درباره‌ی مستند «از نیمه خرداد...»

مصطفی قاسملو سال 84 به تشویق حسین محمودیان، کارگردانیِ تک‌برنامه‌ای را به عهده گرفت. این برنامه مورد استقبال قرار گرفت و نامش هم به پیشنهاد حسین محمودیان «از نیمه خرداد...» شد. به اصرار سید محمد آوینی، این تک‌برنامه به شکل مجموعه درآمد که در نهایت مجموعه 5 قسمتی مستند «از نیمه خرداد...» ساخته شد. سپس 18 برنامه به نام «نهضت امام (ره)» را کار کرد که این مجموعه نیز بسیار استقبال و به چندین زبان مختلف دوبله و بارها از تلویزیون پخش شد. وی در گفت‌وگوی پیش‌رو از سیر ساخت مجموعه «از نیمه خرداد...» گفته است.

بررسی علل ناتوانی رژیم شاه در مهار پانزدهم خرداد در گفتگو با جواد منصوری

قیام 15 خرداد، نقطه عطفی در تاریخ مبارزات ملت ایران به رهبری حضرت امام خمینی(ره) است. برخی این واقعه را نقطه آغازی برای انقلاب اسلامی می‌دانند که 15 سال بعد از آن تار و پود رژیم پهلوی از هم گسست. نویسنده و پژوهشگر تاریخ معاصر معتقد است: در روز 15 خرداد، ترکیبی از سه عنصر «اسلام» به عنوان یک اعتقاد و انگیزه، «مردم» به عنوان یک قدرت جدید و «رهبری تشیع» به عنوان یک رهبری سیاسی شکل گرفت که بعدها عامل به ثمر رسیدن انقلاب 57 شد.

گفتگو با وقایع نگار بهار 1341

محمد قبادی از جمله نویسندگان موفق دفتر ادبیات انقلاب اسلامی است که در همین مرکز به صورت حرفه ای سرگرم کار نگارش شد. او کار را از اتاقی کوچک در ساختمان قدیمی این دفتر آغاز کرد و تا به اینجا رسید که مشغول نگارش چهارمین کتاب خود است. اما بهانه ای که ما به دست گرفتیم تا به واسطه آن، با محمد قبادی گفتگو کنیم، انتشار سومین کتاب او یعنی روزشمار پانزدهم خرداد 42 - ویژه بهار 1341 است. این کتاب پنجمین جلد از روزشمار های 1342 است که شرح و بسط نگارش آن در ادامه این گفتگوی صمیمانه آمده است

پانزدهم خرداد و رفع یک ایراد تاریخی

ماجرا از یک تماس تلفنی آغاز شد، ان هم در روزهایی که گرماگرم تدوین مطالب برای فصلنامه هشتم بودیم. آن سوی خط صدای جا افتاده مردی به گوش می رسید که به یک ایراد تاریخی معترض بود. ایرادی که ما را دقیقا به درگیری روز پانزدهم خرداد 1342 در شهر قم باز گرداند. روزی که عمو یا به عبارتی پدرخوانده اش عنایت الله جهانبان مجروح و در نهایت شهید شد، اما در تمامی آمارها نام همسر آن شهید یعنی خانم رقیه کلوانی به اشتباه جزء شهدا ثبت شد. همین تماس تلفنی باعث شد تا پایگاه اطلاع رسانی 15 خرداد 42 در گفتگویی صمیمانه پای درد دل آقای حجت الله جهانبان تنها بازمانده آن شهید بنشیند و نفبی بزند به روز پانزده خرداد قم.

روزهای خوش دوستی - گفتگویی صمیمانه با دوست دوره دبیرستان مرحوم حاج سید احمد خمینی

هم در لحن کلامش می توانی طعم دلچسب روزهای خوش دیرین را حس کنی و هم در عمق نگاهش. بخصوص زمانی که خاطراتش به روزهای صمیمیت با مرحوم حاج سید احمد خمینی می رسد. و چه جالب که این دوستی در سالهای 1340 تا 1343 در صمیمی ترین دوره خود بوده. خاطراتی که با حوادث تاریخی آن سالها گره خورده اند. سید امیر اعظم میر شجاعی امروز در حالی خاطرات خود را مرور می کند که سالهاست با دوست خود وداع کرده. او دل پری از روزگار دارد و خاطراتش بسیار بیشتر از آن چیزی است که اینجا با هم مرور می کنیم. به قول خودش هنوز هم که هنوز است هر چند وقت یک بار، به بهشت زهرا می رود و ساعتها با یار دیرینه خود درد دل می کند. اما آنچه که در ادامه می خوانیم نگاهی است به خاطرات دوران دوستی سید امیر اعظم میرشجاعی از روزهای اوج دوستی در سالهای 1340 تا 1343.

گفت‌و‌گو با رئیس زندان قصر در دهه ۴۰: یک ماه در زندان انفرادی بودم

سرتیپ بازنشسته، اصغر کورنگی که متولد ۱۳۰۷ در اصفهان است، دوست نداشته افسر شود. فوق لیسانس حقوق جزایی گرفته بوده و می‌خواست وارد دادگستری شود و به مردم خدمت کند: «ولی به هدایت یکی از مردان بسیار بزرگ زهد و تقوای اصفهان، مرحوم حاج آقا رحیم ارباب از رفتن به دادگستری منصرف شدم و در شهربانی ماندم که بر حسب اتفاق بیشتر خدمتم هم در زندان‌ها بود...» سال ۱۳۲۹ از دانشکده افسری پلیس فارغ‌التحصیل می‌شود و از سال ۱۳۳۲ سر و کارش با زندان‌ها می‌افتد. ابتدا آبادان، بعد شهرهای دیگر و نهایتا گنبدکاووس، همان جایی که با کمک روحانی و معتمدین شهر چهره اسفناک زندان شهر را تغییر می‌دهد و برای زندانی‌ها تخت و کلاس و سرویس بهداشتی و بهداری درست می‌کند...

گفت‌وگو با جعفر شجونی: مغز رئیس زندان سیاسی قصر را گربه خورد

در این گفتگوی پای خاطرات آقای جعفر شجونی از زندان قصر می نشینیم. خاطراتی که قسمت مهمی از آن به سالهای آغازین دهه ۱۳۴۰ باز می گردد و به روزهایی مربوط می شود که او در زندان با رهبران نهضت آزادی گذرانده است؛ روزهایی که به قول خودش چون همگی در زندان بودند با هم کنار می‌آمدند. از ۱۸ سالگی مبارزه را آغاز کرده و تا پیروزی انقلاب ۲۵ بار زندان رفته و دوره‌ای را نیز در زندان قصر گذرانده است. شجونی زندگی در این زندان را به دو دوره پیش از سال ۴۵ و قوت گرفتن ساواک و پس از آن تقسیم می‌کند و معتقد است تا قبل از سال ۴۵ زندانی‌ها در زندان ریاست می‌کردند اما پس از آن دیگر شرایط زندان بسیار دشوار بوده و حتی گهگاه شکنجه نیز می‌شدند. گفت‌و‌گو با وی را در ادامه می‌خوانید:

این پنجاه سال، شفاف و روشن دیده شود

حجت‌الاسلام رسول جعفریان در آستانه پنجاه سالگی و با کارنامه پرباری از مکتوبات دینی و به خصوص تاریخی، پژوهشگر توانای روزگار ما در حوزه تاریخ معاصر محسوب می‌شود. فهرست بلند آثار و مقالات ایشان و برگزیده شدن برخی از این آثار به عنوان کتاب سال، این توانایی را به اثبات رسانده است. یکی از تازه‌ترین تجربه‌های به سرانجام رسیده این استاد دانشگاه تهران در مدیریت فرهنگی، ریاست کتابخانه مجلس شورای اسلامی بوده است که تحسین بسیاری از چهره‌های فرهنگی و تاریخی را در پی داشت. خلاء پژوهش در زمینه‌های تاریخی در حوزه علمیه قم و احساس نیاز مبرمی که در این زمینه وجود داشت هم باعث شد کتابخانه تخصصی تاریخ اسلام و ایران را با تکیه بر دو گرایش اسلام و ایران و برای تقویت و فعال کردن بحث‌ها و مطالعات تاریخی در سال 1374 تاسیس و حدود دو دهه است که آن را اداره می‌کند.

مقاله‌هایی که راهنمای مبارزات شد

«از تبعید تا پیروزی: زندگینامه و مجموعه مقالات و مصاحبه‌های آیت‌الله ناصر مکارم شیرازی» به عنوان پنجاه‌وششمین کتاب تحقیقی تولید شده در دفتر ادبیات انقلاب اسلامی، با گردآوری و تدوین میرزاباقر علیان‌نژاد به حوادث سیاسی زندگی آیت‌الله مکارم شیرازی می‌پردازد.‌ پیشی‌بینی چهره مورد نظر این اثر برای تشکیل حکومت جمهوری اسلامی، سازمانی که حافظ انقلاب باشد و چگونگی چاپ و انتشار مقالات علیه رژیم پهلوی در آن دوران بهانه‌ای شد تا با نویسنده کتاب به گفت‌وگو بنشینیم.

محمد عروس که بود؟ گفتگو با آقای جواد باقریان، فرزند مرحوم محمد باقریان

به قطع یقین، در میان عیاران و سربداران کوچه و بازار آن زمان، هیچ کسی را نمی شد و نمی توان یافت که محمد باقریان را نشانسد. او همان کسی بود که در روز پانزدهم خرداد 1342، یک تنه میدان میوه و تره بار(بارفروش های)تهران را به خروش انداخت و سر منشاء قیام از این نقطه بازار تهران شد. محمد باقریان که به (محمد عروس) مشهور بود، همان کسی است که به محض شنیدن خبر دستگیری امام خمینی(ره)، در صبح روز پانزدهم خرداد، با یک وانت چوب و دسته کلنگ، ورودی باسکول میدان بارفروش ها را مسدود نمود و بر سر مردم فریاد کشید که: آی مردم شما در محل کار خود مشغول کارید و مرجعتان(امام خمینی) راشاه دستگیر کرده. اگر غیرت دارید بیایید با ما برویم. و اینگونه بود که حرکت مردمی به سمت بازار به راه افتاد. اما آنطور که ما فهمیدیم، قیام پانزدهم خرداد تنها برگی از دفترچه پر خاطره زندگی محمد باقریان است. سابقه مبارزه این بزرگ مرد از آن سو به سال 1332 باز می گردد و از این سو تا جبهه و جانبازی هم ادامه می یابد، طوریکه به او درجه شهادت داده اند. ادامه مطلب شرح حالی است کوتاه بر زندگی این بزرگمرد گمنام که در مصاحبه با فرزند ایشان، آقای جواد باقریان بدست آمده است