گفت‌وگو/خبر
مصاحبه با حجت الاسلام سعید فخرزاده، مدیر واحد تاریخ شفاهی دفتر ادبیات انقلاب اسلامی
از اینکه وقتتان را در اختیار پایگاه اطلاع‌رسانی 15 خرداد قرار دادید متشکرم. واحد تاریخ شفاهی دفتر ادبیات انقلاب اسلامی از آغاز تأسیس در 1372 تاکنون در زمینه انتشار خاطرات مبارزان انقلاب اسلامی نقش مؤثری ایفا کرده است. اولین سؤال اینکه آیا واحد مزبور در قالب موضوعی هم کتابی انتشار داده یا، فقط به چاپ خاطرات با محوریت راوی اقدام کرده است؟
¨ بسم‌الله الرحمن الرحیم. من هم از شما تشکر می‌کنم. واحد تاریخ شفاهی چاپ کتاب با محوریت موضوعی را با انتشار کتاب جنبش دانشجویی تبریز تجربه کرد. در این کتاب خاطرات و روایات شخصیتهایی که به نوعی با جنبش دانشجویی تبریز مربوط و مرتبط بودند آورده شده و با استفاده از اسناد معتبر مستندسازی شده است.
¢واحد تاریخ شفاهی در زمینه 15 خرداد 1342 چه اقدامات و پژوهشهایی انجام داده و آیا در حال حاضر نیز پروژه‌هایی در این موضوع در دست اقدام دارد یا نه؟
- بله. یک ایده‌ای بود که توسط یک روحانی به نام حاج آقای علی باقری اجرا شد. ایشان پیشنهادی به مجموعه ما آوردند که با توجه به مطالعاتی که روی اسناد ساواک در خصوص جریان 15 خرداد دارند، از نگاه ساواک حوادث را مرور کرده، می‌خواهند بر پایه این اطلاعات و با توجه به تحقیقات و پرونده‌هایی که از افراد دارند با تک‌تک افرادی که در 15 خرداد فعال بودند مصاحبه کرده و اطلاعات بگیرند. چون ما نمی‌توانیم تاریخ را براساس گزارشهای ساواک تعریف بکنیم. افرادی که بازجویی می‌شدند، گاه بنا بر مصلحت دروغ می‌گفتند و واقعه را طوری تعریف می‌کردند که خود را انقلابی نشان ندهند و این که اصلاً دنبال جریان مبارزه نبودند، بازجوها را به اشتباه می‌انداختند تا افراد جدیدی دستگیر نشوند. بنابراین منابع و گزارشهای ساواک تا حدی ما را جلو می‌برد اما ممکن است به اشتباه هم بکشاند. پس این پروژه را تعریف کردند و حوزه هم موافقت کرد و چون این کار بزرگ می‌بایست به صورت تصویری می‌بود، آقای زم بودجه و امکانات هم گذاشت و بخش تلویزیونی حوزه هم فیلمبرداری‌اش را آغاز کرد و بصورت مستند اینها فیلمبرداری شد و حدود 500 ساعت مصاحبه تصویری انجام شد و با حدود چهارصد نفر مصاحبه صورت گرفت که بنظرم در نوع خود بی‌نظیر است. این خاطرات همان موقع در قالب مجموعه کتابهای خاطرات 15 خرداد چاپ شد و سعی گردید که خاطرات با محوریت افراد، طبقات و شهرها باشد. مثلاً خاطرات 15 خرداد شیراز، خاطرات 15 خرداد تبریز یا خاطرات علمای قم و... که حدود ده جلد به چاپ رسید. تعدادی از آنها را هم بدلایلی نتوانستیم چاپ کنیم، مصاحبه گرفته شده ولی چاپ نشده مثلاً با آقای یزدی مصاحبه شده ولی خاطرات ایشان چاپ نشده. این مجموعه که چاپ شده یک مجموعه بسیار خوبی است. تصویری هم است که البته رایزنی هایی هم با صدا و سیما انجام شد که اگر بشود به یک برنامه مستند تلویزیونی تبدیل گردد، نمی‌دانم شاید به دلیل این که آن موقع فیلمبرداری‌ها حرفه‌ای نبوده یا مثلاً ملاحظات خاص را نداشته صدا و سیما مایل به سرمایه‌گذاری در این زمینه نیست، ولی به هر حال بعضی از این افرادی که با آنها مصاحبه شده، به رحمت خدا رفته‌ا‌ند و این اطلاعات ذی‌قیمت هست. زمینه دارد فراهم می‌شود که کار تصویری و یک برنامه شفاهی تصویری و تلویزیونی هم باشد، اما این مصاحبه‌ها پیاده شده و در واحد تاریخ شفاهی جهت بهره‌برداری آماده است. ما داریم کتابها را تجدید چاپ می‌کنیم. بخشی دیگری هم وجود دارد که با افراد مختلف که بطور خاص در 15 خرداد درگیر نبودند ولی در جریان 15 خرداد قرار داشتند. اینها هم اطلاعاتی دارند، حرفهایی دارند که لابلای خاطرات وجود دارد. داریم آنها را گزینش می‌کنیم که در قالب چند جلد کتاب، منتشر کنیم و در اختیار عموم مردم قرار خواهیم داد انشاءالله.
¢این جزء برنامه‌های آینده‌تان خواهد بود؟
¨ بله، ولی الآن شروع کردیم، که انشاءالله تا زمان همایشی که در آینده پیش‌رو داریم بتوانیم اینها را ارائه دهیم.
¢ به غیر از خاطرات 15 خرداد (ده جلدی) که فرمودید با آن 500 ساعت مصاحبه‌ای که انجام شده اقدامی هم در دفتر شما در راستای 15 خرداد یا قیام 15 خرداد انجام گرفته یا نه؟
¨ فعالیت‌هایی در واحدهای دیگر دفتر صورت گرفته که مشترک با ماست. مثل تدوین روزشمار 15 خرداد که بخش تدوین دفتر انجام می‌دهد. تمام اخبار و اطلاعات در مورد سالهای 40 تا 44 را جمع‌آوری کرده و تحت عنوان روزشمار ارائه می‌دهد. این کتابها هم به عنوان منابع اطلاعاتی در اختیار پژوهشگران قرار خواهد گرفت که منابع بی‌نظیری است، یعنی با حدود دویست هزار فیش فراهم آمده که اینها را از منابع و نشریات مختلف جهان جمع‌آوری کرده‌اند. این را باید از آقای علیان‌نژاد مسئول آن بخش بپرسید. یک سری مقالات و خاطرات است که در رابطه با 15 خرداد بوده که آنها را هم سعی کردیم جمع‌آوری بکنیم و تقریباً همه کسانی که راجع به 15 خرداد حرفی برای گفتن داشتند و تحت عنوان مقاله یا نشریه‌ای چاپ شده گردآوری کردیم که رفته رفته در پایگاه اطلاع‌رسانی 15 خرداد قرار خواهد گرفت. بنظر میرسد با توجه به اسنادی که مرکز بررسی اسناد تاریخی در قالب کتابهای 15 خرداد چاپ کرده و خاطراتی که سازمانهای دیگر کار کردند، مثل مؤسّسه تنظیم و نشر آثار امام و مرکز اسناد انقلاب اسلامی و خاطرات منتشر شده از سوی دفتر ما، همه این منابع دست‌آورد مهمی برای تحقیق در تاریخ معاصر خواهد بود.
¢متشکرم، به عنوان آخرین سؤال بفرمایید دفتر ادبیات انقلاب اسلامی اخیراً اقدام به ایجاد پایگاه اطلاع‌رسانی 15 خرداد کرده تا جدیدترین و تازه‌ترین یافته‌های مربوط به قیام 15 خرداد را از طریق این پایگاه به اطلاع محققان و پژوهشگران برساند. می‌خواستم نظرتان را دربارة پایگاه اطلاع‌رسانی 15 خرداد بدانم.
¨ با توجه به اینکه پایگاه مزبور تازه آغاز به کار کرده و مدت بسیار کمی از آغاز فعالیتش گذشته، ممکن است جذابیت سایتهای دیگر را نداشته باشد و به نظر میرسد شاید هم در ابتدا نباید چنین انتظاری از آن داشت. ظاهرش ظاهر معمولی است اما آهسته آهسته احساس می‌کنم دارد آن هویت واقعی خودش را می‌یابد، ولی متأسفانه افراد کمی از این سایت مطلع هستند.
¢ چه ایده‌ها و نظرهایی برای بهتر شدن روند کار پایگاه اطلاع‌رسانی 15 خرداد دارید؟
¨ به نظر من یک سایت موفق، سایتی است که بتواند آدمهای مختلف با سلیقه‌ها و سطوح علمی مختلف را به سمت آن مقصودی که برایش ایجاد شده است جذب کند. یعنی این سایت باید آن قابلیت را داشته باشد که افراد را در جهت پژوهشهای‌شان هدایت کند.
¢ متشکرم از اینکه وقتتان را در اختیار پایگاه اطلاع رسانی پانزده خرداد قرار دادید.
¨ من هم از شما ممنونم.
تعداد بازدید: 5908
آرشیو گفت‌وگو/خبر
جدیدترین مطالب
پربازدیدها
