پهلوی بدون روتوش

احمد ساجدی

10 ارديبهشت 1401

طی سال‌های پس از سقوط محمدرضا پهلوی، آثار فراوانی در زمینه عملکرد حکومت پهلوی و چرایی فروپاشی آن منتشر شده است. این آثار عمدتاً در دو قالب ارائه شده‌اند. برخی با ارائه مستندات و آمارها به مقایسه کارنامه دولت‌های قبل و بعد از پیروزی انقلاب اسلامی در حوزه‌های مختلف سیاسی، فرهنگی، اقتصادی، علمی و... پرداخته و دستاوردهای هر نظام را جداگانه برشمرده است. دوم تنها به افشای ماهیت حکومت قبل در زمینه‌های فساد، وابستگی، تخریب کشاورزی، دین‌زدایی، عقب نگاه‌داشتن ملت از مؤلفه‌های پیشرفت و تولید و خلاقیت و دانش پرداخته است. که البته هر دو قالب مفید بوده است.

یکی از آثار جدیدی که اخیراً با رویکرد افشای ماهیت حکومت شاه وارد بازار شده «پهلوی بدون روتوش» است که مختصات، کارنامه و دستاوردهای دو نظام پهلوی اول و دوم را از نظر سیاسی و فرهنگی، وضع مطبوعات و احزاب، اختناق، وابستگی، ارتباط با فراماسون‌ها و بهائیان و صهیونیست‌ها و... بررسی کرده است. البته این بررسی سیر زمانی و تاریخی ندارد و تنها فرازهای مهم رویدادهای ۵۰ ساله پهلوی را به عنوان مصادیق گفتار خود ذکر می‌کند.

کتاب «پهلوی بدون روتوش» دارای ۳۱ فصل است که در شش بخش ارائه شده‌اند:

- دربار و رجال پهلوی بدون روتوش (چهار فصل)

- رژیم پهلوی بدون روتوش (پنج فصل)

- رضاشاه پهلوی بدون روتوش (هشت فصل)

- روابط خارجی پهلوی بدون روتوش (پنج فصل)

- محمدرضا پهلوی بدون روتوش (شش فصل)

- کارنامه پهلوی بدون روتوش (سه فصل)

پشت جلد کتاب نیز بخش‌هایی از بیانات آیت‌الله خامنه‌ای رهبر معظم انقلاب اسلامی که در 17 دی 1393 در دیداری عمومی در حسینیه امام خمینی^(ره) بیان شده، آمده است.

این کتاب ، در کنار امتیازاتی که دارد، واجد نقائصی نیز است:

1- فاقد مقدمه یا پیشگفتار است و از ابتدا خواننده را وارد متن اصلی می‌کند. خوانندگان فقط با مشاهده عنوان روی جلد کتاب یا عنوان‌ها ، باید به محتوای اثر پی ببرند.

2– هیچ‌یک از شماره صفحاتی که در فهرست اول کتاب ذکر شده، با صفحات متن مطابقت ندارد و این نکته ظاهراً از چشم مسئولان فنی کتاب دور مانده است.

3- چیدمان و محتوای کتاب ناهمگون است؛ محتوای بخش اول (دربار و رجال پهلوی) و بخش دوم (رژیم پهلوی) و بخش چهارم (روابط خارجی پهلوی) و بخش پنجم (محمدرضا پهلوی) و همچنین بخش ششم (کارنامه پهلوی) به جز استثنائاتی، عمدتاً مربوط به عصر پهلوی دوم است. در واقع همه این بخش‌ها قابل گردآوری در یک بخش بوده است. دیگر آنکه موضوعات مربوط به عملکرد حکومت رضاشاه تنها بخش سوم کتاب را به خود اختصاص داده است. این در حالی است که خواننده انتظار دارد ابتدا بخش رضاشاه و سپس بخش محمدرضاشاه ارائه شود.

4- هر چند کتاب دارای فصول و بخش‌های معین است، اما گاه موضوعات مربوط به یک فصل در فصل دیگر نیز دیده می‌شود. برای مثال فصل اول کتاب با عنوان «خاندان و دربار فاسد»، به فساد درباریان اختصاص یافته اما در فصل ۳۱ کتاب نیز موضوعی با عنوان «دربار و حکومت فاسد؛ بیگانه با مشکلات مردم» گنجانده شده که در آن نیز به فساد اخلاقی و مالی درباریان اشاره شده است. دیگر اینکه فصل ۲۱ کتاب به موضوع «ژاندارمی منطقه» اختصاص یافته ولی در فصل ۱۸ نیز مبحث مستقلی با عنوان «موقعیت ژاندارمی، تحکیم وابستگی» دیده می‌شود.

5 - کتاب فاقد جمع‌بندی و نتیجه‌گیری است. به عبارت دیگر کتاب همان‌طور که بی‌مقدمه وارد متن اصلی شده، بی‌نتیجه نیز بحث را به پایان برده است.

این کتاب سال 1400، در قطع وزیری و در ۳۵۷ صفحه، توسط انتشارات «دیدمان» و با بهای ۲۹۲ هزار تومان وارد بازار نشر شده است.

 
تعداد بازدید: 2262

آرشیو کتاب و نشریه