نهضت امام خمینی
تبعید امام خمینی به ترکیه
زهرا رنجبر کرمانی
13 آبان 1400
منبع تصویر: آرشیو دفتر انقلاب اسلامی
چندی پس از تصویب لایحه کاپیتولاسیون در مجلس شورای ملی در 21 مهر 1343، امام خمینی در 4 آبان در اجتماع بزرگی از مردم نطقی در مخالفت با آن ایراد کرد. در این سخنرانی تاریخی که آثار و نتایج فراوانی در پی داشت، وی با انتقاد و حمله به شاه، دولت و مجلس را فاسد و دست‌نشانده آمریکا و اسرائیل و دشمن مردم ایران و اسلام خواند. دولت از سخنان افشاگرانه امام که متن آن مخفیانه چاپ و در تهران و شهرستان‌ها منتشر شده بود شگفت‌زده و حسنعلی منصور – نخست‌وزیر وقت - مجبور به ارائه توضیحاتی در مجلس سنا شد. وی ضمن دفاع از قانون مصونیت سیاسی مستشاران نظامی و دیگر آمریکاییانِ مأمور خدمت در ایران، سخنان امام را تحریک‌آمیز و تأسف‌انگیز خواند. حضور امام خمینی در کشور دیگر به صلاح رژیم نبود. از این‌رو در نیمه شب 13 آبان 1343 نیروهای امنیتی و انتظامی منزل امام در قم را محاصره، ایشان را دستگیر و به فرودگاه مهرآباد تهران منتقل و با همراهی سرهنگ افضلی با هواپیمایی که برای این منظور آماده شده بود به ترکیه تبعید کردند. همزمان با این اقدام، مصطفی خمینی فرزند امام و شماری از روحانیون و طلاب در قم و دیگر شهرستان‌ها دستگیر و زندانی شدند. خبر دستگیری و تبعید امام خمینی در روزنامه‌های عصر 13 آبان 1343 تهران بدین شرح انتشار یافت:
«طبق اطلاع موثق و شواهد و دلایل کافی چون رویه آقای [آیت‌الله] خمینی و تحریکات مشارٌالیه بر علیه منافع ملت و امنیت و استقلال و تمامیت ارضی کشور تشخیص داده شد، لذا در تاریخ 13 آبان ماه 1343 از ایران تبعید گردید.»
تبعید امام و محاکمه و محکومیت سران نهضت آزادی و چند تن از روحانیون، سرآغاز تشدید استبداد سلطنتی بود. با سرکوب همه مخالفان سیاسی و مذهبی و ایجاد محیط ترور و وحشت، ظاهراً آرامش و امنیتِ مورد نظر برای اجرای برنامه‌های شاه فراهم شده بود ولی این آرامش دیری نپایید.[1]
[1]. نجاتی، غلامرضا، تاریخ سیاسی بیست و پنج ساله ایران، ج 1، تهران، مؤسسه خدمات فرهنگی رسا، 1371، ص 305 – 311.
تعداد بازدید: 815
آرشیو نهضت امام خمینی
جدیدترین مطالب
پربازدیدها
