نهضت امام خمینی

دستورالعمل ساواک قم برای کنترل عزاداری‌ها در ماه‌های محرم و صفر 1343 ش

زهرا رنجبر کرمانی

22 ارديبهشت 1400


منبع تصویر: موسسه مطالعات و پژوهشهای سیاسی

«(الف)

1ـ به کلانتری‌هاى تابعه شهربانى قم ابلاغ گردد صاحبان تکایا و مساجد و منازل که قصد تشکیل مجالس سوگوارى دارند قبلاً به شهربانى دلالت و پس از جلب موافقت شهربانى اقدام نمایند.

2ـ شهربانى قم پس از دریافت صورت بند (1) و هدایت صاحبان مجالس به ساواک قم و اخذ تعهدات لازم اجازه تشکیل مجالس سوگوارى خواهد داد. شهربانى قم ـ صورت وعاظ و روضه‌خوان‌ها و مداحین را قبل از تشکیل مجالس به ساواک خواهند داد تا تذکرات لازم از طریق ساواک قم به آنها داده شود.

4ـ در صورتى که مطالبى خارج از موضوعات مذهبى در مجالس گفته شود شهربانى و ساواک با توجه به موقعیت و محل در موقع مقتضى واعظ یا روضه‌خوان یا مداح مورد نظر را تحت‌تعقیب قرار خواهند داد.

5ـ در مورد استفاده از بلندگو شهربانى قم اقدام و ترتیبى اتخاذ خواهد نمود که نصب آن با اجازه شهربانى و صداى آن فقط در داخل مجلس تنظیم گردد.

(ب)

1ـ حرکت دستجات و تنظیم برنامه آن‌ها با اجازه شهربانى قم خواهد بود.

2ـ شهربانى قم از گردانندگان دستجات عزادارى و روضه‌خوان‌ها تعهد لازم اخذ و به ساواک نیز معرفى خواهد نمود تا تعهد لازم در آن‌جا هم از آنان اخذ گردد.

(ج)

1ـ مأمورین شهربانى در شهر و مأمورین ژاندارمرى در دهات با توجه به دستورات صادره اقدام لازم به عمل خواهند آورد.

2ـ چون براى روزهاى تاسوعا و عاشورا زائر و بعضى نیز دستجات عزادار از کلیه شهرستان‌ها به قم خواهند آمد ترتیبى اتخاذ شود که حتى‌المقدور از عزیمت دستجات از شهرستان‌ها به قم جلوگیرى و نیز براى تقویت مأمورین شهربانى قم تعداد 50 نفر کماندو تقاضا خواهند نمود که در صورت ضرورت (با تقاضاى ثانوى) اقدام به اعزام آن‌ها گردد ـ ضمنا ژاندارمرى قم 20 نفر ژاندارم مجهز به گاز اشک‌آور در مرکز هنگ آماده که در صورت احتیاج در اختیار شهربانى قرار گیرد.»[1]

گفتنی است پس از وقوع قیام 15 خرداد رژیم دیگر نمی‌توانست نسبت به ماه محرم بی‌تفاوت باشد و تصور کند که مراسم ایام عاشورا به سوگواری و سینه‌زنی محدود خواهد شد. در محرم 1342ش. پس از سال‌ها، عاشورا مفهوم خود را بازیافت و الگویی برای محرم‌های سال‌های بعد تا پیروزی انقلاب اسلامی گردید. سال به سال اما حساسیت ساواک نسبت به برنامه‌های ماه‌های محرم و صفر فزونی می‌گرفت. تا پیش از آن، رژیم با تطمیع و تهدید سعی در کنترل اوضاع داشت اما به این نتیجه رسید که مقابله با موج رو به گسترش مبارزه جز از طریق اقدامات عملیِ شدید امکان‌پذیر نیست. از این‌رو فهرست دستورالعمل‌های احتیاط‌آمیزی که ساواک برای مواجهه با ماه محرم و صفر تهیه می‌کرد، هرسال طولانی‌تر و سخت‌گیرانه‌تر می‌شد.[2]

 

پی‌نوشت‌ها:

 

[1]. قیام 15 خرداد به روایت اسناد ساواک، ج 5، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات، 1382، ص 375 و 376.

[2]. فرزین‌فر، لاله، «محرم در آینه اسناد»، مطالعات تاریخی، بهار 1387، ش 20، ص 10 - 45، ص 19 و 32.



 
تعداد بازدید: 751



آرشیو نهضت امام خمینی

نظر شما

 
نام:
ایمیل:
نظر:
تصویر امنیتی:

جدیدترین مطالب

پربازدیدها

© تمامی حقوق برای پایگاه اطلاع رسانی 15 خرداد 1342 محفوظ است.