مجموعه مقالات همایش 15 خرداد زمینه‌ها و بسترها

دو جلد «مجموعه مقالات همایش 15 خرداد 1342، زمینه‌ها و بسترها» شامل چهل مقاله برگزیده این همایش و همچنین متن دو سخنرانی است که هر دوی این سخنرانی‌ها در جلد اوّل کتاب آورده شده‌اند. در جلد اوّل، هجده مقاله در ده موضوع امام خمینی، فیضیه، انقلاب سفید، محرّم، دانشجویان، بازار، مشهد، تبریز و خاطرات مطرح شده‌اند و بیست‌ودو مقاله دیگر این همایش در جلد دوّم تحت موضوعات اسرائیل و صهیونیسم، بهائیت، دولت علی امینی، دولت اسدالله علم، دین‌ستیزی حکومت پهلوی، حاکمیت پهلوی، نظام بین‌الملل و دولت شریف‌امامی مورد بررسی قرار گرفته‌اند. از آنجا که همایش 15 خرداد 1342 به منظور شناساندن و بررسی دقیق ریشه‌های این رخداد تاریخی برگزار شد، بر آن شدیم که نگاهی هرچند گذرا بر این دو جلد کتاب بیاندازیم.

یاران امام به روایت اسناد ساواک، نفس مطمئنه، آیت‌الله سیدعبدالحسین دستغیب

کتاب نفس مطمئنه که در مورد شهید آیت‌الله سیدعبدالحسین دستغیب به نگارش درآمده است، از سری کتاب‌های یاران امام به روایت اسناد ساواک (کتاب دهم) می‌باشد که توسط مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات در اردیبهشت 1378ش در تهران به چاپ رسید. این کتاب شامل شرح مختصری از زندگی آیت‌الله سیدعبدالحسین دستغیب، تصویر و متن حروفچنینی شده اسناد ساواک و نیز تصاویری از شهید دستغیب است که در لابه لای کتاب دیده می‌شود. در صفحات پایانی، فهرست اعلام و همچنین ضمیمه‌هایی گنجانده شده است.

سربداران کوچه و بازار

جمیل موحد خویی نویسنده سربداران کوچه و بازار از شاهدان عینی «پانزده خرداد» است. در سال 1310 ه.ش در شهرستان خوی متولد شد. او فرزند عالم جلیل القدر مرحوم حاج میرزا محمد علی موحد از بنیانگذاران آموزش و پرورش نوین خوی بود. مؤلف در شرح حال خود می‌نویسدکه در پانزدهم خرداد 1342 دررشته تازه تأسیس علوم اجتماعی دانشگاه تهران «ص113» تحصیل می‌کرده است. او صبح روز پانزدهم خرداد به سوی مزرعه شخصی‌اش می‌رفت که با صحنه‌هایی نگران‌کننده و دلخراش مواجه شد. نخست «چند اتومبیل سواری و وانت که عده‌ای مجروح را با خود حمل می‌کردند» را مشاهده کرد. درب بیمارستان «بازرگانان» را به روی مجروحان بسته یافت و لحظاتی بعد دید که مردم با شعار «مرگ بر شاه» درب بیمارستان را می‌شکنند و مجروحان را وارد بیمارستان می‌کنند؛

نقش بازار در قیام 15 خرداد

کتاب «نقش بازار در قیام 15 خرداد» به قلم آقای رحیم روحبخش، سعی دارد با پژوهش در اسناد ساواک، خلأ اخبار مستند از حضور بازاریان در قیام 15 خرداد سال 1342 را جبران نماید. اسنادی که به تبیین شیوه‌های مبارزات بازاریان همچون اعتصاب و تعطیلی بازار، تظاهرات، تحصن‌ها و ارائه کمک‌های مالی به مبارزان و خانواده‌های زندانیان سیاسی می‌پردازد.

آزادمرد، شهید طیب حاج رضایی به روایت اسناد ساواک

مرکز بررسی اسناد تاریخی که سابقه طولانی در انتشار کتب اسنادی دارد، در آذر ماه سال 1378 اقدام به انتشار کتاب آزادمرد شهید طیب حاج رضایی به روایت اسناد ساواک نمود تا بدین‌وسیله صفحات و زوایای جدید از زندگی شهید طیب حاج رضایی را نمایان کند. طیب حاج رضایی از آزادمردانی است که نامش با قیام 15 خرداد 1342 گره خورده است. او از کسانی بود که همراه و همگام با خروش مردم و مراجع تقلید علیه مشی دین‌ستیز دولت، حماسه‌ساز 15 خرداد شد.

قیام 15 خرداد 1342

کتاب قیام 15 خرداد 1342، نوشته جواد منصوری، از جمله کتابهایی است که در آن تلاش شده حادثه 15 خرداد به همراه زمینه‌ها و پس‌آمدهای آن در شکل‌گیری انقلاب اسلامی تحت کاوش قرار گیرد. نویسنده برای حصول این هدف تحقیقات خود را از کودتای 28 مرداد 1332 آغاز کرده و براساس روند فعلی تاریخ حوادث، قدم به قدم به جلو آمده است. او کتاب را به سه بخش اصلی تقسیم کرده است: زمینه‌های قیام 15 خرداد، قیام 15 خرداد و تداوم قیام

پانزده خرداد از دیدگاه امام خمینی

کتاب پانزده خرداد از دیدگاه امام خمینی شامل چهار سخنرانی و یک بیانیه از حضرت امام خمینی به مناسبت 15 خرداد 1342 در سالهای 42 تا 59 است که واحد انتشارات سازمان فجر اسلام آن را در 64 صفحه در خرداد 1360 به چاپ رسانده است. بخش اول کتاب به سخنرانی امام خمینی در 15 خرداد 1342 اختصاص دارد و بخش دوم به سخنرانی امام در 15 خرداد سال 1357 پرداخته است.

خاطرات 15 خرداد

مجموعه يازده جلدي خاطرات 15 خرداد گنجينه‌اي گرانبها و منحصربه‌فرد پيرامون قطعه‌اي از تاريخ خونبار كشورمان،‌ يعني 15 خرداد 1342 است و در واقع تاريخ شفاهي آن قيام به شمار مي‌رود. اين مجموعه حاوي بخشي از 530 ساعت مصاحبه به روش ويديويي است كه در سالهاي 1371 تا 1375 در جريان طرح بزرگ 15 خرداد با شاهدان عيني قيام 15 خرداد و نيز رجال و شخصيت‌هاي علمي،‌ سياسي،‌ مذهبي و صاحبنظران و نويسندگان و مورخان انجام شده است. بسياري از مصاحبه‌ها در دفتر ادبيات انقلاب اسلامي از نوار پياده شد و پس از بازنويسي، تدوين، تبويب، مستندسازي و ويراستاري به چاپ رسيد.

نقش روحانیت در قیام 15 خرداد

در دوران نهضت اسلامی همواره در کنار امام خمینی که هدایت مبارزه علیه رژیم پهلوی را برعهده داشت روحانیون زیادی هم بودند که با ایشان از نهضت 15 خرداد تا پیروزی در 22 بهمن و سالها پس از آن همراه و هم‌قدم بودند. حضور فعال روحانیون تهران و شهرستانها بر گستردگی قیام و تأثیرگذاری آن افزوده و موفقیت رژیم را در سرکوبی کامل مخالفان و مخالفتها به تأخیر می‌‌انداخت. تلاش این قشر مذهبی جامعه که مورد حمایت عامه مردم بودند و تأکید بر مواضع دین مدارانه‌شان آنان را دچار مخاطرات زیادی می‌‌کرد و سازمان اطلاعات و امنیت کشور اقدامات گسترده‌ای را برای شناسایی و دستگیری مخالفان به ویژه روحانیون انجام می‌‌داد، هر یک از آنان پرونده‌های سنگینی در ادارات ساواک داشتند.

یادداشت های زندان

یادداشت‌های زندان عنوان کتابی است که مرتضی شریف آبادی تدوین کرده و توسط موزه عبرت چاپ ومنتشر شده است. شریف‌آبادی درپیش گفتارشرح می دهد که درمراجعه به پرونده بازداشت‌شدگان پانزده خرداد 1342 متوجه می شود: «رژیم شاه اقدام به دستگیری گسترده علما و روحانیونی نمود که دراین ماجرا دستی برآتش داشتند. مأمورین انتظامی پس ازدستگیری، آنها را روانه ساواک نموده، درآنجا پس از بازجویی و تشکیل پرونده، با صدورقراربازپرس نظامی روانه زندان های قزل قلعه، پادگان عشرت آباد، پادگان بی سیم و زندان موقت شهربانی گردیدند. بیش از هفتاد تن از فضلا، طلاب و اندیشمندان حوزه در زندان موقت شهربانی بازداشت شدند. به درخواست زندانیان برای هریک ازآنان دفترچه یادداشتی تهیه شد. برخی ازآنان فرصت را غنیمت شمرده از بزرگان هم بند خود تقاضا نمودند که مطلبی را به عنوان خاطره زندان برای آنها بنویسند. هنگام آزادی، مأمورین زندان ضمن تفتیش وسایل و ملزومات زندانیان به وجود دست نوشته ها پی برده، همه را از دفترچه ها جدا کرده و به پرونده های انفرادی افراد ضمیمه نمودند.»