بی دقتی یک ناشر در تاریخ نگاری برای دانش آموزان

  در سالهای اخیر کتابی بین دانش‌آموزان دست به دست می شود که سرشار از ایرادهای فاحش تاریخی است. عنوان کتاب، «تاریخ شاهان ایران» است. تلاش مؤلف نوجوان این اثر هرچند به نوبه خود قابل توجه و تقدیر است اما ضعف نظارتی ناشر در انتشار این کتاب غیر قابل اغماض است. اشتباهات فاحش  این کتاب که در تیراژ گسترده(بیست هزار نسخه) آن هم در چاپ دوم تکرار شد، ما را بر آن داشت که نقدی بر آن نوشته و مخاطبین آن را از کم وکیف آن آگاه کنیم.
در سرشناسه کتاب، سال تولد بهاره شفیعی مؤلف اثر، 1370 ذکر شده، یعنی 19 سال. ناشر کتاب نیز شفیعی و پیام عدالت معرفی شده اند. کتاب حاضر در 127 صفحه قصد دارد گذری به تاریخ ایران از زمان مادها تا کنون داشته و سلسله‌های پادشاهی را یک به یک و به نوبت معرفی نماید. اگر چه در عنوان کتاب عبارت: «به انضمام تشکیل نظام جمهوری اسلامی» نیز درج شده اما تنها به توضیحی دو سه سطری اکتفا کرده‌است. در اینجا بنا نداریم یک به یک فصل ها را مرور کنیم؛ تنها بخش آخر که مربوط به سلسله پهلوی است مورد اشاره قرار خواهیم داد. در عنوان این فصل تاریخ دوره پهلوی از 1304 تا 1357 ذکر شده اما به اشتباه عبارت هجری قمری در کنار آن آمده است. پراکندگی در تاریخ نگاری این برهه زمانی نیز  از ایرادات مشهود مؤلف است. اشاره به قیام شیخ محمد خیابانی آن هم در قسمتی که تاریخ دوره پهلوی مورد بررسی است شاهد مثالی بر این انحراف است.
آنچه بسیار شگفت انگیز است در عبارت پایانی کتاب به چشم می‌خورد:« در سال 1342 مخالفت امام خمینی با انقلاب سفید شش ماده ای موسوم به لایحه انجمن های ایالتی و ولایتی باعث شد که محمد رضا ایشان را تبعید کند.»

با توجه به این که کتاب حاضر در تیراژ گسترده در دسترس نوجوانان قرار گرفته لازم است این نکته را اصلاح کرده و علاوه بر اطلاع رسانی به مؤلف و ناشر، مخاطبین را نیز از حقیقت قیام 15 خرداد آگاه کنیم.
اول: امام خمینی مخالفت خود با حکومت پهلوی را از سال 1341 علنی کرد نه 1342.
دوم: انقلاب سفید(لوایح ششگانه) با لایحه انجمن‌های ایالتی و ولایتی تفاوت دارد. انجمن‌های ایالتی و ولایتی در مهرماه 1341 به تصویب هیات دولت رسید و با توجه به انحرافات آن از موازین اسلامی با مخالفت گسترده علما به خصوص امام خمینی مواجه شد. این لایحه در اثر پافشاری و مبارزه گسترده روحانیون در آذر ماه همان سال ملغی اعلام شد. انقلاب سفید مفاد شش گانه ای بود که در ششم بهمن ماه 1341 به رفراندوم گذاشته شد و با وجود تحریم روحانیت و برخی دیگر از محافل سیاسی و مذهبی نظیر نهضت آزادی، این همه پرسی برگزار و به ادعای رژیم وقت با اکثریت آرا به تصویب ملی رسید.
سوم: مولف هیچ اشاره ای به واقعه 15 خرداد 1342  و نیز سخنرانی امام در 4 آبان 1343 نکرده و تبعید امام را در اثر مخالفت ایشان با انقلاب  سفید برشمرده است.
 لازم به یادآوری است وقتی کتابی برای گروه سنی نوجوانان تالیف و منتشر می شود می بایست نهایت دقت و وسواس را در آن به خرج داد. چرا که این گروه سنی هر آنچه که می خواند می پذیرد و امکانی برای پژوهش در راستی و صحت آن را ندارد.
مؤلف کتاب که خود از گروه سنی نوجوانان است، به هر دلیلی توفیق پژوهش کاملی نداشته اما همین اندازه نیز باید زحمات وی را ستود. بار این انحراف و مسئولیت این کاستی ها بیش از مؤلف بر دوش ناشر است. ناشر موظف است اگر در حیطه ای خاص تخصص ندارد وارد آن نشده و یا حداقل در ارزیابی آثاری که قصد انتشارش را دارد از کارشناسان آن فن استفاده نماید.
به هر حال امیدواریم معلمان تاریخ یا از توصیه مطالعه این کتاب به دانش آموزان خودداری کرده و یا آنها را در کشف اشتباهات تاریخی راهنمایی کنند. شاید بهترین شیوه این باشد که دانش آموز را تشویق به تحقیق کرده تا خود بتوانند با بررسی دیگر منابع تاریخی معتبر، به نواقص این کتاب پی ببرند.
نکته دیگر مجوز وزارت ارشاد اسلامی به این کتاب است. به درستی روشن نیست با همه وسواس‌هایی که اداره کتاب این وزارتخانه برای گذراندن کتابها از صافی مصلحت های سلیقه ای انجام می دهد، این کتاب چگونه توانسته است مجوز بگیرد؟

سایت 15 خرداد
 
تعداد بازدید: 4587