نهضت امام خمینی
توسعه دیوان‌سالاری با هدف تقویت سلطنت
07 ارديبهشت 1401
شاه پس از کودتای 28 مرداد 1332 با سرعت به تقویت و توسعه سه ستون نگه‌دارنده حکومت خود پرداخت: ارتش، دیوان‌سالاری و دربار.[1] توسعه و گسترش دیوان سالاری چشم‌گیر بود. شمار وزارتخانه‌ها از 12 به 20 وزارت شامل وزارتخانه‌های جدید انرژی، کار، رفاه اجتماعی، امور روستایی، آموزش عالی، هنر و فرهنگ، توریسم و مسکن و شهرسازی و شمار کارکنان دولت در سال 1354 به بیش از 304 هزار نفر افزایش یافت. دفتر نخست‌وزیری با سازمان‌های تحت نظر یعنی سازمان برنامه و بودجه و همچنین بنیادهای مذهبی در مجموع 24 هزار نفر نیرو داشت. مجموع کارکنان وزارتخانه‌های آموزش و پرورش و آموزش عالی 515 هزار نفر بود که مدیریت 26 هزار دبستان، 1850 مدرسه راهنمایی و دبیرستان و 750 مرکز فنی و حرفه‌ای و هنرستان و همچنین 13 دانشگاه را بر عهده داشتند. وزارت کشور که با 21 هزار کارمند نقشه اداری کشور را تعیین می‌کرد، تعداد استان‌ها را از 10 استان به 23 استان و 400 حوزه اداری افزایش داد، هر یک از این حوزه‌ها دارای یک شهردار، کدخدا و شورای روستایی منصوب مرکز بودند. برای نخستین بار در تاریخ، دامنه دسترسی دولت نه تنها به شهرهای بزرگ و کوچک بلکه به روستاهای دوردست گسترش یافت.[2] سرمقاله روز 7 اردیبهشت 1342 روزنامه اطلاعات تأییدی بر این ادعاست:
«... ما همه اذعان داریم بزرگ‌ترین مسئله مملکت ما تأمین زندگی مستخدمین و حقوق‌بگیران دولت است. در یک زمان نسبتاً کوتاه چنان تشکیلات دولتی ایران وسیع شد و چنان مردم به میزها و صندلی‌ها و مشاغل دولتی هجوم آوردند که امروز لفظ «کار» به طور اطلاق به کار دولتی گفته می‌شود؛...».[3]
پی‌نوشت‌ها:
[1]. آبراهامیان، یرواند، تاریخ ایران مدرن، ترجمه محمدابراهیم فتاحی، تهران، نشر نی، 1389، ص 225.
[2]. همان، ص 231 – 232.
[3]. اطلاعات، س 37، شنبه 7 اردیبهشت 1342، ش 11078.
تعداد بازدید: 940
آرشیو نهضت امام خمینی
جدیدترین مطالب
پربازدیدها
