نهضت امام خمینی
اعلامیه نهضت آزادی در مخالفت با رفراندوم انقلاب سفید
زهرا رنجبر کرمانی
03 بهمن 1400
در 3 بهمن 1341 نهضت آزادی ایران در اعلامیه‌ای با عنوان «ایران در آستانه یک انقلاب بزرگ! و برگرداندن تاریخ خود» در قالب پاسخ به چهار مسئله «کی انقلاب می‌کند؟ چرا می‌کند؟ چگونه می‌کند؟ چه نتایجی حاصل میشود؟» به بررسی مشروح رفراندوم پرداخته، بدون اشاره به مواضع امام خمینی که پیشتر منتشر شده بود[1]، اصلاحات دروغین و رفراندوم قلابی را نفی و محکوم کرد. در بخشی از این اعلامیه در پاسخ به سؤال «چگونه این انقلاب و مراجعه به آراء عمومی انجام میشود؟» آمده است:
«تنها چیزی که در این انقلاب شباهت به انقلاب‌های طبیعی و واقعی دارد سرعت عمل آن است. در فاصله کمتر از یک سال سخن از بزرگترین واقعه زیر و رو کننده نظام چند هزار ساله مملکت کهنسال به میان می‌آید و تحت فشار آمرینِ مشاور نمای بیگانه به اجرا گذارده و قول داده میشود با دستپاچگی و آشفتگی تمام تا قبل از پایان سال در سراسر کشور عملی گردد. سپس در فاصله کمتر از یک ماه ۶ فقره قانون و ۶ تحول بزرگ بدون آنکه هنوز مفاد و مواد آنها قطعی و کامل شده و مردم فرصت اطلاع و مطالعه و بحث در آنها را پیدا کرده باشند یک کاسه و یک جا به آراء عمومی گذارده و مثل آش داغ به حلق ملت فرو برده میشود!...»
در مرحله اول هر فرد عادی از خود می‌پرسد اگر رفراندوم یا مراجعه به آراء عمومی کار مجاز صحیحی است پس چرا همین دستگاه در محاکم به قول خودش قانونی ذی‌صلاحیت جناب آقای دکتر مصدق را به جرم رفراندوم محکوم و محبوس کرد ؟... در مرحله دوم این چند ایراد اساسی به طرز مراجعه به آراء عمومی که ظاهراً تعمدی بوده است حتماً قبل از اجتماعات ماه رمضان باشد، گرفته میشود که هر یک از آنها برای ابطال رفراندوم حاضر کافی است:
«1ـ مراجعه به آراء عمومی و کسب اجازه از ملت و از هر اجازه دهنده‌ای باید قبل از عمل انجام شود. تظاهر به کسب اجازه بعد از اجرا چیزی جز مسخره و توهین به مقام صاحب اجازه نمی‌تواند باشد و در هیچ جای دنیا سابقه ندارد.
۲ـ رفراندوم روی موضوعات ساده کلی بعمل می‌آید تا جواب به آن خالی از اشکال و ابهام باشد... نه روی شش قانون که هر قانون ماده‌ها و تبصره‌ها و له و علیه‌ها داشته کسانی با بعضی و قسمتی موافق، با بعضی دیگر مخالف باشند.
۳ـ شرط اصلی صحت و قانونی بودن مراجعه به آراء عمومی مانند هر انتخابات وجود آزادی و محیط امن و فراغت است، نه با مطبوعات محدود سانسور شده و ممانعت از اجتماعات آزاد و از اظهار نظر مخالفین در زمان تسلط مطلقه سازمان امنیت.
۴ـ نتیجه رفراندوم و هر انتخابات وقتی مورد اعتبار و استناد می‌تواند قرار گیرد و ملت واقعی در آن شرکت می‌نماید که به متصدیانِ امر، اعتماد بوده، حوزه‌ها و انجمن‌ها امین باشند، نه از میان دستگاه و عمالی که شهرت جهانی صندوق‌سازی و تحریف اسامی و ارقام را پیدا کرده‌اند و از هم‌اکنون کارمندان ادارات و اصناف و مدارس را وادار به اعلام قبلی تأیید شش ماده را در روزنامه‌ها می‌‌نمایند.
۵ـ رفراندوم کننده باید قوه مقننه یا مجریه و در هر حال مقام مسؤل باشد نه شخص پادشاه که بر طبق قانون اساسی مقام غیر مسؤل است ...»[2]
در پایان پس از برشمردن «نتایج فوری و نقد انقلاب» و «نتایج نسیه آینده انقلاب» تأکید شده است که:
«نهضت آزادی ایران در خاتمه رو به طبقات شهری و روشنفکر تشنه اصلاحات نموده و می‌گوید انقلاب از درون باید باشد نه از برون. از انقلاب تصنعی تحمیلی خارجی انتظار و امید نداشته باشید که طرفی بسته شود.»[3]
پی‌نوشت‌ها:
[1]. امام خمینی در 2 بهمن ماه در پیامی دیدگاه‌های خود علیه رفراندوم فرمایشی را به اطلاع عموم رسانده بود، (خمینی، روح‌الله، صحیفه امام، ج 1، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، 1389، ص 135 - 137).
[2]. صفحاتی از تاریخ معاصر ایران، اسناد نهضت آزادی ایران، ج 1، تهران، نهضت آزادی ایران، 1361، ص 211 – 212.
[3]. همان، ص 221.
تعداد بازدید: 551
آرشیو نهضت امام خمینی
جدیدترین مطالب
پربازدیدها
