نهضت امام خمینی

سیاست ساواک در قبال روحانیون موافق و مخالف دولت

زهرا رنجبر کرمانی

21 مهر 1400


در 21 مهر 1343 ساواک در گزارشی به ارائه راهکارهایی برای تضعیف روحانیون مخالف و تقویت روحانیون موافق دولت می‌پردازد. بخشی از آن به شرح زیر است:

«... الف ـ تضعیف وضع مالى مخالفین: یکى از مؤثرترین عواملى که عده‌اى از روحانیون را به مخالفت با دولت واداشته است کمک مالى است که از طرف دستجات دیگر مخالفین به آنان می‌شود تا آنجا که عده‌اى از وعاظ مخالفت و تبلیغ علیه هیأت حاکمه را وسیله‌اى براى جلب کمک مادى قرار داده‌اند[!] و مکرر مشاهده شده که روحانیون بازداشت شده پس از آزادى مورد لطف و عنایت خاص طبقه مخالف دولت واقع گردیده و به آنان کمک‌هاى شایانى شده است. برعکس آن عده از وعاظ که در زمره موافقین بوده‌اند براثر تلقینات مثمره‌اى که علیه آنان می‌شود در عسرت به سر می‌برند و حتى صاحبان مجالس روضه‌خوانى نیز از دعوت ایشان به مجالس خود سرباز می‌زنند. علیهذا در بدو امر بایستى جلو کمک‌هاى بی‌دریغى[1] که به این افراد می‌شود سد گردد و بدین منظور به طریق زیر باید عمل شود:

1- شناسایى و تضعیف عوامل تقویت‌کننده: در بین اصناف و بازاری‌ها عده‌اى هستند که براثر اعتقادات مذهبى مبالغ نسبتاً زیادى در اختیار مقامات روحانى می‌گذارند که برحسب معمول قسمت اعظم این وجوه در اختیار مخالفین قرار می‌گیرد. این افراد بایستى دقیقاً شناخته شوند و میزان وجوهى که مى‌پردازند معلوم گردد، سپس با دقت هر چه تمامتر و بطور نامحسوس باید درآمدهاى حقیقى این طبقه که از آن به میزان زیاد به طبقه روحانیون مخالف پرداخت مى‌نمایند براى سازمان‌هاى وصولى مالیاتى تعیین و سپس رؤساى دارائى و شهردارى محل را وادار نمود که در اخذ مالیات و عوارض شهردارى به خصوص مالیات‌هاى معوقه از آنان شدت عمل به خرج دهند. چنانچه در اماکنى که متعلق به شهردارى و یا سایر مؤسسات دولتى است سکنى دارند و یا محل کسب ایشان در آنجاست براى تخلیه محل به آنان فشار وارد سازند و خلاصه به طرق مختلف ولى در نهایت اختفا که به ماهیت موضوع پى نبرده و مستمسک دیگرى براى تبلیغ علیه دولت به دست مخالفین نیافتد، در مضیقه مالى قرارشان دهند.

2- در مورد موقوفات: با همکارى اداره اوقاف باید سیل کمک به مخالفین را تغییر جهت داد و دریافت‌کننده وجوه را فقط موافقین و بی‌طرف‌ها محسوب داشت.

3- درآمد حاصله از شرکت در مجالس روضه‌خوانى نیز براى وعاظ مخالف منبع درآمد قابل ملاحظه‌اى می‌باشد به خصوص که موافقین را هم از این درآمد محروم ساخته‌اند و از دعوت آنان به این مجالس جلوگیرى می‌کنند براى از بین بردن این موقعیت ترتیبى اتخاذ شود که [به]وسیله شهربانی‌ها از برگزارى مجالس روضه‌خوانى بدون کسب اجازه قبلى جداً جلوگیرى شود و در مورد کسانى که می‌خواهند براى انجام روضه‌خوانى اجازه کسب کنند مراتب زیر رعایت شود. اول ـ صاحب مجلس تقاضایی در این مورد همراه با صورت اسامى وعاظى که مایل است دعوت نماید به شهربانى محل تسلیم نماید. دوم ـ شهربانى با توجه به لیست وعاظ اخلاگر آخوندهایى را که داراى سابقه فعالیت مضره هستند از صورت مذکور حذف و سپس بعد از اخذ تعهد از متقاضى مبنى بر قبول هر گونه مسئولیت در قبال بیان مطالب خلاف مصالح بر روى منبر اجازه انجام روضه‌خوانى را می‌دهد. سوم ـ از تمام این اقدامات ساواک محل می‌باید در جریان بوده و شهربانى را در اجراى مقصود خود راهنمایى نماید. بدین ترتیب یا مخالفین براى ادامه معاش از مخالفت و سمپاشى دست خواهند کشید و یا اینکه از منبر رفتن محروم و به جاى آنان عده‌اى از موافقین که در حال حاضر بسیار در مضیقه مالى به سر می‌برند و در پاره‌اى از موارد ساواک به ایشان کمک مالى می‌کند به منبر رفته و از این وضع نجات خواهند یافت. البته باید توجه شود که روحانیون موافق به‌طور آشکار مورد حمایت ساواک واقع نشوند بلکه ب‌طور غیر محسوس به آنان کمک گردد....»[2]

 

 

پی‌نوشت‌ها:

 

[1]. در متن «دریقی»

[2]. قیام 15 خرداد به روایت اسناد ساواک، ج 6، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات، 1382، ص 397 – 398.



 
تعداد بازدید: 1005



آرشیو نهضت امام خمینی

نظر شما

 
نام:
ایمیل:
نظر:
تصویر امنیتی:

جدیدترین مطالب

پربازدیدها

© تمامی حقوق برای پایگاه اطلاع رسانی 15 خرداد 1342 محفوظ است.