● آيتالله روحالله موسوى خمينى، امروز به سيدعلى غيورى نجف آبادى و شيخ على مختارى، به ترتيب اجازه در امور حسبيه و شرعيه و اجازه در نقل حديث و تصرف در وجوه شرعيه دادند.
● به گزارش خبرنگار روزنامه اطلاعات عصر امروز اولين ميتينگ بزرگ جبهه ملى ايران پس از روى كار آمدن دولت جديد در ميدان جلاليه تهران برگزار شد. جمعيت كثيرى از طبقات مختلف مردم در ميتينگ مزبور شركت داشتند.به نوشته روزنامه کیهان هفده كاميون حامل افراد پليس، 29 جيپ پليس و چهار كاميون آب پاش در حوالى ميدان محل ميتينگ به حال آمادهباش مستقر شده بودند تا با هرگونه اغتشاش احتمالى مقابله كنند. هواپيماهاى متعلق به نيروى هوايى نيز در ارتفاع كمى پرواز مىكردند. ناظران اظهار داشتند كه پس از ميتينگ كمونيستها در موقع نخستوزيرى دكتر محمد مصدق در هشت سال پيش، ميتينگ امروز عظيمترين ميتينگى بوده كه در تهران تشكيل شده است.
● در اولين ميتينگ بزرگ جبهه ملى ايران كريم سنجابى، غلامحسين صديقى و شاپور بختيار سخنرانى كردند. آنها درباره مسائل اجتماعى و سياسى روز، به خصوص واكنشهاى اخير نخستوزير جديد، با لحن انتقادى و هشداردهنده سخن گفتند.
● مهدى بازرگان در خاطرات خود از ميتينگ جبهه ملى نوشت که طبق برنامه، دو نفر سخنرانان اول، سنجابى و صديقى، به ترتيبى كه مقرر شده بود، پيرامون مسائل داخلى، لزوم تأمين آزادى، رعايت قانون اساسى و آزادى انتخابات صحبت كردند، ولى بختيار برخلاف قرار و توافق شوراى مركزى، بحث درباره سياست خارجى دولت امينى و روابط آن با دول غربى را مطرح كرد.
● على امينى در خاطرات خود از ميتينگ جبهه ملى مىگويد:« فيلم تظاهرات را آوردند و ديدم. وقتى آن سخنران [شاپور بختيار ] با پيمان سنتو بهعنوان يك پيمان استعمارى مخالفت كرد، اللهيار صالح با دست توى سر خود زد و از سكوى رهبران پايين رفت و دكتر [غلامحسين ]صديقى هم پشت سر او.»
● صبح امروز علی امینی با هواپیمای اختصاصی ملک سعود راهی مدینه شد او پس از زیارت قبور ائمه اطهار و پیامبر اکرم (ص) از تأسیسات دانشگاه اسلامی دیدن کرد و جهت تدریس فقه جعفری در دانشگاه مذکور مذاکرات مقدماتی صورت داد.
● به گزارش خبرگزاری فرانسه ژنرال سرچارلز جونز انگلیسی که پیش از این کاندیدای فرماندهی نیروهای نظامی سنتو بود عهدهدار یک منصب نظامی در بریتانیا شد.
اعضای سنتو مایل بودند تا یک ژنرال امریکایی عهدهدار فرماندهی نیروهای نظامی سنتو باشد اما امریکاییها مخالفت کردند. پس از آن نیز ژنرال جونز کاندیدای این منصب بود ولی پاکستان با آن مخالفت ورزید. بدینترتیب با عهدهدار شدن یک منصب نظامی توسط این ژنرال انگلیسی فعلاً انتخاب یک فرمانده برای سنتو متوقف مانده است.
● آسوشیتدپرس مینویسد خانم تالبوت مدیر موزه سن آگوستین با اکراه تمام موافقت کرد تا مجسمه مومی حضرت محمد (ص) را از موزه بردارد. سخنگوی وزارت امور خارجه امریکا در تصمیمی از او خواست تا به این اقدام تن دهد، چرا که ظاهراً اعتراضاتی به این مجسمه از طرف جامعه مسلمانان یا کشورهای مسلمان شده بود.
● در حالی که طلاب و روحانیون به رایزنیهای گسترده برای تبلیغات علیه رژیم در ماه محرم مشغول بودند و سازمان اطلاعات و امنیت برای جلوگیری از این اقدامات به تکاپو افتاده بود، آیتالله خمینی امروز پیامی خطاب به وعاظ سراسر کشور صادر کرد و ضمن توصیههایی به آنها، راهکارهایی برای افشای اقدامات ضددینی دولت ارائه دادند. در این پیام، التزامی که دستگاههای امنیتی اخیراً از وعاظ گرفته بودند تا مبادا در ایام محرم علیه رژیم سخنرانی کنند، محکوم خوانده شده و خطاب به وعاظ آمده است: «از سید مظلومان فداکاری در راه احیای شریعت را فراگیرند و از توهم چند روز حبس و زجر نترسد [...] آقایان بدانند که خطر امروز بر اسلام کمتر از خطر بنیامیه نیست [...] خطر اسرائیل و عمال آن را به مردم تذکر دهید. در نوحههای سینهزنی از مصیبتهای وارده بر اسلام و مراکز فقه و دیانت و انصار شریعت یادآور شوید [...] از تساوی حقوق اظهار تنفر کنید و از دخالت زنها در اجتماعی که مستلزم فساد بیشمار است ابراز انزجار کنید.» آیتالله خمینی در این پیام «سکوت» را «تأیید دستگاه جبار و کمک به دشمنان اسلام» دانست و از وعاظ خواست: «از اخافه و ارعاب سازمانها و دستگاه شهربانی هراسی به خود راه ندهید.»
● سرلشگر پاکروان رئیس کل ساواک امروز در تلگرافی به ساواک قم دستور داد که مبلغین مذهبی تحت کنترل قرار گیرند. در این تلگراف آمده است: «نظر به اینکه از طرف خمینی به تمام طلاب و وعاظی که برای محرم از قم به شهرستانها حرکت مینمایند دستور شدید برای تبلیغ و تحریک داده شده است لازم است که در شهرها و قراء مراقبت کامل بشود و عنداللزوم عناصر محرک را که شناخته شدهاند دستگیر نمایند. از پخش هرگونه اعلامیه و عکس خمینی جداً جلوگیری شود ضمناً باید مراقبت نمود که اگر علاوه بر این اشخاص کسان دیگری دست در کار تحریک شوند از اقدامات آنها ممانعت به عمل آورد و در صورت لزوم دستگیر شوند.» در پایان این تلگراف دستور داده شد که «نتیجه اقدامات معموله را هر روز گزارش» دهند. پاکروان در این متن به اطلاع بدیعی رساند که «فرستاده خمینی در منزل آیتالله محمد غروی در کاشان وارد خواهد شد.»
● رئیس پلیس تهران امروز در بخشنامهای به کلانتریهای تابعه دستوراتی پیرامون کسب اطلاعات و آمار از تکایا، مساجد، هیئتها وعاظ و مجالس عزاداری در تهران صادر کرد. این دستور هشت مادهای در حالی صادر شد که از طرفی مجالس عزاداری خود را آماده برگزاری مراسم ماه محرم میکردند و از سوی دیگر روحانیون برای تبلیغات علیه رژیم مهیا میشدند. سرهنگ عبدالله وثیق در این بخشنامه علاوه بر درخواست فهرست تکایا و مساجد و منازلی که مجالس روضهخوانی در آنها برگزار خواهد شد، به رؤسای کلانتریها دستور داد که از وعاظ تعهد گیرند که بر منبر جز مطالب مذهبی سخنی نگویند. بنا به این دستورات دستههای عزاداری حق ورود به بازار را نداشته و «قمهزدن، حمل نعش و شبیهسازی» نیز «اکیداً ممنوع» اعلام شد.
● سازمان اطلاعات و امنیت در گزارش اطلاعات داخلی امروز خود به اقدامات احتمالی روحانیون در ایام محرم پرداخت و نوشت: «چون ماه مبارک محرم و ایام سوگواری در پیش است از هماکنون روحانیون در صدد برآمدهاند به وسیله دستجات وعاظ به شهرستانها مقاصد زیر را بوسیله وعظ و خطابه بهرهبرداری نمایند:
1ـ حمایت از مالکین و عدم تقسیم اراضی
2ـ توجیه آیتالله خمینی به مرجع تقلید
3ـ گسیل داشتن سهم امام و خمس مسلمانان به حوزه علمیه قم
4ـ توزیع عکس آیتالله خمینی بین روستاها و چند موضوع دیگر
لذا برای اجرای این برنامه قرار است طلاب تهران و قم به منازل روحانیون زیر رفته و ضمن اخذ دستور به شهرستانها بروند:
1ـ مشهد، حاج آقا حسن قمی 2ـ رشت، آیتالله ضیاء بری 3ـ کرمان، آیتالله صالحی 4ـ بروجرد، آیتالله حاج شیخ علی محمد بروجردی 5ـ همدان، آیتالله آخوند ملاعلی [معصومی همدانی]»
● رئیسجمهور هند صبح امروز با حضور در موزه ایران باستان از اشیاء تاریخی آن بازدید کرد. او ساعاتی بعد به تالار فرهنگ رفت و در مراسمی که از طرف انجمن ایران و هند تشکیل شده بود شرکت کرد. دکتر خانلری وزیر فرهنگ نیز در این مراسم حضور داشت رادها کریشنان بعدازظهر امروز نیز به ورزشگاه امجدیه رفت. غلامرضا پهلوی هنگام ورود وی از او استقبال کرد. رئیسجمهور هند به تماشای نمایشهای ورزشی در این استادیوم نشست. او امشب در ضیافت شامی که از سوی نخستوزیر ترتیب داده شده بود شرکت نمود. این ضیافت در کاخ وزارت خارجه برپا شد و شاه و فرح نیز در آن حضور داشتند.
· گزارش اطلاعات داخلى ساواك از رواج ديدگاههاى آيتالله خمينى در ميان مردم حاكى است كه آيتالله خمينى فتوا داده است كه دين اسلام، دين سياست است و حاكم شرع وظيفه دارد كه در امور سياسى مربوط به مسلمين دخالت كند. ايشان مخصوصا به كليه مقامات مذهبى توصيه كرده است كه اين نظر دينى او را به كار بندند. آيتالله خمينى همچنين گفته است كه با اصول تمدن جديد و پيشرفت صنعت بشر كاملاً نظر موافق داريم و تقليد آن را براى رفاه حال مردم مسلمان ايران ضرورى مىدانيم ولى آنچه را كه به نام تمدن وارد كشور ما مىشود ولى موجب فساد مىگردد با آن مخالفت خواهيم كرد. ساواك به نقل از گزارشگران خود كه وابسته به محافل روحانى تهراناند، مىنويسد: آيتالله خمينى در بين طبقات مختلف مردم به نام يك نفر روحانى روشنفكر و شجاع معرفى شد.و مشغول تهيه تشكيلاتى در سراسر كشور مىباشد كه مجرى نظريات او در بين تمام مردم باشند. اين تشكيلات در شهرها به وسيله مقامات روحانى هر شهر اداره مىشود. آنان به نقل از آيتالله خمينى گفتهاند كه من جزو آن دسته از روحانيون نيستم كه فقط مردم دست مرا ببوسند و كارى به خوب و بد و گرفتاريهاى آنها نداشته باشم. من مىخواهم روحانيت را وسيله رفع مشكلات زندگى مردم قرار دهم. كارهاى خوب دولتها را تأييد و با كارهاى خلاف مصلحت آنها شديدا مخالفت خواهم كرد.
· شهربانى كل كشور امروز به مناسبت روزهاى تاسوعا و عاشورا، مقررات ويژه رفت و آمد در برخى نقاط شهر تهران وضع كرد. به نوشته روزنامه اطلاعات، به مناسبت تصادف روزهاى پنجشنبه و جمعه 31 ارديبهشت ماه و اول خرداد ماه با روزهاى عزادارى تاسوعا و عاشورا، چون امكان دارد عبور و مرور وسايط نقليه موتورى و رفت و آمد مردم در جادههاى شهررى و ايستگاه امامزاده حسن برخلاف روزهاى عادى باشد لذا به منظور حفظ نظم و جلوگيرى از تصادمات وسايط نقليه موتورى شهربانى كل نكات زير را به استحضار اهالى محترم مىرساند و تقاضا دارد كه در اجراى آن با مأمورين پليس همكارى فرمايند. 1ـ جادههاى شهررى در آرامگاه از ساعت 6 صبح روز جمعه اول خرداد (عاشورا) تا ساعت 12 بعدازظهر يكطرفه اعلام مىشود و وسايط نقليه موتورى از ميدان شوش به شهررى حركت و از طريق جاده آرامگاه به تهران مراجعت خواهند كرد. 2ـ حداكثر سرعت وسايط نقليه موتورى در هر جاده چهل كيلومتر مقرر مىشود و هيچ وسيله نقليهاى حق سبقت گرفتن از ديگرى نخواهد داشت. 3ـ عبور و مرور كاميونهاى سنگين، دوچرخه، موتورسيكلت موادها و ساير وسايط نقليه كندرو و چهارپايان به طور كلى از ساعت 6 صبح روز جمعه اول خرداد ماه تا نيمه شب همان روز در جادههاى شهررى، آرامگاه، امامزاده حسن مطلقا ممنوع است. 4ـ كليه وسايط نقليه عمومى بايستى برگ معاينه خود را همراه داشته باشند و در غير اين صورت از حركت آنها جلوگيرى خواهد شد. 5ـ توقف وسايط نقليه در هر سه جاده مطلقا ممنوع است مگر به حكم ضرورت كه در منتهىاليه سمت راست جاده بلامانع است. 6ـ اضافه بر ظرفيت سوار كردن در اتوبوسها و ساير وسايط نقليه كرايه مطلقا ممنوع است. 7ـ عابرين پياده حق عبور و مرور از وسط جاده را نخواهند داشت مگر از محلهايى كه مأمورين پليس، توقف و كنترل وسايط نقليه را به عهده دارند . 8ـ پنج پاسگاه انتظامى در سه راه فرحآباد، پل سيمان، اول جاده آرامگاه، كارخانه چيتسازى، امامزاده حسن مستقر مىگردد كه در صورت لزوم به عابرين و رانندگان كمك نمايند. 9ـ چهار پست امدادى بهدارى شهربانى در بازار، امامزاده حسن داير و آماده به كار خواهند بود تا در صورت احتياج به مصدومين و مجروحين كمك فورى نمايند.
· محدوديتهاى اعمال شده در برگزارى مراسم عزادارى ايام محرم موجب مخالفت بيشتر مردم با حكومت گرديده است. به گزارش اطلاعات داخلى ساواك، تضييقاتى كه براى انعقاد و مجالس روضهخوانى از طرف شهربانى كل كشور فراهم شده، موجب گرديده طبقات پايين و مردمى كه حتى كمتر در سياست دخالت مىكنند ناراضى شوند. برپايه اين گزارش، مردم معتقدند كه رضاشاه تمام كارهايى را كه ممكن بود در دوران سلطنت خود انجام بدهد، انجام داد ولى در دو سال آخر كه نسبت به روضهخوانى و عزادارى حضرت امام حسين (ع)سختگيرى كرد، نتيجه بد عايدش شد و حالا هم همينطور است. بنابراين گزارش، در مجالس عزادارى اين مطلب دهان به دهان مىگردد و حتى نسبت بىدينى به شاه مىدهند و مىگويند به دستور بهاييان كه در دربار شاه هستند و نفوذ دارند، اين كارها انجام مىشود. ساواك در پايان مىافزايد: اين موضوع، عكسالعمل شديدى در افكار عمومى و طبقات پايين ايجاد كرده و روضهخوآن ها هم كه مجالس آنها كم شده و راه ارتزاق آنان بسته شده به همين نحو بدگويى مىكنند.
· كمك نظامى امريكا در قالب ناوكشتى «پى ـ اف ـ 103 » امروز در اسكله آنها واقع در ايالت كاروليناى جنوبى تحويل دولت ايران شد. اين كشتى طبق درخواست دولت ايرانبه نام «بايندر» ناميده شد و براساس كمكهاى نظامى امريكا به ايران، به نيروى دريايى ايران تحول گردید. كشتى بايندر را شركت كشتىسازى لونيكستن در تگزاس ساخته است.
· سپهبد رياحى وزير كشاورزى پيشازظهر امروز در مصاحبهاى راديويى گفت: مرحله يكم قانون اصلاحات ارضى از نظر مفهوم واقعى و روح مترقى كه در آن مستقر است، يعنى الغاى رژيم ارباب و رعيتى و خاتمه دادن به رسوم كهنه و پوسيده ناشى از اين رژيم به طور كامل و قاطع انجام گرديده است. وى افزود: از نظر خريدارى اراضى زراعتى كه مازاد بر حد نصاب قانون بوده تا آنجا كه اشكالات حقوقى در بين نبود عملى و قسمت محدودى كه باقى مانده هماكنون مأمورين ثبت اسناد و مأمورين اصلاحات ارضى مشغول انجام آن هستند. وى تأكيد كرد: ما مىخواهيم سطح عايدى ملت ايران را بالا ببريم و نظم و نسق خاصى را در مملكت معمول نماييم. اراضى باير بايد تبديل به باغات ميوه، مراتع و مناطق مفرح شود.
· سيدضياءالدين طباطبايى ابراز داشته است كه يك سال و دو سال مىتوان هزار بيليون تومان از درآمد عمومى كشور را براى راضى نگه داشتن كشاورزان بين آنها تقسيم كرد ولى اگر قرار شود اين نظم اجتماعى را قبل از آنكه نظم صحيح ديگرى جانشين آن سازيم، به هم بريزيم و سرمايهگذارى در امر كشاورزى از طرف مردم از بين برود، آينده خطرناكى براى مملكت پيشبينى مىشود. وى افزود: دولت اول مرحله اول اصلاحات ارضى را دقيقا به ثمر برساند بعد از آنكه با گذشت پنج سال تجربه لازم به دست آورد، وارد مرحله دوم گردید. افكار عمومى مردم با از بين رفتن اصول مالكيتهاى بزرگ و سيستم فئوداليته موافق بود ولى در مرحله دوم كسى با اصول خرده مالكى نظر مخالف ندارد و اگر اجراى قسمت دوم اصلاحات ارضى با عكسالعمل خردهمالكين مواجه شود، افكار عمومى نيز از آنها حمايت خواهد كرد.
· دو تن از سناتورها امروز در نطق پيش از دستور خود در مجلس سنا به انتقاد از وضعيت ادارى كشور پرداختند. سناتور باقر شاهرودى پس از ذكر آمارى در مورد كارمندان دستگاههاى مختلف و عدم تناسب كاركنان دستگاههاى گوناگون ادارى گفت: اداره قند و شكر كه 22 سال پيش براى جيرهبندى تأسيس شد و همگى ناظر بوديم چه مفاسدى روى داد و هنوز هم دنباله فساد باقى است، ادارهاى زايد و مضر است كه اكنون 2354 كارمند دارد. اداره غله و نان هم 2363 كارمند دارد كه 774 نفر پايه 9 تا 6 هستند. از اين اجتماع بزرگ نتيجه مىشود كه هميشه قند و شكر در تهران كيلويى شش ريال و در شهرستانها و دهات پانزده ريال و نان سنگك صدى 25 گرانتر از نرخ دولتى و قيمت حقيقى آن به دست مصرفكنندگان مىرسد. وى تأكيد كرد: هرگاه اقدام به انحلال اداره قند و شكر طليعه انحلال ساير ادارات زايد دولتى باشد، مىشود به اصلاحات ايران اميدوار شد. در اين جلسه يارافشار نيز با اشاره به حادثه زلزله سال 1341 قزوين گفت: به علت عدم هماهنگى از كمكهاى زيادى كه به اهالى مصيبتزده شد نتيجه مطلوب به دست نيامده است و علت آن نيز عدم تمركز كمكها در يك مؤسسه خيريه مانند شير و خورشيد مىباشد.
· روزنامه سحر مىنويسد: از موقعى كه خانمها از حقوق سياسى برخوردار شدهاند و نماينده به مجلس فرستادهاند، پاى آنها براى انجام كار مردم به ادارات باز شده فعلاً وسيله تازه اعمال نفوذ بعضى خانوادهها و رجال، خانمها و عروسها و دخترهاى آنها مىباشند.
· كيهان موضوع دريافت شهريه يكجا از دانشجويان در سال تحصيلى آينده را مورد توجه قرار داد و نوشت: اين كار را مىخواهند براى راحتى خودشان بكنند. در حالى که علت موجوديت اين دستگاهها براى تأمين راحتى و آسايش مردم است ولى عادت بر اين جارى است كه وارونه فكر كنند و تنها گليم خود را از آب درآورند. اين روزنامه با اشاره به اينكه اكثر مردم نيمه مستطيع ولى آبرودار هستند و آرزو دارند تا فرزندانشان معرفت پيدا كنند، تأكيد كرد كه اولياى دانشآموزان و دانشجويان به ظن غالب و نزديك به يقين نمىتوانند و استطاعت آن را ندارند كه يكباره ده هزار يا پانزده هزار ريال يكجا به اسم شهریه بپردازند. ضمن اينكه شهريه را هم ساليانه مىگيرند و اسمش را شهريه مىگذارند. كيهان هشدار داده است كه اگر تجديدنظرى در اين باره نشود، سروصداى پدران واولياى دانشآموزان و دانشجويان بلند خواهد شد. نويسنده يادآور مىشود كه حتى اگر بايد پول بگيريد، آن را به اقساط بگيريد و قضيه را بايد از زاويه نظر تأمين راحتى و آسايش مردم نگاه كرد نه از نظر راحتى و آسايش كسانى كه علت وجودى آنها براى خدمتگزارى به مردم است.
· سپهبد بازنشسته احمد وثوق، وزير اسبق جنگ در دادگاه ويژه ارتش به دو سال زندان و پرداخت بيش از 53 ميليون ريال محكوم شد. به نوشته كيهان، وثوق از سال گذشته در مورد خريد كارخانه باترى سازى ارتش بنا به نظر هيئت معتمدين و تصويب هيئت دولت، تحت تعقيب قرار گرفت و از بيست روز پيش دادگاه ويژه ارتش به رياست سرلشكر قاسم بهاروند محاكمه او را آغاز كرد. دادگاه عالى ويژه اداره دادرسى پس از رسيدگى به پرونده اتهامى وثوق، در مورد خريد كارخانجات باترىسازى ارتش، وى را به دو سال زندان مجرد و پرداخت 53 ميليون و 882 هزار و 308 ريال محكوم كرد.