دادند.

موسسه مطالعات و پژوهشهای سیاسی
 
تعداد بازدید: 4748