زمینه‌های اجتماعی ـ سیاسی ظهور باز تفسیر از مفهوم عاشورا

بخش دوم
روی کارآمدن دولت پهلوی اول نقطه عطف تاریخ در تحولات اجتماعی ایران است. رضاخان با کمک و حمایت دولت انگلیس سلطنت قاجاریه را منقرض کرد و آغاز سلطنت پهلوی را اعلام نمود. او پس از انجام اقداماتی برای تثبیت قدرت خود، با استفاده از زمینه‌های فکری ناشی از شکست مشروطه و با تکیه بر ناسیونالیسم افراطی نافی اسلام...

باز تفسیر از مفهوم عاشورا و قیام پانزده خرداد

بخش اول
ظهور باز تفسیر از مفاهیم ونماد‌های فرهنگ سیاسی شیعه در دهه‌های اخیر تأثیر فراوانی بر تحولات اجتماعی و جنبش‌های مذهبی ایران بر جای گذاشت. قیام 15 خرداد به عنوان نقطه عطفی در تاریخ قیام‌های معاصر ایران نیز تحت‌تأثیر همین روند و بویژه باز تفسیر از «عاشورا» بود. اگرچه «عاشورا» به عنوان سمبل مبارزه با حاکمان ظالم در طول...

زمینه‌ها و بسترهای قیام پانزده خرداد در مشهد با تکیه بر نقش علما

بخش سوم
با مطرح شدن رفراندوم لوایح شش‌گانه، امام روز اول بهمن 1341 طی اعلامیه‌ای که در تهران و شهرستان‌ها هم پخش شد، رفراندوم را خلاف اصول و قانون، و امری اجباری دانست و آن را تحریم کرد. دیگر علمای اعلام هم طی فتوایی شرکت در رفراندوم را به منزله محاربه با امام زمان (عج) اعلام کردند...

زمینه‌ها و بسترهای قیام پانزده خرداد در مشهد با تکیه بر نقش علما

بخش دوم
در اواخر فروردین 1341، شاه و فرح برای بار چهارم به آمریکا مسافرت کردند. شاه طی مذاکراتی با مقامات سیاسی آمریکا، خواستار افزایش کمک‌های نظامی بیشتر به ایران گردید. در این مذاکرات، کندی ـ رئیس‌جمهور آمریکا، بر اولویت به اجرا گذاردن رفرم‌های اقتصادی و اجتماعی تأکید کرد. شاه هم طی نطقی در کنگره آمریکا، با اشاره به تهدید...

زمینه‌ها و بسترهای قیام پانزده خرداد در مشهد با تکیه بر نقش علما

بخش اول
قیام پانزده خرداد 1342 نقطه عطفی در تاریخ انقلاب اسلامی بود. این حادثه زمانی اتفاق افتاد که در عصر روز سیزده خرداد ماه مصادف با عصر عاشورا، جمعیت انبوهی برای شنیدن سخنرانی امام در مدرسه فیضیه اجتماع کرده بودند. با ورود امام، مردم شور و هیجان عجیبی گرفتند. امام طی سخنانی از شهدای فیضیه تجلیل کردند و علیه رژیم و شخص...

آیت‌الله سیداحمد خوانساری و نهضت امام خمینی

آیت‌الله سیداحمد خوانساری در سال 1309 ق. در خوانسار متولد شد. پس از فراگیری دروس مقدماتی در خوانسار و اصفهان برای تکمیل تحصیلات حوزوی به نجف اشرف مهاجرت کرد. در سال 1336ق. به ایران بازگشته، برای حضور در درس علماء شاخص اراک مدتی در این شهر گذراند. در سال 1342ق. به...

بررسی قیام 15 خرداد به ‌عنوان یک جنبش اجتماعی

بخش سوم
با استفاده از نظریه تلفیقی که به آن اشاره شد، به توصیف و تحلیل جزئیات قیام 15 خرداد می‌پردازیم: 1ـ زمینه اجتماعی در طول نظام سیاسی ایران تا قبل از انقلاب اسلامی، همیشه در اقتدار رقیب وجود داشته است؛ اقتدار شاه، که در سنتهای تاریخی ریشه داشته است و اقتدار علما، که از نظر اجتماعی در روزگار صفویه تثبیت گردید. اولین اقتدار...

بررسی قیام 15 خرداد به ‌عنوان یک جنبش اجتماعی

بخش دوم
بی‌شک، بررسی همه‌جانبه قیام پانزده خرداد 42 و اینکه چه حوادث و مسائلی باعث این قیام شد، ضروری است. زیرا قیام 15خرداد مانند سایر حوادث و پدید‌ه‌های تاریخ معاصر ایران، حادثه‌ای بود که ریشه در گذشته داشت و یک شبه ایجاد نشد. درک و تحلیل آن نیز نیازمند بررسی و تحلیل تمام زمینه‌ها و حوادثی است که پس از کودتای 28 مرداد در ایران به...

بررسی قیام 15 خرداد به ‌عنوان یک جنبش اجتماعی

بخش اول
در طول دهه 1330، سرزمین ایران شاهد تحولات و حوادث مهمی بود که از جمله می‌توان به این موارد، اشاره کرد: نهضت ملی شدن صنعت نفت، کودتای 28 مرداد 1332، ظهور امریکا در صحنه سیاسی ایران، عضویت ایران در پیمان بغداد، امضای قرار داد دوجانبه ایران و امریکا، تصویب لایحه انجمن‌های ایالتی و ولایتی، انقلاب شاه و ملت ‌(انقلاب...

امام احیای هویت مغفول روحانیت

بخش دوم
چنان‌که گذشت اسلام در نگاه امام خمینی داعیه‌دار سیاست، روحانیت مسلمان، نیرویی سیاسی ـ اجتماعی با موقعیت ممتاز و اثرگذار در طول تاریخ تشیع؛ و مذهب شیعی، مذهبی تفسیرپذیر و مسلح به مقوله اجتهاد جهت انطباق یافتن با مقتضیات زمان و مکان تأویل می‌شود. در این میان یگانه مشکل، فرارو عدم انسجام و هماهنگی میان طبقه یا قشر...