● بازاریان از مردم تهران دعوت کرده بودند تا به مناسبت تولد حضرت مهدی (عج) در مسجد ارک اجتماع کنند. ولی شهربانی جلوگیری و مردم را متفرق کرد.

● علی امینی، نخست‌وزیر در اجتماعی که به مناسبت نیمه شعبان برپا شده بود، اعلام کرد که مالکین برای اخلال در کار دولت به تحریک در دانشگاه و مدارس پرداخته‌اند.

● دولت در اعلامیه‌ای تاکید کرد که آنچه در دانشگاه تهران واقع شده براثر دسائس عده‌ای جاه‌طلب و منفعت‌پرست و خارج از انتظار دولت بوده است.

● پلیس آلمان غربی در شهر آخن، تظاهرات دانشجویان ایرانی دانشکده فنی آخن را که قرار بود به عنوان اعتراض نسبت به سیاست داخلی دولت ایران صورت گیرد، ممنوع اعلام کرد.
 

● انتشار اعلامیه آیت‌الله خمینی مبنی بر ضدیت و تحریم رفراندوم پشتیبانی اقشار مختلف مردم تهران، به ویژه روحانیون، متدینین و بازاریان، را به همراه داشت. از ساعات اولیه صبح امروز بازاریان و کسبه جنوب شهر از کسب و کار خود دست کشیده به سمت مرکز شهر به حرکت درآمدند. تعداد مردم را برخی 3 هزار نفر برشمرده‌اند. آنان در حالی که شعار می‌دادند «رفراندوم قلابی مخالف اسلام» به منزل آیت‌الله سیداحمد خوانساری رفتند.

در منزل آیت‌الله یکی از روحانیون به نام شیخ عباسعلی اسلامی در مخالفت با رفراندوم سخنرانی کرد. او اعلامیه آیت‌الله را هم در تحریم رفراندوم قرائت کرد. آیت‌الله خوانساری در این اعلامیه به صراحت نوشته است که «کلید تصویب‌نامه‌ای که برخلاف شرع مقدس باشد حرام و شرکت در آنها در حکم مبارزه با امام زمان ارواحنا فداه می‌باشد»

در حیاط منزل آیت‌الله مردم شعار می‌دادند «مرگ بر استبداد» رفراندوم برخلاف اسلام است «پس از آن به خیابان آمده، در حالی آیت‌الله خوانساری نیز جلوی ایشان حرکت می‌کرد، شعار «نصر من‌الله و فتح قریب» سردادند. تظاهرکنندگان به سمت منزل آیت‌الله بهبهانی به راه افتادند. نزدیکیهای منزل ایشان، آیت‌الله خود به دیدار آنها آمده به جمعشان پیوست.

گروه زیادی از مردم در حیاط خانه تجمع کرده، آقای فلسفی شروع به سخنرانی کرد. او در حال ایستاده و «تحت‌الهنک» عمامه‌اش را باز کرده و در مضار و مفاسد رفراندوم که استقلال ایران و جامعه اسلامی را به خطر می‌اندازد، سخن راند. فلسفی در ادامه اعلام کرد که بازاریان قصد دارند تا روز شنبه به مدت 3 روز بازار را تعطیل کنند و با این کار به دنیا ثابت کنند که در ایران خفقان حاکم است. وی در پایان اظهار داشت که مردم بعدازظهر امروز در مسجد حاج عزیز‌الله گردهم آیند و بار دیگر مخالفت خود را با رفراندوم اعلام کنند. گفته شد که آیات عظام خوانساری و بهبهانی هم در آن اجتماع حضور خواهند داشت. همچنین فلسفی اعلامیه مشترک آن دو عالم را درباره ضدیت با رفراندوم برای حاضران قرائت کرد.

● آیات عظام خوانساری و بهبهانی در اعلامیه مشترکی با اشاره به تذکرات و نصایح «عموم علما و مراجع محترم طبق وظیفه شرعی‌شان، اظهار داشتند که علما و مراجع «منتظرند هرچه زودتر اولیای امور به نظریات خیرخواهانه» آنان توجه کرده، از ادامه این رویه خودداری نمایند. در ادامه هم به مردم مسلمان ایران اطمینان دادند که «مقامات روحانی به وظیفه شرعی خود عمل خواهند کرد.»

● حدود ساعت 3 بعدازظهر جمع کثیری از اقشار مختلف تهران به منزل آیت‌الله خوانساری رفتند تا از آنجا به سمت مسجد حاج عزیزالله به راه افتاده،‌ در آن‌جا اجتماع کنند. آنان به همراه آیت‌الله خوانساری و تعدادی از روحانیون به سمت مسجد حرکت کردند. در نیمه راه گروهی از کسبه و مغازه‌داران هم به جمع‌شان پیوستند. اما همینکه به نزدیکی چهارسوق و مسجد رسیدند، ناگهان با نیروهای پلیس و کماندوها روبرو شدند. جمعیت شعار می‌داددند که پلیس به آنان حمله برده، سعی کرد جمعیتشان را پراکنده سازد. در این گیرودار به آیت‌الله خوانساری که در جلوی جمعیت حرکت می‌کرد اهانت شده، به زمین خورد. قوای نظامی مردم را با باتوم و قنداق تفنگ کتک زدند. این وضعیت ادامه یافت تا اینکه آیت‌الله که صدمه دیده بود از ادامه راه منصرف شده به منزل بازگشت. مردم نیز که مورد ضرب و شتم قرار گرفته، عده‌ای زخمی شده بودند،‌ متفرق شدند.

● عده‌ای از پاسبانان و قوای انتظامی با آگاهی قبلی از اینکه آیت‌الله بهبهانی هم قصد حضور در اجتماع مسجد حاج عزیزالله دارد، منزل ایشان را محاصره کردند و مانع از خروج وی از منزل شدند. در سوی دیگر رئیس قوای انتظامی از ورود مردم متظاهر که برای تجمع در مسجد، به آن حوالی آمده بودند جلوگیری به عمل آورد. این در حالی بود که گروه قابل توجهی از مردم قبل از آمدن قوای نظامی توانسته بودند به داخل مسجد راه پیدا کنند. آنان در داخل مسجد نسبت به عملیات قوای انتظامی عکس‌العمل نشان داده، شعارهایی در ضد رفراندوم و اقدام آنان سردادند.

● آقای محمدتقی فلسفی که پیش از این اعلام کرده بود برای سخنرانی به اجتماع بعدازظهر مسجد حاج عزیزالله خواهد آمد، توسط نیروهای دولتی مورد شناسایی و تحت تعقیب قرار گرفت. مأموران قصد دستگیری او را داشتند که در این میان با فرزند او هم درگیر شدند. در این درگیری پسر وی زخم برداشت و آقای فلسفی نیز به منزل پدرش رفته در آنجا مخفی شد.

● جمعی از افراد سرشناس بازار قم به دیدار آیات عظام گلپایگانی، خمینی و شریعتمداری رفتند. در این دیدارها که به صورت جداگانه انجام گرفت. آیات عظام یاد شده، با اشاره به تلاشهای نمایندگان دولت برای جلب نظر و اعلام حمایت علما اظهار داشتند که علما با رفراندوم مخالفند.

● عده‌ای از مردم قم در پشتیبانی از اعلامیه آیت‌الله خمینی به خیابانها ریختند و با دادن شعارهایی با برگزاری رفراندوم مخالفت نمودند. مردم شعار می‌دادند «ما پیرو قرآنیم رفراندوم نمی‌خواهیم.» در سوی دیگر تعدادی از سرکرده‌های اوباش قم همراه با دارودسته‌هایشان هم به خیابانها آمده، در مخالفت با آنان شعارهای دیگری سردادند. «پلوخوری تمام شده مفت‌خوری تمام شده» این افراد در ادامه به بازار قم حمله بردند و شیشه مغازه‌ها را شکستند.

● امشب آیت‌الله طالقانی در مسجد همت تجریش بالای منبر رفت و درباره مسائل روز سخنرانی مفصلی انجام داد. او پس از ذکر مقدمه‌ای به سخنان حسن ارسنجانی اشاره کرد که می‌خواهد با این رفتارها و اقدامات مردم مسلمان ایران را اغوا کند. سپس یادآور شد که ملت مسلمان بیدار و هشیار است و با این جریانات مخالفند. یکی از دلایل مخالفت را هم نبود آزادی دانست و گفت در مملکتی که نه آزادی قلم و نه آزادی مطبوعات وجود [دارد] و قانون اساسی زیرپا گذارده می‌شود، چه رفراندومی می‌خواهند برگزار کنند؟ طالقانی در ادامه به برخی از شایعات که روحانیت و مالکین در مخالفت با رفراندوم با هم سازش کرده‌اند، پاسخ داد و گفت «روحانیون هیچ‌گاه نمی‌توانند با مالکین که منشأ فساد هستند بسازند.»

پس از سخنرانی وی، پویانفر اعلامیه آیت‌الله خمینی را برای حاضران قرائت و اعلام کرد که در ماه رمضان هر شب مراسم سخنرانی در این مسجد برپاست.

● اعلامیه تحریم رفراندوم از سوی علما در شهرها و نقاط مختلف کشور بازتاب گسترده یافته، توسط گروههایی از روحانیون این اعلامیه‌ها به شهرهایی چون تبریز و شیراز فرستاده شد. آنان ضمن ارسال اعلامیه، به مردم شهرستانها یادآور می‌شوند که از حاضر شدن در پای صندوق رأی‌گیری روز شنبه 6 بهمن خودداری کنند.

● هیئت اجرائیه جبهه ملی ایران در پایان جلسه‌ای که در منزل اللهیار صالح تشکیل داد، اعلامیه‌ای را منتشر کرد. این اعلامیه نبود آزادی، دخالت شاه در امور جاری مملکت، بی‌اعتنایی به قانون اساسی و دیگر قوانین و بی‌اعتبار بودن همه‌پرسی و حکومت دیکتاتورمنشانه پهلوی را به نقد کشیده است. هرچند موضع خود را در برابر رفراندوم به روشنی بیان نکرده، تنها به دادن شعار «اصلاحات آری، دیکتاتوری نه، بسنده نموده است. جبهه ملی در این اعلامیه وضعیت هواداران خود را در قبال رفراندوم معلوم نساخته، تنها از آنان خواسته است که یک روز مانده به برگزاری رفراندوم (در 5 بهمن) در میتینگی که در میدان جلالیه از سوی آن جبهه تشکیل خواهد شد، حاضر شوند.

● علم (نخست‌وزیر) در سخنانی که در جلسه انجمن مطبوعات کشور ایراد کرد، چند نامه‌ای پیش کشید که مالکان چند شهرستان به یک روحانی نوشته‌اند و در آنها با پیشنهاد مبالغی مشوق آن روحانی در مخالفت با اصلاحات ارضی شده‌اند. او نام این روحانی را نگفت، اما اظهار نمود که با این کار از جریان مخالفتها با رفراندوم پرده برداشته است. همچنین به نامه آیت‌الله بهبهانی خطاب به خود وی اشاره کرد که آیت‌الله در آن با اصلاحات ارضی مخالفت نموده است. وی از جواب نامه مزبور هم یاد کرد و با اشاره به حوادث دیروز و تظاهراتی که روی داد گفت عامل و ریشه این حوادث نه در خانه روحانیت، بلکه در جاهای دیگر است.

● علم در پاسخ به نامه آیت‌الله بهبهانی، نوشت که دولت تصمیم دارد اداره موقوفات را در دست بگیرد و مصمم است عواید موقوفات را از روی آخرین دفاتر آنها معین کند. در پایان نامه‌اش تصریح کرد که «اقدام دولت در تثبیت امر وقف فقط موقوف علیهم و اجرای نیت واقفین است نه غیر آن.»

● مطابق سیاست از پیش اعلام شده، امروز نیز در بسیاری از شهرها، گروهها و دسته‌های وابسته به دولت، در حمایت از مواد ششگانه و اعلام موافقت خود با رفراندوم تجمعاتی را برپا کردند. آموزگاران فرهنگ و گروهی از کارگران اصفهانی در میدان 24 اسفند آن شهر، جمعی از کارگران، استاندار خراسان و فرمانده لشکر و رؤسای اداره‌های آن استان در میدان شاه مشهد، تعدادی از مردم یزد، زنجان، اهواز، زاهدان، رشت، شیراز، سنندج، کرمانشاه و چند شهر دیگر از جمله همین اجتماعات است که اخبار مربوط به آنها در حمایت از رفراندوم در مطبوعات انعکاس یافت.

● بازتاب اخبار و تحولات اخیر ایران همچنان در روزنامه و نشریات خارجی ادامه دارد. واشنگتن پست در سرمقاله امروزش با عنوان «ایران امیدبخش» اصلاحات ارضی را «جزو نیات خیرخواهانه» شاه خواند. مواد ششگانه را هم با عنوان «انقلاب» یا «یک انقلاب شدید» تلقی کرد.

● ناتل خانلری (وزیر فرهنگ) در برنامه تلویزیونی ایران که با حضور چند تن از دست‌اندرکاران سپاه دانش برپا شد، برنامه‌های تعلیماتی سپاه دانش را تشریح کرد. او با اعلام اینکه 80 درصد مردم ایران بی‌سوادند گفت توسعه آموزشی ضروری است. وزیر فرهنگ از وزارتخانه‌های کشور، بهداری و کشاورزی به عنوان نهادهایی یاد کرد که در این به وزارت فرهنگ کمک می‌کنند.

در پایان هم از بینندگان برنامه و تمام مردم ایران خواست به مواد ششگانه شاه رأی مثبت دهند.

● عباس خلعتبری (دبیرکل سنتو) نام دو متقاضی وام عضو سنتو از امریکا را فاش ساخت. به گفته وی ایران و ترکیه دو عضو سنتو هستند که از امریکا وام بلاعوض خواسته بودند اما امریکا به درخواست آنها پاسخ مثبت نداده است. خلعتبری میزان وام ایران و ترکیه را جمعاً 000/900/21 دلار اعلام کرد که برای اتمام طرح یک خط آهن 200 کیلومتری به آن نیاز دارند.

● خبرگزاری آسوشیتدپرس خبر داد که آژانس کم توسعه و عمران بین‌الملل وامی به مبلغ 15 میلیون دلار در اختیار دولت ایران قرار داده است. دولت ایران با دریافت این وام بنگاه تازه‌ای را در نزدیکی بندرعباس به عنوان سومین برنامه عمرانی ایجاد خواهد کرد. سود وام یاد شده 5/3 درصد و مدت بازپرداخت آن 25 سال اعلام شده است.

• ساعت 8 صبح امروز شاه و فرح پهلوی برای تماشای بازیهای زمستانی به وین رفتند. پیش از سفر، امام جمعه تهران برای آنان دعای سفر خواند. در این سفر سپهبد ایادی پزشک مخصوص شاه و هلاکو رامبد نماینده مجلس شورای ملی و ارسنجانی سفیر ایران در رُم، شاه را همراهی کردند.
• پیش از سفر شاه، اسدالله علم معاونین جدید وزارت دارایی را به او معرفی کرد. در این جلسه نخست‌وزیر مکلف شد شخصاً سرپرستی وزارت دارایی را بر عهده داشته باشد.
• در جلسه هیئت دولت که به ریاست اسدالله علم تشکیل شد، لایحه مربوط به سپاه بهداشت تصویب و برای تقدیم به پارلمان، آماده شد.
• ساعت پنج بعدازظهر جلسه شورای سلطنتی در دربار تشکیل شد در این جلسه نخست‌وزیر، قدس نخعی وزیر دربار شاهنشاهی، شریف‌امامی رئیس مجلیس سنا و عبدالله ریاضی رئیس مجلس شورای ملی حضور داشتند.
• عباس آرام وزیر امورخارجه ایران اعلام نمود که دولت ایران از قطعنامه‌های سازمان ملل متحد درباره کشمیر پیروی خواهد کرد.

* تازه‌ترین اطلاعیه پزشکی نسبت به وضعیت حسنعلی منصور، نخست‌وزیر که دیروز در برابر مجلس شورای ملی در میدان بهارستان تهران هدف گلوله قرار گرفته حاکی است که ضربان قلب و نبض و فشارخون وی عادی است. اما در حالت مزاجی او تغییری حاصل نشده است.
ساعت 12 امروز نیز خبر داده شد که حال عمومی منصور در ساعات صبح رضایت‌بخش بوده علائم بهبود بیشتری مشهود است.

بعدازظهر امروز نیز از بهبود سطح بیداری و هشیاری نخست‌وزیر گفته شده است.

*  امیرعباس هویدا که از دیشب مسئولیت اداره امور دولت را از سوی شاه برعهده گرفته است امروز صبح تأکید کرد که دولت در زمان بستری بودن منصور، با عزمی راسخ‌تر، برنامه‌های مملکتی را اجرا خواهد کرد.
او به کیهان گفت که هیئت دولت با هماهنگی کامل در انجام منویات ملوکانه و اجرای برنامه‌های مترقی، همچنان اهتمام کامل به عمل خواهد آورد.

در همین حال، خبرگزاری رویتر از قول هویدا خبر داد که در غیاب منصور، وی به اعضای کابینه گفته است که پس از موفقیت شایانی که در معامله نفت با کمپانیهای خارجی به دست آمده، باید همت خود را وقف اجرای طرحهای اصلاحی شاه کنند.

این خبرگزاری با یادآوری این نکته که منصور قرارداد با کمپانیهای غربی را از تصویب پارلمان گذراند که طبق آن، ایران پنجاه میلیون دلار اضافه از حق الامتیاز خود مبنی بر پیشنهادی که کمپانیهای نفتی به اعضای اوپک داده بودند، دریافت خواهد کرد؛ می‌افزاید که سپهبد علی رزم‌آرا، نخست‌وزیر پیشین ایران نیز هنگام گفتگو درباره نفت به دست یک گروه افراطی ترور شد.
سرنوشت رزم‌آرا وقتی معلوم شد که با ملی کردن صنعت نفت مخالفت ورزید.

آسوشیتدپرس هم خبر از تأخیر ورود جراحان احضار شده از کشورهای امریکا، انگلستان و فرانسه برای معالجه منصور و همکاری با پزشکان ایرانی داد. به نوشته این خبرگزاری، به علت مه غلیظی که آسمان فرودگاه مهرآباد تهران را فراگرفته، ورود این پزشکان به تعویق افتاده است.

پزشکان متخصص دعوت شده برای معالجه منصور عبارت‌اند از دو امریکایی، دو انگلیسی و سیکارو، جراح معروف فرانسوی.

خبرگزاری فرانسه اطلاع داده است که برای اولین بار بعد از عمل جراحی، نخست‌وزیر ایران به هوش آمده و با همسر خود که همیشه بر بالین وی می‌باشد، چند کلمه‌ای صحبت کرده است.

این در حالی است که خبرگزاری آسوشیتدپرس به نقل از دکتر منوچهر شاهقلی، سر جراح بیمارستان پارس که از دوستان قدیم منصور هم هست، نخست‌وزیر مجروح ایران رفته رفته به هوش آمده و به سوالات پزشکان، با حرکت سر و دست پاسخ می‌دهد و خطر عفونت وجود ندارد لکن حرف زدن برای او دشوار است.

این خبرگزاری همچنین به نقل از «مقامات» که نه نام و نه سمتی از آنان را بیان کرده می‌افزاید: بخارایی، ضارب منصور، هنگام دستگیری، آیاتی از قرآن روی اسلحه‌اش نقش بسته بود. دو نفر دیگر که دستگیر شده‌اند نیز مسلح بوده و تیراندازی کرده‌اند اما گلوله آنها به نخست‌وزیر اصابت نکرده است. طپانچه‌های آنان نیز با شعارهای مذهبی تزیین شده بود.

به نوشته آسوشیتدپرس، همه آنها کاغذهایی روی طپانچه‌های خود چسبانده بودند که شعارهای ضدشاه روی آنها نوشته شده بود.

* اما امشب نیز مراسم دعای توسل در حرم حضرت معصومه برگزار شد و در حالی که شمار زیادی از مأموران شهربانی و ساواک در میان جمعیت حاضر در مسجد بالاسر اوضاع را زیرنظر داشتند، حجت‌الاسلام جوادی به ذکر دعای توسل پرداخت. در میانه دعا، محتشمی‌پور نیز مصیبت امام موسی‌بن‌جعفر (ع) را خواند و برای آزادی آیت‌الله خمینی دعا کرد. گفته شده است که وی برای جلوگیری از دستگیری، هنگامی که نام امام زمان در دعا برده شد و مردم به احترام ایشان از جای خود برخاستند، از لابلای جمعیت موفق به فرار از دست مأموران گردید؛ اما جوادی توسط نیروهای شهربانی بازداشت شد.