پیشنهاد تشکیل شورای مرکزی روحانیون

جعفر گلشن روغنی

12 تير 1397

با دستگیری و زندانی‌شدن امام خمینی و تعدادی دیگر از روحانیون طراز اول و علما از سوی رژیم پهلوی، مراجع تقلید و علمای بسیاری از شهر‌های مختلف به سوی تهران حرکت کردند تا با حضور در تهران و با مشورت و همفکری یکدیگر، تصمیات لازم و شایسته‌ای اتخاذ کرده موجبات آزادی امام خمینی و دیگر روحانیون را فراهم سازند. از این‌رو علمای حاضر در تهران جلسات و دیدارهای متعددی با هم داشتند. از جمله در 12 تیر 1342 آیت‌الله سیدمحمدهادی میلانی، مرعشی نجفی، شریعتمداری، ملاعلی معصومی همدانی، ضیابری، صالحی کرمانی، شیخ مرتضی حائری یزدی، سیداحمد خوانساری، محمدتقی آملی، جعفری همدانی و عده‌ای دیگر از علما در مسجد حاج افضلی واقع در حسین‌آباد شهر ری تشکیل جلسه دادند. در این جلسه ابتدا در مورد اقدام به پیشنهاد آیت‌الله خوانساری نظرخواهی شد. آیت‌الله خوانساری پیشنهاد «شروع مذاکره با دولت» را داده بود. «تقریباً هیچ یک از روحانیون نظر موافق نمی‌دهند و می‌گویند با این دولت حاضر به مذاکره نیستیم.» در ادامه صحبت از حفظ اتحاد میان علما می‌شود و«پیشنهاد می‌شود که برای مذاکرات بعدی و اتخاذ تصمیم در مورد اقداماتی که باید از طرف روحانیون بشود، چون تشکیل جلسه همه روزه ممکن نیست، خوب است چهار نفر تعیین شوند که هرگونه تصمیمی اتخاذ می‌نمایند مورد قبول و اقدام سایرین قرار گیرد». بدین ترتیب ماجرا به اطلاع آیت‌الله سیدمحمد بهبهانی رسانده شد و «چون قرار است علمای سایر ولایات هم به تهران بیایند قرار شد، تاریخ جلسه بعد فعلاً تعیین نشود تا سایر علما به تهران برسند و جلسه عمومی با حضور نمایندگان علمای کلیه ولایات تشکیل و تصمیم گرفته شود و به طوری که اظهار می‌شد نظر کلیه روحانیون بر این است که آیت‌الله شریعتمداری، آیت‌الله مرعشی نجفی، آیت‌الله میلانی صد در صد جزو چهار نفر انتخاب شوند و در مورد نفر چهارم یکی از سه نفر... آیت‌الله خوانساری، آیت‌الله حاج شیخ محمدتقی آملی، آیت‌الله علی همدانی انتخاب گردند که چهار نفر مزبور پس از انتخاب با مشورت و نظر آیت‌الله بهبهانی تصمیمات لازم را اتخاذ کنند و این چهار نفر به نام شورای مرکزی روحانیون نامیده خواهند شد».

* قیام پانزده خرداد به روایت اسناد ساواک، ج 3 (زندان)، تهران،‌ مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات 1378 ش، ص400و 401.

 
تعداد بازدید: 1595