پانزدهم خرداد در مطالعات تاریخی - قسمت دوم

امیر رضایی

موسسه مطالعات و پژوهش های سیاسی، با توجه به مناسبت های مختلف، در لا به لای شماره های مطالعات تاریخی، ویژه نامه هایی را منتشر می کند که به صورت تخصصی، یک موضوع واحد را در چنته کنکاش قرار می دهد. شماره هفدهم این فصلنامه هم یکی از این ویژه نامه هاست که به موضوع «بهائیت» اختصاص یافته است. البته باید اذعان داشت که موضوع بهائیت، یکی از مسائل مطرح و از دغدغه های بزرگ روحانیون مبارز در سالهای آغازین نهضت اسلامی بود. بخصوص اینکه عوامل بهائی به داخل دستگاه حاکمه هم نفوذ پیدا کرده بودند.

مقالات این فصلنامه در لا به لای موضوعات مطرحه خود، نیم نگاهی هم به سالهای 1340 تا 1343 دارند و محققینی که در پی تحقیق در رابطه با فعالیت های بهائیان در سالهای 1340 تا 1343 هستند، سرنخ های خوبی را می توانند از مقالات این فصلنامه استخراج کنند. مقالات این فصلنامه به قرار زیر هستند:

مقاله اول «بهاييت، رژيم پهلوي و مواضع علما» نام دارد كه به قلم حجت‌الاسلام روح‌الله حسينيان نگاشته شده. مقاله دوم «نگاهي به خاطرات صبحي» نام دارد كه حجت‌الاسلام و‌المسلمين سيد‌هادي خسروشاهي آن را نوشته است. «اظهارات و خاطرات آيت‌الله حاج شيخ‌حسين لنكراني درباره بابيگري و بهايي‌گري» نام مقاله بعدي است. در مقاله بعدي سيد‌مصطفي تقوي با عنوان «بهاييت و سياست عدم مداخله در سياست» ديدگاه رسمي بهاييت را درباره‌ي رابطه‌ دين و سياست در رساله‌ي سياسيه نوشته عبدالبها مورد بررسي قرار مي‌دهد. «بهاييان و اسراييل» نوشته ابراهيم انصاري است. او ضمن معرفي مئير عزري كه در سال 1923 در اصفهان به دنيا آمد و زير نظر پدر يهودي و صهيونيست خود پرورش يافت و فعاليتهاي سياسي خود را با تشويق مهاجرت يهوديان ايران به سرزمينهاي فلسطيني آغاز كرد، مي‌نويسد كه وي بعدها به اسرائيل رفت و با آگاهي بيشتر به ايران بازگشت و از سال 1327 ش تا 1352 ش مأموريتهاي متعددي را به نفع اسرائيل در ايران به انجام رسانيد. «شيفتگي عبدالبها به غرب؛ در انديشه و عمل» عنوان بعدي است كه سعيد شريفي آن را نگاشته است. رحيم نيكبخت در مقاله «فعاليت بهاييان در آذربايجان به روايت اسناد» به نكات تازه‌اي از فعاليت اين فرقه مي‌پردازد. مقاله «اولين زن كابينه» نوشته ابراهيم ذوالفقاري به زندگي فرخ‌رو پارسا پرداخته است. فرخ رو پارسا در مهرماه 1342 وارد مجلس شورای ملی گردید. «بهاييت و اوقاف» نوشته علي‌اكبر علي‌مرداني عنوان بعدي است. «مكتوبي از ابوالفضل گلپايگاني در باب معاد و مباحثه وي با حكيم جلوه» نوشته فاطمه نورايي‌نژاد براساس اسناد نويافته تنظيم شده است. آخرين مقاله هم با عنوان «رويه‌اي بر تفسير و تأول بهاييان از مشروطيت» با مقدمه و تعليقات محمد‌حسن رجبي نگارش شده است.

شماره‌ هجدهم فصل‌نامه مطالعات تاريخي با پژوهشهاي تازه و اسناد جديد و نويافته انتشار يافت. هجدهمين شماره فصل‌نامه مطالعات تاريخي ويژه فصل پاييز سال 1386است. ذر این شماره 9 مقاله فراهم آمده كه نخستين آنها «جاسوسان K.G.B در ايران: وكيل جاسوس ـ احمد‌ بني‌احمد» نام دارد. مقاله بعدي نيز به يكي از چهره‌هاي ديگر حكومت پهلوي اختصاص يافته است. «هلاكو رامبُد؛ رهبر فراكسيون پارلماني حزب مردم» عنوان مقاله دوم است. هلاكو رامبد از چهره‌هاي جنجالي درون حكومت پهلوي در دهه چهل شمسي است. «انجمن قلم ايران» به قلم حميرا رنجبرعمراني مقاله بعدي فصل‌نامه است. انجمن قلم ايران در سال 1336 ش به عنوان شعبه‌اي از انجمن بين‌المللي قلم (PBN) در ايران تأسيس شد. در مقاله چهارم به يك سازمان ديگر از پيكره حكومت پهلوي پرداخته شده است؛ با عنوان «كاخ جوانان؛ از تأسيس تا انحلال». واكاوي موضوع جوانان زمان پهلوي دوم، ‌بدون نام «كاخ جوانان» ممكن نيست. «مهناز افخمي و سازمان زنان ايران» عنوان مقاله بعدي است. «مهناز افخمي» دومين زني است كه در حكومت پهلوي پس از «فرخ‌رو پارسا» به پست وزارت رسيد. «زمينه‌هاي شكل‌گيري شورش مهاباد» نوشته نادر پروين به اقدامات جدايي‌‌طلبانه قاضي‌محمد به هنگام اشغال ايران پس از جنگ جهاني دوم مي‌پردازد. «نخستين سالگرد وفات مصدق در نيويورك» نام مقاله بعدي است كه آقاي يحيي آريابخشايش مقدمه و تعليقات آن را نگاشته است. در اسفند 1346 به مناسبت نخستين سالگرد درگذشت دكتر مصدق، مراسمي در «خانه ايران» در نيويورك ايالات متحده امريكا برپا شد. مقاله بعدي بخشي از يك پژوهش گسترده است كه نويسنده آقاي كشواد سياهپور آن را در اختيار فصل‌نامه مطالعات تاريخي قرار داده است. عنوان اين بخش از پژوهش كه در قالب يك مقاله ارائه مي‌شود «ماجراي قتل ملك‌عابدي و پيامدهاي آن در فارس» است. در 21 آبان 1341 در فيروز‌آباد استان فارس قتلي رخ داد كه سرآغاز هجوم دوباره حكومت پهلوي به ايلات و عشاير جنوب بود. كشته شدن مهندس «شاهپور ملك‌عابدي» رئيس حوزه اصلاحات ارضي فيروز‌آباد، بهانه‌اي شد براي سركوب قطعي و دائمي عشاير جنوب. بخش آخر هجدهمين شماره فصل‌نامه مطالعات تاريخي، سندهاي بدون شرح است كه دربارة مسلمان شدن يك دختر يهودي در شهر سنندج است.

در پنجمین سالگرد انتشار مطالعات تاریخ – زمستان سال 1386 – شاهد انتشار نوزدهمین شماره آن بودیم. در اين شماره، هشت مقاله تقديم علاقه‌مندان تاريخ معاصر ايران شده كه نخستين آنها «نبرد مسلحانه مراجع با انگليس - خاطرات ميداني آيت‌الله شيخ محمد‌ خالصي‌زاده» است. مقاله دوم «شهادت در راه خدا شيوه ما است» نام دارد. اين مقاله در واقع بازخواني يك اعلاميه است که به سال 1974 باز می گردد و در پی شهادت 5 نفر به جرم دفاع از اسلام در عراق صادر شد. در تاريخ 5 /12 /1974 حكومت وقت عراق دستور اعدام پنج نفر از مخالفان خود را صادر كرد. سه تن از اعدام شدگان روحاني بودند. «دوشيزه لمبتن» نام سومين مقاله است. دوشيزه لمبتن با نام كاملAnn Katherine Swynford Lambton يكي از ايران‌شناسان حرفه‌اي، اما مأمور سياسي دولت انگلستان در ايران بود. «هيئتهاي نظامي ايالات متحده در ايران از 1943 تا 1978: اقتصادِ سياسيِ كمكِ نظامي» نوشته تامس ريكس و ترجمه فرهاد ساساني نام مقاله چهارم است. «يك جاسوس دوجانبه ـ نگاهي به زندگي منصور رفيع‌زاده رئيس پايگاه ساواك در نيويورك و مأمور سيا» عنوان مقاله بعدي است. ششمين مقاله اين شماره از فصل‌نامه مطالعات تاريخي «بازخواني پرونده محمود جعفريان» نام دارد. محمود جعفريان در ايران با چند موضوع متناقض شناخته مي‌شود: حزب توده، حزب رستاخيز، نهضت رهايي‌بخش ظفار، خبرگزاري پارس، معاونت سياسي تلويزيون. «شرح زندگاني حجت‌الاسلام سيد‌احمد خميني به روايت اسناد ساواك» كه با سالگرد درگذشت او در اسفندماه مقارن شده، مقاله بعدي است. «سندهاي بدون شرح» مطابق شماره‌هاي گذشته آخرين بخش از مقالات فصل‌نامه است.

یکی از مقالاتی که به طور اخص به محرم و تاثیر آن در حوادث انقلابی بخصوص قیام پانزدهم خرداد می پردازد، در شماره بیستم فصلنامه مطالعات تاریخی منتشر شد. این مقاله با عنوان «محرم در آئینه اسناد» منتشر شد و نویسنده آن خانم لاله فرزین فر بود. محرم در آئینه اسناد دقیقا به روزهای قبل از قیام پانزدهم خرداد باز می گردد که کشور در آستانه ماه محرم بود. ساواک، ماه محرم را به عنوان دوره‌اي كه مي‌تواند خطرات سياسي براي حكومت پهلوي داشته باشد ارزيابي مي‌كرد و براي گذر از آن دستورالعملها و تمهيدات ويژه‌اي داشت. اين حساسيت در اوايل سال 1342 به اوج خود رسيد، چرا كه مبارزه با سياستهاي اسلام‌زدايي رژيم پهلوي، روحانيت را به واكنشهاي تندي واداشت و امام خميني كه بيش و پيش از ديگران اين سياستها را به باد انتقاد گرفت، درصدد بود از محرم اين سال بيشترين بهره را عليه حكومت پهلوي ببرد. و عملاً نيز چنين شد و محرم سال 1342 تبديل به خاطره‌اي تلخ و فراموش نشدني براي محمدرضا پهلوي گرديد. پاسخ قهرآميز حكومت به امواج مخالفي كه اوج گرفته بود، بسيار خونين بود؛ و آن چه بر جاي گذاشت، شكافي عميق و پرنشدني بود كه با گذشت زمان چنان عمقي پيدا كرد كه در سال 1357 به فروپاشي هميشگي نظام شاهنشاهي در ايران انجاميد. آنچه در اين مقاله مورد اشاره قرار گرفته، نگاه و عملكرد رژيم پهلوي به ماه محرم با تأكيد بر دو سال 1342 و 1343 است.

دومین مقاله این فصلنامه هم به سالهای نخست نهضت باز می گردد. این مقاله با عنوان «بازخواني حادثه مسجد فيل» نوشته آقاي حسن شمس‌آبادي است. همانطور که عنوان این نوشتار بیان می کند، بررسی حادثه مسجد فیل مشهد، مقصد قلم نویسنده است. حادثه ای که یکی از اهم وقایع دهه 1340مشهد بود. اين حادثه را بايد يكي از پي‌آمدهاي قيام خونين 15 خرداد 1342 در مشهد دانست. سيد عبدالكريم هاشمي‌نژاد يكي از روحانيان مبارز ساكن مشهد در مهرماه 1342 در حضور حدود هشت هزار نفر ـ كه در مسجد فيل گرد آمده بودند ـ عليه سياستهاي حكومت پهلوي سخن راند، دستگيري امام خميني را محكوم كرد و دولت اسدالله علم را به باد انتقاد گرفت. سخنراني تند هاشمي‌نژاد به دستگيري او انجاميد. اعتراضات بعدي مردم به بازداشت او موجب درگيريهايي بين مأموران مسلح و مردم شد كه چندين زخمي و كشته به جا گذاشت. درخواست براي آزادي هاشمي‌نژاد موجب شد كه او پس از سه ماه بازداشت آزاد شود. اين مقاله ضمن بازگويي بخش كوچكي از مبارزات روحانيان و مردم شهر مشهد، رخداد مسجد فيل را با تكيه بر اسناد و خاطرات بازخواني كرده است.

سومين مقاله با عنوان «قرارداد 1919 و ديدگاههاي اديب پيشاوري» نوشته آقاي علي ابوالحسني (منذر) است. مقاله چهارم اين شماره فصل‌نامه مطالعات تاريخي «پيوندهاي تاريخ روزنامه‌نگاري ايران و هند» است كه آقاي سعيد اسدي آن را نگاشته است. مقاله بعدي «پاسخ به نامه سفير» نوشته هدايت‌الله بهبودي است و به جریان ادعای قیومت انگلیس بر عراق پس از جنگ جهانی اول می پردازد. ششمین مقاله «نيكوخواه يا رشيدي مطلق» نام گرفته و توسط آقاي مظفر شاهدي به نگارش درآمده است. نوشتار بعدی «جايگاه حقوقي نيروهاي آمريكا در ايران» است كه ترجمه و تعليقات آن توسط آقاي محمد كريمي صورت گرفته است که نگاهی ویژه به موضوع کاپیتولاسیون در ایران داشته است. معرفي و نقد كتاب «سازمان مجاهدين خلق، پيدايي تا فرجام (1384 ـ 1344)» به قلم آقاي سيدمجتبي عزيزي آخرین نوشتار این شماره از فصلنامه است.

بیست و یکمین شماره از مطالعات تاریخی هم از مطالعات پانزدهم خرداد بی نصیب نماند. در این شماره، مقاله ای با عنوان «مهاجرت آيت‌الله ميلاني به تهران، فصلي نو در حيات سياسي ايشان» منتشر گردید که به روزهای پس از قیام 15 خرداد 42 و مهاجرت اعتراضی علما به تهران می پردازد. حسن شمس‌آبادي در این مقاله مي‌نويسد كه پس از قيام پانزده خرداد 1342 رژيم شاه عده زيادي از روحانيون و پيش از همه امام خميني را بازداشت كرد. اين اقدام شور و هيجان عجيبي بر مردم و حوزه‌هاي علميه سراسر كشور از جمله مشهد حكمفرما كرد. در ميان علماي مشهد نقش آيت‌الله سيد محمدهادي ميلاني از ديگران پررنگ‌تر بود. ايشان طي اعلاميه‌اي خواستار نظارت بيشتر علما بر قوانين، آزادي علما و ديگر زندانيان شد.

آيت‌الله ميلاني تنها به صدور اعلاميه اكتفا نكرد، بلكه جهت اثربخشي اقداماتش تصميم گرفت به تهران مسافرت و در مشورت با ديگر علماي شهرستانها كه در آنجا گرد هم آمده بودند، درخواستهاي خود را به سمع و نظر رژيم و شخص شاه برساند. رژيم كه از حضور ايشان در تهران احساس خطر كرده بود، ايشان را از ميانه راه بازگرداند. اين مسئله باعث نااميدي وي در راهي كه در پيش گرفته بود، نشد. ايشان باري ديگر به همراه فرزندش در نهم تير 1342 به تهران عزيمت كرد. هدف آيت‌الله ميلاني از سفر به تهران چنانچه خود ذكر كرده عبارت بودند از: آزاد ساختن امام و ديگر علماي بازداشت شده، اعتراض به كشتار مردم در سراسر كشور و تصويب قوانين خلاف شرع توسط رژيم. سفر آيت‌الله ميلاني به تهران يكي از مهم‌ترين برهه‌هاي حيات سياسي او را تشكيل مي‌دهد. دیگر مقالات فصلنامه تابستان 1387عبارتند از:

شیخ شریف به روایت اسناد و خاطرات / جوادکامور بخشایش

زنان دربار در جنگ جهانی دوم / منصور خلج

عوامل شکست و آسیب شناسی قیام شیخ محمد خیابانی در تبریز / غلامرضا درکتانیان

عبد الحسین تیمور تاش در کرمان / مقدمه: هدایت الله بهبودی

یادداشت های وزیر امور خارجه / دکتر عباسعلی خلعتبری

مدرسه عالی دماوند (بنیاد فرهنگی ایران بت ئیل) / محمد قبادی

زنان و حزب ایران نوین / فاطمه صفوی

نگاهی به کتاب "سازمان چریک های فدایی خلق"

سندهای بدون شرح

فصلنامه بیست و دوم، ویژه نامه ای بود درباره ایران و استعمار انگلیس که در پائیز 1387 منتشر گردید. مقالات این شماره از فصلنامه، از لا به لای مقالات  اولین همایش ایران و استعمار انگلیس انتخاب و منتشر شدند که توسط موسسه مطالعات و پژوهش های سیاسی در اوایل پائیز همان سال برگزار گردید. مقالات این فصلنامه، فهرست وار معرفی می گردند:

بریتانیا و خطوط آهن ایران و خاور میانه /1337هـ ق/ 1919-1918م / دکتر محمد علی کاظم بیگی

بررسی اوضاع سیاسی و اجتماعی بلوچستان در دوره قاجار/ عبدالودود سپاهی

مبارزات آیت الله بلادی در خلال جنگ جهانی اول / سید قاسم یاحسینی

بختیاریها، نفت و دولت انگلیس / دکتر غفار پوربختیار

حمایت دموکرات های همدان از نهضت جنگل و مبارزه با نیرو های انگلیسی/ ابوالفتح مومن

گذری بر امتیازات پی در پی انگلیس در عهد ناصری / علی فرهمند

دولت استعماری انگلیس در آیینه ی شعر فارسی / غلامعلی زارع

انگلیس و بحران آذربایجان / محمود لالوی

نقش انگلستان در عزل استاروزلسکی و نصب رضاخان / دکتر بهرام نوازنی

در انتهای این فصلنامه هم بخشی به نام چکیده ها گنجانده شد تا چکیده دیگر مقالات ارائه شده به اولین همایش ایران و استعمار انگلیس در اختیار خوانندگان قرار گیرد.

آنطور که در پایگاه اینترنتی موسسه مطالعات و پژوهش های سیاسی ابراز شده، فصلنامه ببیست و سوم – ویژه زمستان 1387، با اندکی تاخیر منتشر گردید. در ابتدا به نظر می رسید که رویکرد این فصلنامه هم تا حدودی شبیه شماره پیشین باشد. چرا که چهار مقاله آغازین آن باز هم به دروه استعمار  انگلیس منتهی می شوند. این چهار مقاله عبارتند از:

 نقش انگلستان در مهاجرت یهودیان ایران به فلسطین - مطالعه موردی: سال 1301 شمسی / هدایت الله بهبودی

 آیت الله سید حسن مدرس / مجید مظاهری

نقش کمیته ملیون هندی در شکل گیری کمیته ملیون ایرانی برلین / محمد باقر نوذری

ازقاجار تا پهلوی: ایران، 1930-1919م / محمد قلی مجد / ترجمه: محمد کریمی

اما مقاله پنجم آن اندکی به جلوتر قدم برداشته و وارد فضای ادبیات سیاسی منظوم در دهه 1320 شمسی می گردد. این مقاله «انتخابات و مجالس دهه 1320 از نگاه ادبيات سياسي منظوم» نگاشته آقاي مظفر شاهدي  است.

«امام خميني در سالهاي قبل از وقوع انقلاب: 1962ـ1902» نام مقاله ششم است كه دكتر حامد الگار نوشته و خانم عادله حاجي‌ميرزايي آن را ترجمه كرده است. اين مقاله بر آن است كه بگويد رهبري امام خميني در سال‌هاي 57ـ1356 /79ـ1978 يك پديده ناگهاني نبوده، بلكه 15 سال كار بي‌وقفه سياسي، عقيدتي و سازماندهي را پشت سر خود داشت. و نيز زماني كه امام در سال 1341 /1962 فعاليتهاي سياسي خود را علني كرد، در پيشينه آن چهار دهه مشاركت نزديك از طريق نهاد ديني در تحقيق، تدريس و تأليف وجود داشته است. حامد الگار نويسنده اين مقاله عقيده دارد كه سه دوره مهم در زندگي امام خميني بوده كه مجموعة پيوسته‌اي را پديد مي‌آورد: دهه‌هاي شكل گيري روحاني و سياسي؛ مبارزه طولاني عليه رژيم پهلوي؛ و سالهاي جمهوري نوپاي اسلامي. او مي‌نويسد با اين كه نمي‌توان هيچ انقلابي را ناشي از تلاش يك فرد دانست، با اين حال مي‌توان استدلال كرد كه بدون نقش هدايت‌گر و راهبردي امام خميني، انقلاب ايران به وقوع نمي‌پيوست. بنابراين كسب اطلاع از سالهاي پرورش و باليدن امام تا سال 1341 /1962 مي‌‌تواند به درك ما از وقايع انقلاب و چگونگي پيروزي آن ياري كند. با اين مقدمه، نويسنده مقاله زندگي، پيشينه، تأليفات، گرايشها و عملكرد سياسي امام خميني را از ابتدا تا اوايل دهه چهل شمسي/ شصت ميلادي مورد توجه قرار مي‌دهد.

مقالات پایانی این شماره به شرح زیر هستند:

روایت روحانی مبارز دزفول، عبدالحسین سبحانی / غلامرضا درکتانیان

مقدمه ای بر طرح های انتقادی - هجایی سال 1357 / محمد رفیع ضیایی

مروری بر کتاب کودتای نوژه (کودتای شبکه نقاب) / پیمان پود جباری

سند های بدون شرح

شماره بعدی فصلنامه هم با تاخیر منتشر گردید. این فصلنامه که ویژه بهار 1388 بود، در تابستان به دست علاقمندان رسید و مطالب زیر را به اطلاع خوانندگان رساند:

شیخ فضل الله نوری، مصلح دین ورز و دادخواه / علی ابوالحسنی (منذر)

شیخ محمد شریعت اصفهانی / سمانه بایرامی

سال حزبی در دزفول به روایت اسناد / غلامرضا درکتانیان

حبیب ثابت پاسال / جواد کامور بخشایش

خیال اندیشی و رد حقیقت / تاملی در نقد کتاب «سازمان مجاهدین خلق» / محمود نادری

بستر های شکل گیری 30 خرداد 1360 / ع. مهدی زاده

در رابطه با مقاله ای که به قلم آقای کامور بخشایش نگارش شده باید اذعان داشت که این مقاله، در دل خود، اطلاعات جالب توجهی در رابطه با سالهای 1340 تا 1343، اصلاحات ارضی شاه و مبارزات روحانیت و امام خمینی (ره) با بهائیان دارد. مقاله «حبيب ثابت پاسال» كه با بهره‌گيري از اسناد بر جاي مانده ساواك، خاطرات خود وي با عنوان «سرگذشت حبيب ثابت به قلم ايشان» و منابع و مآخذ متعدد به نگارش درآمده بر آن است چهره واقعي اين شخصيت بهايي و سرمايه‌دارمعروف ايران در دوران پهلوي اول و دوم را بنماياند.

مطالعات تاریخی در تلاش برای رسیدن به برنامه منظم زمانی سابق، شماره بیست و پنجم خود – ویژه تابستان – را در اوایل پائیز منتشر نمود. اين شماره با مقالة «آزادسازي خوزستان» شروع مي‌شود. نويسنده اين مطلب دكتر محمدقلي مجد است. مقاله بعدي اين شماره فصل‌نام «نظام اجباري» نوشته يحيي آريابخشايش است که به اولین سالهای اعزام به خدمت اجباری در دوره رضا شاه می پردازد. مقاله سوم نوشته حبيب لاجوردي «ريشه‌هاي حمايت آمريكا از حكومت استبدادي در ايران» نام دارد كه توسط علي فتحعلي آشتياني ترجمه شده است. چهارمين مقاله «مواد مخدر و رژيم پهلوي» نام دارد كه علي‌اكبر عليمرداني آن را نگاشته است. «آيت‌الله بهشتي و اسناد لانه جاسوسي» مقاله پنجم اين شماره از فصل‌نامه است كه حميد قزويني آن را قلم زده است. و بالاخره «دزفول: 24 مهر 1357» نوشته غلامرضا دركتانيان آخرين مقاله بيست و پنجمين شماره فصلنامه مطالعات تاريخي است تا به بخش سندهای بدون شرح برسیم.

در فصلنامه پائیز 1388، شش مقاله ارائه شدند که یکی از آنها با عنوان «امریکا و تحمیل کاپیتولاسیون» ارتباط مستقیم با مطالعات پانزدهم خرداد دارد. این مقاله که به قلم  کامران غضنفری نگارش شده است، سابقه حضور مستشاران نظامي آمريكا در ايران، چگونگي سير حوادث مربوط به تصويب ‏لايحة كاپيتولاسيون و پيامدهاي آن  - خصوصا سخنرانی تاریخی امام خمینی علیه کاپیتولاسیون – را بررسي مي‌كنيم. در اینجا مروری بر دیگر مقالات این فصلنامه، ما را از چند و چون مطالب این شماره اگاه می کند:

بررسی اندیشه های نظامی آیت الله سید عبدالله مجتهد بلادی بوشهری / علی رضا کمری

فرهنگ سیاسی حاکم در دوران پهلوی / حمیدرضا اسماعیلی

نگاه شوروی وکشور های بلوک شرق به وقایع منجر به پیروزی انقلاب اسلامی ایران / محمد محسن مصحفی

سید حسن امامی / سمانه بایرامی

آمریکا و تحمیل کاپیتولاسیون / کامران غضنفری

اربعین 1357، تهران / میرزا باقر علیان نژاد

سند های بدون شرح

شماره بیست و هفتم مطالعات تاریخی در زمستان 1388، با تاکید بر دوره رضا خان منتشر گردید و مقالات منتشره آن فصلنامه در این باب عبارتند از:

انتخابات مجلس پنجم و مجلس مؤسسان / دکتر حسین آبادیان

‏ميلسپو و مستشاران مالي آمريكايي در ايران 1927-1922 م / دکتر محمد قلی مجد / ترجمه : مصطفی امیری

نقش نيروي دريايي و بايندر در اخراج انگليسها از «هنگام» و «باسعيدو» / محمد علی بهمنی قاجار

كودتاي تمام عيار انگليسي / كارل مير، شارین بلر/ ترجمه: علی فتحعلی آشتیانی

آثار و پيامدهاي اجتماعي اشغال ايران در شهريور 1320ش/ سمانه بایرامی

داستان تأسف‌بار يك صعود تبه‌كارانه (رضاخان؛ از كودتا تا سلطنت) / مظفر شاهدي

اسناد بدون شرح

کتابخانه تخصصی انقلاب اسلامی - دفتر ادبیات انقلاب اسلامی
 
تعداد بازدید: 6978

آرشیو کتاب و نشریه