تعامل بازار و روحانیت در لایحه انجمن‌های ایالتی و ولایتی، رفراندوم ششم بهمن و تحریم عید

بخش اول
در بررسی کلی از آغاز و تداوم رویدادهای منتهی به قیام 15 خرداد 1342، به محوریت مذهب و نهادهای مرتبط، در آن وقایع می‌توان پی برد. بر این اساس، سؤال بنیادین نوشتار حاضر این است که نهادهای مذکور در آن مقطع تاریخی چگونه به تعامل سیاسی با هم دست یافتند و حضور و نقش آفرینی در عرصه سیاست ...

پایگاه‌های نفوذ صهیونیسم در ایران عصر پهلوی

استراتژی خزنده و رازآلود صهیونیست‌ها در ایران، از جمله اسرار تاریخ معاصر است. حضور ایادی صهیونیسم در رأس دستگاه سلطنت و مراکز مهم تصمیم‌گیری و سیاست‌گذاری، ایران عصر پهلوی را به پایگاهی سیاسی و استراتژیک برای صهیونیست‌ها تبدیل کرده بود. با آنکه در نتیجه متابعت بی‌چون و چرای دولتمردان ایرانی ...

مناسبات سیاسی ایران و اسرائیل

بخش دوم
مقامات اسرائیل از زمان آغاز برقراری ارتباط با ایران، همواره سعی و تلاش داشتند تا به هر نحو ممکن ایران را متقاعد به آشکارسازی روابط با خود نمایند. برای دست‌یابی به این هدف، برخی اوقات برخلاف تمایل مقامات ایرانی، اخبار مربوط به سفر مقامات اسرائیلی به‌خصوص نخست‌وزیر آن را در رسانه‌های خود...

مناسبات سیاسی ایران و اسرائیل (1342 ـ 1340)

بخش اول
روابط سیاسی ایران و اسرائیل با ویژگی‌های خاص خود، یکی از ناشناخته‌ترین و اسرارآمیزترین روابط در منطقه خاورمیانه است. زمانی که مردم مظلوم فلسطین با فشار سرنیزه اسرائیلی‌ها از سرزمین خویش رانده و آواره شده بودند، رژیم محمدرضا پهلوی برای خرسندی یهودیان و مقامات آمریکا در سال 1328 توسط دولت محمد ساعد...

بررسی دولت اسدالله علم (17/12/42 ـ 28/4/41)

بخش دوم
به‌رغم پیروزی رفراندوم شاه و تصویب لوایح شش‌گانه و تبلیغات وسیع نیروهای رژیم و رسانه‌های گروهی پیرامون انقلاب سفید، امام خمینی از مبارزه با رژیم دست نکشید و همچنان به مخالفت با برنامه‌های شاه پرداخت. به منظور آگاهی هرچه بیشتر مردم مسلمان ایران از اقدامات و برنامه‌های ضداسلامی رژیم شاه، امام...

بررسی دولت اسدالله علم (17/12/42 ـ 28/4/41)

بخش اول
شاه در اواخر تیر 1341، دکتر علی امینی، نخست‌وزیر وقت را برکنار و امیر اسدالله علم، نایب‌التولیه بنیاد پهلوی را به نخست‌وزیری منصوب کرد. نخست‌وزیری علم از 28 تیر 1341 تا 17 اسفند 1342 به مدت بیست ماه ادامه داشت و دوبار دست به ترمیم کابینه زد. دوران نخست‌وزیری اسدالله علم مقارن با برخی از...

زمینه‌های اجتماعی ـ سیاسی ظهور باز تفسیر از مفهوم عاشورا

بخش دوم
روی کارآمدن دولت پهلوی اول نقطه عطف تاریخ در تحولات اجتماعی ایران است. رضاخان با کمک و حمایت دولت انگلیس سلطنت قاجاریه را منقرض کرد و آغاز سلطنت پهلوی را اعلام نمود. او پس از انجام اقداماتی برای تثبیت قدرت خود، با استفاده از زمینه‌های فکری ناشی از شکست مشروطه و با تکیه بر ناسیونالیسم افراطی نافی اسلام...

باز تفسیر از مفهوم عاشورا و قیام پانزده خرداد

بخش اول
ظهور باز تفسیر از مفاهیم ونماد‌های فرهنگ سیاسی شیعه در دهه‌های اخیر تأثیر فراوانی بر تحولات اجتماعی و جنبش‌های مذهبی ایران بر جای گذاشت. قیام 15 خرداد به عنوان نقطه عطفی در تاریخ قیام‌های معاصر ایران نیز تحت‌تأثیر همین روند و بویژه باز تفسیر از «عاشورا» بود. اگرچه «عاشورا» به عنوان سمبل مبارزه با حاکمان ظالم در طول...

زمینه‌ها و بسترهای قیام پانزده خرداد در مشهد با تکیه بر نقش علما

بخش سوم
با مطرح شدن رفراندوم لوایح شش‌گانه، امام روز اول بهمن 1341 طی اعلامیه‌ای که در تهران و شهرستان‌ها هم پخش شد، رفراندوم را خلاف اصول و قانون، و امری اجباری دانست و آن را تحریم کرد. دیگر علمای اعلام هم طی فتوایی شرکت در رفراندوم را به منزله محاربه با امام زمان (عج) اعلام کردند...

زمینه‌ها و بسترهای قیام پانزده خرداد در مشهد با تکیه بر نقش علما

بخش دوم
در اواخر فروردین 1341، شاه و فرح برای بار چهارم به آمریکا مسافرت کردند. شاه طی مذاکراتی با مقامات سیاسی آمریکا، خواستار افزایش کمک‌های نظامی بیشتر به ایران گردید. در این مذاکرات، کندی ـ رئیس‌جمهور آمریکا، بر اولویت به اجرا گذاردن رفرم‌های اقتصادی و اجتماعی تأکید کرد. شاه هم طی نطقی در کنگره آمریکا، با اشاره به تهدید...