نهضت امام خمینی
یک شب، منبر ممنوع
17 ارديبهشت 1403
ساواک مشهد در گزارشی مورخ 17 اردیبهشت 1343 با موضوع«اظهارات آیت‌الله میلانی» می‌نویسد: «در تاریخ 17 /2 /43 ساعت 9 صبح آیت‌الله میلانی [و] شیخ رضا نوغانی[1] با اتومبیل حاج حسن برزگر برای گردش به مزرعه چایش متعلق به حاج حسن برزگر رفتند. ضمن صحبت درباره مسائل مختلف، شیخ رضا نوغانی از میلانی سؤال کرد که با نزدیک شدن ماه محرم و صفر، هنوز تکلیف وعاظ معلوم نشده که در منابر چه بگویند. میلانی اظهار داشت وعاظ بایستی ضمن گفتارِ مطالبی از اوضاع، مردم را روشن کرده منتها باید سعی شود این برنامه گفتار با متانت توأم باشد تا حوادثی بروز نکند و یا احیاناً موجب گرفتاری وعاظ نشود. نوغانی مجدداً از میلانی سؤال نمود برنامه آقا در این ماه چه می‌باشد؟ میلانی پاسخ داد من برنامه خاصی ندارم ولی به همه وعاظ و اهل منبر در سراسر ایران توصیه می‌کنم که در روز 8 یا 9 محرم به‌منظور همدردی از ممنوعیت فلسفی از منبر، یک شب منابر را تعطیل کنند و به اصطلاح اعتصاب نمایند.
نظریه:
چندی قبل گروهی از وعاظ و اهل منبر تهران ضمن نامه‌ای از میلانی تقاضا نموده بودند که با استفاده از نفوذ معنوی خویش، با مقامات دولتی تماس گرفته و اقدامی بعمل آورد که از فلسفی رفع ممنوعیت بشود. میلانی در پاسخ نامه وعاظ، اشعار داشته بود «من قبلاً در این مورد اقدام کرده‌ام و تا حصول نتیجه این موضوع را تعقیب می‌کنم.» و مشارٌالیه سعی دارد به هر کیفیت که باشد، نظر مقامات دولتی را نسبت به آزادی منابر فلسفی جلب کند.»[2]
گفتنی است حجت‌الاسلام محمدتقی فلسفی (1287-1377ش) از نمونه‌های شاخص عرصه وعظ و خطابه در میان خطبای معاصر است. فلسفی به قول امام خمینی «زبان گویای اسلام» بود و شیوه وی در وعظ، الگو و سرمشق بسیاری از واعظان جوان قرار گرفت.[3] فلسفی نماینده ویژه آیت‌الله‌العظمی بروجردی برای مذاکره و ابلاغ پیام به شاه و سران حکومت بود. با شروع غائله انجمن‌های ایالتی و ولایتی، فلسفی مشاور و سخنگوی مراجع تقلید شده، نظرات آنها در این خصوص را با صراحت و جسارت در منبرهایش بیان و از برنامه‌های ضد اسلامی پهلوی انتقاد می‌کرد. در خصوص رفراندوم لوایح شش‌گانه نیز سخنرانی‌های شدیداللحنی کرده، مردم را به اعتصاب و تعطیلی بازار فراخواند. انتقادات فلسفی پس از حمله به مدرسه فیضیه اوج گرفته، در شب عاشورای 1342ش. در مسجد شیخ عبدالحسین تهران و در حضور انبوه مردم سخنرانی و از دولت اسدالله علم انتقاد کرد و در پی آن در 15 خرداد دستگیر شد. وی 45 روز در زندان به سر برده، به مدت یک سال و از آن پس بارها ممنوع‌المنبر شد. سرانجام وی در سال 1350 به سبب حمایت از امام خمینی در پاسخ به ادعاهای دو سناتور مجلس سنا در مسجد جامع تهران، برای همیشه ممنوع‌المنبر شد که تا پیروزی انقلاب اسلامی ادامه داشت. وی در طول هفت سال تا پیروزی انقلاب، به تدریس و تعلیم خطابه و علوم دینی و سازماندهی وعاظ برای مبارزه علیه حکومت پهلوی مشغول بود.[4]
پی‌نوشت‌ها:
[1]. محمدرضا نوغانی در مشهد به دنیا آمده، علوم جدید و قدیمه را فراگرفت. وی از وعاظ استان خراسان و از روحانیان وابسته به حکومت شاه بود که در سطح استان به فساد شهرت داشت. (انقلاب اسلامی به روایت اسناد ساواک، ج 5، 1378، ص 67).
[3]. ابوالحسنی، علی، «بر ستیغ سخن، بحثی در ویژگی‌ها و خدمات واعظ شهیر، حجت‌الاسلام و المسلمین حاج شیخ محمدتقی فلسفی»، تاریخ معاصر ایران، زمستان 1390، ش 60، ص 5 – 60.
[4]. انصاری قمی، ناصرالدین و عبدالحسین جواهرکلام، «درگذشتگان»، آینه پژوهش، آذر و دی 1377، ش 53، ص 129 – 135.
تعداد بازدید: 506
آرشیو نهضت امام خمینی
جدیدترین مطالب
پربازدیدها
