کتاب و نشریه
امام خمینی(ره) از نگاه آیتالله کریمی
الهام صالح
هر یک از افرادی که مدتی در کنار امام خمینی(ره) بودهاند، یا با ایشان برخورد داشتهاند، خاطراتی از شخصیت ایشان را در ذهن دارند. آیتالله سید جعفر کریمی، یکی از این افراد است که بیست‌‌وپنج سال در کنار امام بوده و خاطرات خود را از این آشنایی در کتابی با عنوان «بیست‌‌وپنج سال در کنار امام راحل» بیان کرده است.
آیتالله کریمی در روستایی به نام دیوکلا از توابع شهرستان بابل در خانوادهای مذهبی به دنیا آمد. در 6 سالگی برای آموزش روخوانی قرآن کریم به مکتبخانه رفت. در مهر سال 1321 نیز به مکتبخانه مرحوم حجتالاسلام سید محمود موحدی رفت تا روخوانی قرآن کریم و بعضی ادعیه را تکمیل کند و به تمرین خط و خواندن کتابهای فارسی و بخشی از جامعالمقدمات بپردازد. در سال 1323 هم توسط پدرش به حوزه علمیه بابل در مدرسه علمیه مولا فرستاده شد.
آیتالله کریمی در کتاب «بیست‌‌وپنج سال در کنار امام راحل»، به موضوع‌‌های مختلفی میپردازد که مبارزه رضاخان علیه دین، آغازگر این مطالب است. مطالب کتاب با موضوع‌‌ها و عنوان‌‌هایی مانند «احیای حوزههای دینی پس از رفتن رضاخان»، «آیتالله بروجردی و ریاست حوزه»، «آیتالله کاشانی و ملی شدن نفت»، «کودتای 28 مرداد» و «اجازه اجتهاد و امور حسبیه» ادامه مییابد تا به موضوع‌‌هایی میرسد که به صورت مستقیم به برنامهها و فعالیتهای امام خمینی(ره) اختصاص دارد.
راوی این کتاب، ضمن اشاره به نخستین آشناییاش با ایشان در شهر کاظمین، نمونههایی از زهد و اخلاق امام را بازگو میکند: «یک نمونه خیلی کوچک ایشان این بود که اگر در اتاق مشغول مطالعه بودند و احیانا کسی در میزد و کسی نبود که در را باز کند، خود ایشان قدم رنجه میفرمودند و در را باز میکردند. در این وقت، میشد که چراغ روشن بود. همین مقدار که برای چند قدم بیرون میآمدند، چراغ را خاموش میکردند. وقتی برمیگشتند دوباره آن را روشن میکردند. این شاید چند ثانیه میشد، اما امام رعایت میکرد.»
آیتالله کریمی در کتاب «بیست‌‌وپنج سال در کنار امام راحل»، به ویژگیهای شخصیتی امام در برخورد با اعضای خانواده و افراد دیگر میپردازد: «ایشان نسبت به فرزندان و داخل زندگی‌‌اش چنین نبود که اگر ولی نعمت آنهاست، به آنان امر و نهی کند که کجا بروند کجا نروند، یا چه بکنند چه نکنند، با کی تماس داشته باش یا با کی تماس نداشته باش، یک چنین چیزی نبود. بلکه در حد ادای تکلیف شرعی احترام خاص برای فرزندانش قائل بود. با فرزندان به نحو محترمانهای برخورد میکرد.»
در کنار ویژگیهای شخصیتی بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران، وقایع تاریخی نیز نقل میشود که واقعه مدرسه فیضیه قم یکی از همین وقایع به شمار میرود: «داستان این بود که عدهای از ساواکیها در لباس کشاورز و کارگر به منزل امام که روضه بود آمده بودند و با شعار صلوات و شعارهای دیگر قصد داشتند روضه را به هم بزنند. امام با پرخاشگری فرمود: اگر نمیگذارید من این جا حرفهای خودم را بزنم، به صحن خواهم رفت و مردم را علیه شما بسیج میکنم. آنان چون قیافه جدی امام را دیده بودند، برای آن که ماجرا به میان مردم کشانده نشود و در عین حال کوشش داشتند که روحانیت را منعزل از مردم نگه دارند تا مبادا به صورت بلوای عمومی شهر قم دربیاید، از آن جا دست کشیدند و این بلوا را در مدرسه فیضیه پیاده کردند.»
اغلب اتفاقهای پیش از پیروزی انقلاب اسلامی در این کتاب روایت میشود. در یکی از همین مطالب درباره علت تبعید امام خمینی(ره) به ترکیه چنین توضیح داده شده است: «در ترکیه لائیک صدای امام هیچ انعکاسی نداشت، بنابراین امام به هیچ روی مصلحت ندیدند که در آنجا حرکتی داشته باشند یا تلاش کنند صدایشان به مردم برسد. اصولا مردم ترکیه در وضعیت دینی، اجتماعی و فرهنگی آن چنانی نبودند که بتوانند واکنشی نسبت به چنین ندایی بدهند.»
همچنین علت مهاجرت امام از عراق به پاریس نیز توسط راوی کتاب شرح داده میشود: «دولت بعث رسما پیام برای امام فرستاد که حق هیچ گونه اقدام سیاسی علیه دولت ایران را ندارد. امام نیز متقابلا اعلام کرد: «من آنچه را که وظیفه شرعی خود میدانم انجام میدهم و از پای نخواهم نشست. مقابله من با حکومت شاه بر اساس تکلیف الهی است که احساس کرده‌ام.» به دنبال این موضع گیری حکومت عراق علیه امام، اطراف خانه امام محاصره شد، به طوری که امام متجاوز از یک ماه از خانه بیرون نیامد و به کسی هم اجازه داده نمیشد که به خانه ایشان تردد کند.»
آیتالله کریمی همچنین موضوع‌‌هایی مانند «موضع دولت عراق در انتقال امام به نجف»، «شیفتگان امام در نجف»، «رژیم بعثی و کنترل امام»، «درباره مرحوم آیتالله حاج آقا مصطفی خمینی» و «کیفیت خروج امام از عراق» را بیان میکند. قسمت اعظم این کتاب که عنوانی ابتدایی برای آن انتخاب شده، درباره رویدادهای پیش از انقلاب است و اتفاقهای پس از پیروزی انقلاب اسلامی فقط حدود 40 صفحه (از 238 صفحه) از آن را به خود اختصاص داده است که «بیماری امام راحل»، «انتخاب آیتالله خامنهای برای رهبری» و «نعمت انقلاب اسلامی» برخی از این موضوع‌‌ها و عنوان‌‌های این قطعه را شامل میشود.
کتاب «بیست‌‌وپنج سال در کنار امام راحل»، بخش مجموعه تصاویر و اسناد را نیز داراست که تصاویر آن عکسهایی از آیتالله کریمی در کنار افراد دیگر را شامل میشود. بخش اسناد نیز درباره موضوع‌‌هایی مانند انتصابهای آیتالله کریمی و اجازه اجتهاد وی است.
عنوان کتاب، این ذهنیت را ایجاد میکند که خاطراتی جزییتر از بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران در آن روایت شده، اما متن کتاب بیشتر دارای کلیگویی است و انتظاری را که مخاطب دارد، برآورده نمیکند.
بیست‌و پنج سال در کنار امام راحل: خاطرات حضرت آیتالله سید جعفر کریمی، تدوین: رسول جعفریان، قم، نشر مورخ، 1387
تعداد بازدید: 3967
آرشیو کتاب و نشریه
جدیدترین مطالب
پربازدیدها
