● به گزارش خبرنگار روزنامه اطلاعات امروز نخستوزير براى افتتاح حفارى يك حلقه چاه عميق آب در قريه حصار از توابع قزوين و بازديد از اقدامات عمرانى بانك كشاورزى در قراء اين منطقه به قزوين مسافرت كرد و پس از چند بازديد و ايراد نطق به تهران مراجعت نمود.
● به نوشته بولتن محرمانه خبرگزاری پارس خبرگزارى فرانسه در گزارشى از تهران آورده است كه مسئله الجزاير در روزهاى اخير در ايران اهميت فوقالعادهاى كسب كرده است و امروز در مساجد براى پيروزى جنگجويان الجزاير كه در راه استقلال كشور خود مبارزه مىكنند، مراسم دعا برگزار مىشود.
● شماره اين هفته مجله تهران مصور كه تاريخ انتشار امروز را دارد، در گزارشى با عنوان «مسئله دانشگاه» به بررسى مسائل روز دانشجويان پرداخته است. در بندهايى از اين گزارش آمده است: مسئلهاى كه شايد دامنگير همه دانشجويان دانشگاه تهران باشد، موضوع سياست است. اولياى دانشگاه تهران طبق اساسنامه مىگويند كه دانشجويان نبايد در دانشگاه فعاليتهاى سياسى بكنند. لكن اين موضوع از نظر دانشجويان معتبر نيست. به اين علت كه آنها محيطى را مناسبتر و بهتر از دانشگاه براى فعاليت خود نمىشناسند. چون مىدانند، تا زمانى كه در دانشگاه هستند، مصونيت دارند و پليس جز در مواردى نادر به دانشگاه وارد نشده است.
● امروز جمعى از روحانيون مقيم كربلا در نامهاى به آيات عظام گلپايگانى، شريعتمدارى و نجفى، از اقدامات آنان براى الغاى لايحه دولت حمايت كردند.
● اطلاعات داخلى ساواك طى گزارشى به اطلاع مقامات رساند كه سومين تلگراف «آيتاللّه آقاى شريعتمدارى» به نخستوزير، تلگراف سوم «آقاى سيد شهابالدين الحسينى المرعشى النجفى» در جواب تلگراف نخستوزير، سؤال بازرگانان و اصناف قم از «آيتاللّه خمينى»، جواب اعلاميه جامعه روحانيون مشهد «در مسجد حاجى عزيزاللّه و مسجد جامع به ديوارهاى آن الصاق شده بود.»
● حجتالاسلام كافى هنگام روضهخوانى در منزل سلطانالعلماء زنجانى درباره سفر پكوف سفير شوروى به مناطق نفتخير گفت، وى در 6 سال گذشته هرگز به مناطق نفتخيز ايران نرفته بود. سفر اخير او نشان مىدهد كه روابط ايران و شوروى خيلى داغ شده است.
● در حالى كه تحركات ايلات قشقايى در مبارزه با اصلاحات ارضى به شدت سركوب مىشود، محمدناصر قشقايى در نامهاى هرگونه ارتباط خود را با «اعمال و اقوال كسان و خويشان و ايل و قبيله خود اعم از برادر و فرزند و ديگر بستگان» رد كرد. اين نامه به عنوان مدير روزنامه اطلاعات ارسال گرديد.
● وزارت كشاورزى امروز آخرين نوبت آگهىهاى مربوط به اجراى قانون اصلاحات ارضى در شهرستانهاى تويسركان، ملاير، نهاوند، سنقر و نيز صحنه، هرسم عليا و هرسم سفلى از توابع كرمانشاه را منتشر ساخت. همچنين آگهى نوبت اول اجراى قانون اصلاحات ارضى در شهرستانهاى آمل و سارى در استان مازندران انتشار يافت.
● عبدالكريم طباطبايى نويسنده روزنامه دنيا ادعا نموده در ميان كسانى كه به زلزلهزدگان اخير كمك كردهاند، اثرى از كمكهاى تجار و متمكنين معروف بازار ديده نمىشود. نويسنده مدعى شد صورت كمكها را مدير عامل جمعيت شيروخورشيد سرخ ايران در دسترس وى قرار داده است. وى از دولت درخواست كرده در كنار اجراى قانون اصلاحات ارضى، لايحه تعديل ثروت و مكنت نيز تنظيم كند.
• بعدازظهر امروز نهمین جلسه علنی دادگاه عادی ویژه نظامی اداره دادرسی ارتش، مأمور رسیدگی به پرونده اتهامی بازرگان و هشت تن دیگر، به ریاست سرتیپ زمانی در باشگاه درجهداران عشرتآباد تشکیل گردید.
• علی آبادی (استاندار گیلان) با حضور در کاخ نخستوزیری با اسدالله علم ملاقات کرد و پیرامون حوزه مأموریت خود گزارشی به وی ارائه داد.
• شریفامامی، متیندفتری، علیاصغر حکمت، علیاکبر سیاسی، جلال عبده، ابراهیم خواجهنوری و حسین فرهودی اعضای کمیسیون مأمور تهیه آئیننامه شعبه ایرانی «جمعیت بینالمللی حکومت جهانی»، امروز عصر هم در مجلس سنا جلسه داشتند و مقرر شد هفته آینده اساسنامه جمعیت آماده تصویب شود.
• به نوشته پست تهران، در محافل سیاسی تهران گفته میشود که مقدمات تشکیل یک حزب قوی از نمایندگان مجلس شورای ملی و عدهای از روشنفکران فراهم شده و به زودی اعلام موجودیت خواهد کرد.
• پیراسته (وزیر کشور) که به اتفاق اسدالله علم (نخستوزیر) به شیراز رفته بود برای رسیدگی به کارهای عمرانی جنوب در شیراز ماند و در چند روز آینده به تهران خواهد آمد. به نوشته روزنامه پست تهران امروز در وزارت کشور گفته میشدکه پس از بازگشت وزیر کشور از شیراز ممکن است تغییراتی در کادر استانداران و فرمانداران کل داده شود و تغییر استانداران مازنداران، کرمان، بلوچستان، خراسان و تهران قطعی به نظر میرسد.
• رئیس هیأت مشاورین آمریکایی (استون اند وبستر) که یکی از بزرگترین گروههای مشاوره جهان در زمینه برق است، امشب وارد تهران شد.
• نخستین جلسه هیأت مدیره سازمان شاهنشاهی خدمات اجتماعی شعبه شهر تبریز با حضور اشرف پهلوی نیابت ریاست سازمان برگزار شد و در آن اعضای هیئت مدیره شعبه تبریز معرفی شدند.
• محمدرضا پهلوی به مناسبت سانحه انفجار معدن و تصادم راهآهن ژاپن که به کشته شدن ششصد نفر انجامید پیام تسلیتی به امپراطور ژاپن ارسال کرد.
● امروز آیتالله خمینی در حکمی با تفویض وکالت و وصایت خود به فرزندشان سیدمصطفی خمینی او را به نوعی جانشین خویش در کشور خواندند. در این نامه، سیدمصطفی خمینی از جانب پدر در کلیه امور وکالت یافته و تأمین شهریه طلاب علوم دینی نیز به وی موکول شده است.
متن حکم بدین شرح است:
نور چشم محترم که مورد وثوق اینجانب است، وکیل است از طرف حقیر در کلیۀ امورم. آنچه از وجوه از قبیل سهمین مبارکین، مُطالب هستم به ایشان بدهند برای تأمین شهریۀ طلاب محترم؛ و وکیل هستند در اخذ و دستگردان سهمین مبارکین و هر نحو وجهی که باید به من برسد، و در اعطا به محالّ مقرر خود. و وصی اینجانب هستند. و وصیتنامهام در یکی از دفاتر موجود است. قضای چندین سال صوم به عهده دارم احتیاطاً، و دو ـ سه سال هم نماز احتیاط کنند. کتب من از مصطفی است. اثاثیۀ خانه مطلقاً از مادر مصطفی است. بقیۀ وصیتنامهام عمل شود.
● ایشان در نامه دیگری، به نصیحت بستگان و یارانشان پرداختند. متن این نامه بدین قرار است:
نور چشمی، بحمداللّه تعالی با سلامت قبل از ظهر روز حرکت از قم وارد آنکارا شدم و له الشکر حالم خوب است، شماها نگران نباشید. آنچه از طرف خداوند تعالی مقدر شده است جمیل است. خداوند توفیق خدمت به همۀ ما عنایت فرماید. لازم است در موضوع مادر و خواهرها و احمد و بستگان به شما تأکید کنم، رضای خداوند و رضای من در حُسن سلوک با آنهاست. مادر خیلی احتیاج به خدمت دارد، باید از هر حیث مادی و معنوی رضایت او را به دست آورید، نگذارید نگرانی پیدا کند، راحتی او را فراهم کنید.
بناست ما را به «بورسا» که علی المذکور یک شهر مذهبی است ببرند، اگر ممکن شد از آنجا هم اطلاع میدهم. شما از سلامت خودتان مرا مطلع کنید. اگر ممکن شد کتابهای درسی فقه مرا یعنی مکاسب و حواشی را به وسیلۀ سفارت ایران بفرستید. کاغذ هم لابد به وسیلۀ سفارت باید بنویسید. تتمۀ پول زغال آقای طباطبایی را بدهید. شهریه را اگر ممکن شد بگیرید بدهید. از خوراکی خشکبار از قبیل گز و پسته بفرستید مانع ندارد.
باز هم تکرار میکنم که حالم خوب است و محتاج استراحت بوده و هستم. جزئی وجهی به دخترها میدادم، از وجه خمین و تتمه را از سهم سادات بدهید. شهریۀ مادر را بدهید. احمد را راضی نگه دارید، شهریهاش را بدهید.
به من در تهران گفتند، اگر خانواده را بخواهید میفرستیم، لکن صلاح نیست. اینجا به
ایشان بد خواهد گذشت، من هم از ناراحتی ایشان ناراحت خواهم شد. لباس لازم نیست بفرستید، مگر عبا.
در خاتمه سلامت همه را طالب هستم. به همۀ دوستان و اصحاب سلام میرسانم و از همه امید عفو دارم. قهراً در وضع تخفیف داده میشود. از خداوند متعال، حسن عاقبت و عافیت برای خودم و شماها خواستارم. به گماشتگان سلام برسانید. به حضرتین اخوین محترمین لدی الملاقات سلام مخصوص برسانید. والسلام.
«وسیله» و «حاشیه» را هم بفرستید. شاید آنها را به وسیلۀ پست هم برای سفارت ایران در آنکارا بفرستید، برسد. لکن بهتر آن است که به سازمان رجوع شود و با اطلاع آنها باشد.
● آیتالله میلانی امروز در نامهای خطاب به آیتالله خمینی، از حادثه تبعید ایشان ابراز تأسف کرد و نوشت: بعدازظهر چهارشنبه 29 جمادیالثانی 84 خبر رسید که حضرتعالی را به خارج از کشور بردهاند و از رسیدن نالههای پیوسته حضرتعالی به گوش امت اسلامی جلوگیری کردهاند. علما و روحانیون خواستند با حضرتعالی همناله شوند. از صبح پنجشنبه خانه عدهای محاصره [گردید] و نمیگذارند کسی سخن منطقی خود را به دیگری بگوید.
آیتالله میلانی با ابراز شکایت خود به خداوند متعال میافزاید: گوئیا اینان نه فقط قرآن مجید و آیین اسلام را فراموش کردهاند، بلکه قوانین مملکتی و منشور ملل را نیز زیر پا گذاشتهاند.
ایشان خاطرنشان ساخته؛ خوشا به سعادت آن سرزمینی که حضرتعالی در آن تشریف دارید. قلوب همه مردم با ایمان متوجه شماست و همگی برای نصرت و تأیید شما که لسان ناطق همه مجامع روحانی و دینی هستید و گفته شما، کلام حق و حقیقت است، دعا مینمایند.
آیتالله میلانی آورده است: عجبا اینان خود بهتر میدانند چه کسانی غائلههایی را به وجود آوردند و به کدامین اسلحه ملت مسلمان بیسلاح کشتار شد. یا للعجب ؛ غائله فارس و پانزده خرداد 1342 را از خود نفی میکنند و خود را بیتقصیر قلمداد مینمایند. تازگی ندارد فتنه باغیه، عمار را در صفین کشتند و شهادت او را به حضرت علی (ع) نسبت دادند.
ایشان با ذکر مثالهایی از مقابله حکومتهای ظلم و جور با انبیا و اولیای الهی مینویسد: روحانیت میگوید در مملکت اسلامی افرادی که صلاحیت اخلاقی و عقلی ندارند در مقامات این کشور مذهبی دخالت ننمایند و از بیتالمال این مملکت و قرضههای کذایی علیه مردم مسلمان سوءاستفاده ننمایند. روحانیت میگوید این همه علمای اعلام و خطبای عظام و دانشمندان و اساتید محترم دانشگاه را در زندانها نگاه ندارند و این قدر به این ملت ستمدیده و محروم شده از شرایط اولیه زندگی ظلم و جور نکنند. روحانیت خود را حامی این آب و خاک و تمامیت ارضی آن میداند؛ اگر چه دستگاه تبلیغاتی خلاف آن را نسبت داده و متهم میسازد.
آیتالله میلانی در خاتمه ابراز امیدواری کرده است که امت اسلامی با کمال وحدت و متانت پشتیبان اهداف عالیه مراجع روحانی و دینی خود بوده و به وعده خداوند متعال امیدوار باشند.
● ستوان یکم زندیاری، رئیس شهربانی رامهرمز در گزارشی از وضعیت سیاسی شهر پس از اعلام خبر تبعید آیتالله خمینی مینویسد: با تماس غیرمستقیم با اشخاص مختلف و تحقیق کافی در مورد اثر تبعید آقای خمینی در بین سنکه شهر، چنین نتیجه گرفته شد چون اکثریت قاطبه اهالی شهر زارع هستند و از اقدامات اصلاحطلبانه اعلیحضرت خوشحال میباشند، و از آنجا که آقای خمینی در این شهر طرفداری ندارد، هیچگونه اثر نامطلوبی نداشته بلکه پس از اطلاع از اقدامات و تحریکات ایشان، از تبعید وی راضی هم به نظر میرسند.
وی یادآور شده که این شهربانی طبق آموزش صادره با هوشیاری کامل مراقب خواهد بود و در صورتی که از طلاب حوزه علمیه قم مسافرتی به این شهر نمودند، ضمن کنترل شدید، اعمال و رفتار آنان گزارش خواهد شد.
گزارش شهربانی نهاوند نیز مشابه گزارش شهربانی رامهرمز است و در آن تأکید شده که تبعید آیتالله خمینی در بین افراد متدین و مذهبی تقریباً با بیتفاوتی مواجه شده به هیچوجه روی آن تعبیر و تفسیری ننمودهاند.
سروان ارژنگ، رئیس شهربانی نهاوند حتی پا را هم از این فراتر گذاشته مدعی شده که تقریباً اکثر افراد متدین و مذهبی برای آقای خمینی موقیعیت مذهبی قایل نبوده و سمتی جهت او منظور نمیدارند و در میان افرادی که علاقهمند به اصلاحات و ثبات هستند، از جهت اینکه رشد تحریکات قطع گردید، خشنودند.
در همین حال، شهربانی اهواز از شایعهای گزارش داده که در این شهر دهان به دهان میگردد و اینکه پس از دستگیری آقای خمینی و اخراج وی از قم، تمام مساجد بسته شده و منزل آقای خمینی نیز از طرف قوای نظامی در محاصره است.
گزارشهای رسیده از شهرهای رفسنجان، نفتشاه، ورامین، آباده، فسا و سنندج از برقراری آرامش حکایت دارد. با این حال گزارش رسیده که گروهی از روحانیون در حال تهیه طوماری خطاب به سازمان ملل متحد هستند تا ضمن آن به مجامع بینالمللی اعلام کنند که «به واسطه ظلم دستگاه حاکمه قادر به زندگی در کشور ایران نیستیم و اساساً تأمین نداریم.»
برابر این گزارش که از سوی شهربانی به ساواک ارسال شده است، قرار است این طومار به وسیله دانشجویان و اشخاص مطمئن که به خارج میروند، تحویل سازمان ملل گردد.
● در حالی که کلیه چاپخانههای اصفهان به وسیله مأمورین شهربانی و ساواک استان مرتباً سرکشی و کنترل میشود، و هنوز این مأموران نتوانستهاند محل چاپ اعلامیه آیتالله خمینی را کشف کنند ، از همدان خبر میرسد که اعلامیههایی در مخالفت با تبعید آیتالله خمینی به همراه عکسهایی از ایشان در این شهر بویژه در راهرو مدرسه علمیه علی معصومی معروف به آخوند نصب شده است. مأموران شهربانی و ساواک در پی کشف عاملان این اقدام برآمدهاند.
● سرتیپ شاه خلیلی، رئیس شهربانیهای استان فارس در نامهای به استاندار، صورت مساجدی را که پیشنمازهای آنها برای اقامه جماعت حاضر نشده اند ، ارسال کرد. در این فهرست نام 32 مسجد و اسامی امامان جماعت آنان بدین قرار ذکر شده است: 1ـ مسجد مولا (شیخ بهاءالدین محلاتی) 2ـ مسجد آقا باباخان (فال اسیری) 3ـ مسجد نو (آل آقا صدرالدین هاشمی حسینی) 4ـ مسجد شیخ لطفالله (بدرالدین دستغیب) 5ـ مسجد علیابن حمزه (حاج سیدمحمد امام) 6ـ مسجد جامع (سیدعبدالحسین دستغیب) 7ـ مسجد سردزک (سید ابوالقاسم فالی) 8ـ مسجد علمدار (شیخ محمدرضا حدائق) 9ـ مسجد آستانه (سیدابوطالب دستغیب) 10ـ مسجد بازار ریسمان (سیدمحمد ذکاوت که فوت کرده) 11ـ مسجد علی (شیخ عباس اثنیعشر) 12ـ امامزاده ابراهیم (هاشمی فرزند حاج عالم) 13ـ مسجد جولا (شیخ انصاری) 14ـ مسجد جامع قصرالدشت (شیخ جمالالدین صاحبالامری) 15ـ مسجد سوره قصرالدشت (پیشنمازش به مسافرت رفته) 16ـ مسجد ظهراب بیگ (آقای دادخواه) 17ـ مسجد آقا احمد (حاج عالم) 18ـ مسجد بیتالعباس (سید جزایری) 19ـ مسجد مشیر (شیخ علی آقا یقطین) 20ـ مسجد فخرآباد (سید محمود علوی) 21ـ مسجد بغدادی (میرزامحمدنبی امام) 22ـ مسجد ساجدین (ساجدی) 23ـ مسجد آقا قاسم (انصاری) 24ـ مسجد امیناز (سیدجواد) 25ـ مسجد قورخانه (سیدمستجابی) 26ـ مسجد شکرالله خان (صفاری) 27ـ مسجد باقرآباد (سید محمدجعفر طاهری) 28ـ مسجد حیرات (حاج سیدمحمد حسینی) 29ـ مسجد صفا (آقای ذوالانوار) 30ـ مسجد سپهسالار (صدرالدین حائریزاده) 31ـ مسجد صاحبالزمان (مجدالدین محلاتی) 32ـ مسجد حاج علیرضا سامنی.
در این گزارش نام دوازده مسجد نیز ذکر شده که امامان جماعت آنان نماز برگزار کردهاند: 1ـ مسجد نصیرالملک (سید ابراهیم دستغیب) 2ـ مسجد طبالیون (آقای شریعت) 3ـ مسجدآتشیها (سیدضیاء) 4ـ مسجدشیخ علیخان (آقای شریعت) 5ـ مسجد منصوریه (شیخ ابوالحسن حدائق) 6ـ مسجد آقالر (سیدمحمدجعفر سنجانی) 7ـ مسجد حاج عباس (جمالالدین مصباحی) 8ـ مسجد تاجالدین غریب (شریعتمدار) 9ـ مسجد گنج (اسلامی) 11ـ مسجد حاج غنی (آقای زبرجد) 12ـ مسجد وکیل (آقای سید صدرالدین حسینی الهاشمی)
● گزارش اطلاعات داخلی ساواک از خمین حاکی است که بستگان آیتالله خمینی از تنظیم اسناد تقسیم اراضی موضوع اصلاحات ارضی خودداری میکنند.
در این گزارش از آقایان سیدمرتضی پسندیده، رئیس دفتر شماره 7 خمین (برادر آیتالله خمینی) و حاج صدرا نجفی، رئیس دفتر شماره 4 خمین (دایی آیتالله خمینی) یاد شده که هر دو معمم هستند و از تنظیم اسناد خودداری میورزند.
در این گزارش توصیه شده که از رضاشریعتی، سردفتر اسناد شماره 2 کاشان برای تنظیم اسناد در خمین استفاده شود.
● امروز نخستوزیر بار دیگر در مجلس شورای ملی حاضر شد و به بهانه تقدیم لایحه انجمن ده و انتخاب کدخدا، به موضوع لایحه معافیت مستشاران نظامی امریکا در ایران از تعقیب قضایی اشاره کرد و گفت: شاهنشاه در رأس مملکت هست و اجازه نمیدهد این افکار و شایعات و با امضای یک قرارداد، استقلال مملکت دستخوش هوا و هوس قرار بگیرد.
منصور در توجیه اقدامات دولتش افزود: دادن این مصونیت کار تازهای نیست که ایران اقدام نموده. در سال 1330 در زمان آقای دکتر مصدق هم این امتیازات بلکه در ردیف بالاتر یعنی در میزان سفرای کبار داده شد .همچنین در سال 41 در زمان دولت دکتر امینی، با تصویبنامه قانونی به هیئت همکاریهای فنی این امتیازات داده شد و حتی معافیتهای گمرکی هم قایل شدند.
نخستوزیر با اشاره به سفر دورهایاش به استانهای جنوبی کشور برای گشایش دفاتر حزب ایراننوین گفت: ما در مملکتی خدمت میکنیم که ملت آن ارزش خدمتگزاران خود را میداند و از رهبری الهام میگیریم که افکار مترقیانه و انقلابی که پایهگذاری کرده، در قلوب اکثریت ملت رسوخ کرده است.
منصور مدعی شد که قدمهای مترقی در راه زندگی پیشرفته اقتصادی برداشته است و لزومی ندارد که مرام سیاسی ایران به مرامهای خاصی تشبیه شود. او این سخنان را در پاسخ به مطالب برخی روزنامهها ایراد کرد که در چند روز اخیر سخن از سوسیالیزم و کاپیتالیزم در اقتصاد ایران کرده بودند. عمده این اظهارات را حسن ارسنجانی، سفیر تازه معزول ایران در ایتالیا بیان کرده بود و در شمارههای متعددی از یکی از نشریات، دیدگاههایش را منعکس میکرد.
منصور در ادامه سخنانش این را هم افزود که ما انقلاب را باید در تمام شئون اداری مملکت رسوخ بدهیم. این روش را نباید با سوسیالیزم و کاپیتالیزم تشبیه کرد که با انقلاب شاه و مردم منطبق نیست.
وی به همین بسنده نکرد و با تندی گفت: اشاعه این افکار را باید در دهان افرادی که آن را شایع میسازند، خفهکرد.
نخستوزیر خاطرنشان ساخت که ما راه تحول و انقلاب را میپیماییم و کارهای ما نیز کارهای انقلابی است و قوانین ما، قوانینی تند خواهد بود.
● روزنامه مردمبارز در یادداشتی که امروز انتشار داد، مدعی شد که افکار عمومی از توضیحات چند روز گذشته منصور در مجلس سنا درباره لایحه مصونیت قضایی مستشاران نظامی امریکا راضی هستند.
به نوشته این روزنامه، بعد از تصویب لایحه مزبور، مغرضین فرصت یافتند تا شایعاتی را بر زبان بیندازند و اذهان عمومی را مشوب سازند ولی نخستوزیر در این زمینه مطالبی را به اطلاع رساند که پس از انعکاس آن در مطبوعات، افکار عمومی کاملاً به روح حقیقت و آنچه که دولت سابق تصمیم به اجرای آن گرفت و این دولت آن را عملی ساخت،پی بردند و معلوم شد این مصونیتی که میگفتند که با امنیت قضایی ایران مغایرت دارد، کاملاً بیاساس و در حدود یک شایعه است.
با این حال نوسنده مرد مبارز مشخص نکرد که محدوده شمول لایحه مزبور تا چه میزانی گسترده است؟