نهضت امام خمینی
رﺳــﺎﻧﻪﻫﺎﻳﻲ ﻛﻮﭼﻚ ﺑﺮای اﻧﻘﻠﺎبی ﺑﺰرگ
28 دي 1402
ساواک در گزارشی مورخ 28 دی 1343 با موضوع «جلسه هیئت اتفاقیون» می‌نویسد:
«از ساعت 2:00 روز 25 /10 /43 جلسه هیئت اتفاقیون در منزل قاسم فروزنده... تشکیل گردید. در این جلسه شیخ فضل‌الله مهدی‌زاده محلاتی[1] معروف به محلاتیِ واعظ و سیدابوالقاسم شهرت شیخ شجاع معروف به شجاعیِ[2] واعظ ضمن تنقید از اعمال دولت از [آیت‌الله]خمینی تجلیل به عمل آورده و او را دعا نمودند. بعد از ظهر روز 15/10/43 به‌وسیله کلانتری 14 دستگیر می‌شوند. ...»[3]
گفتنی است انقلاب اسلامی اﻳﺮان زﻣﺎﻧﻲ ﺑﻪ ﺑﺎر ﻧﺸﺴﺖ ﻛﻪ ﺗﻤﺎﻣﻲ ﻛﺎﻧﺎلﻫﺎی ارﺗﺒﺎﻃﻲ امروزی ﻧﻈﻴﺮ رادﻳﻮ ﺗﻠﻮﻳﺰﻳﻮن، ﺳﻴﻨﻤﺎ، ﻣﻄﺒﻮﻋﺎت و... در اﺧﺘﻴﺎر حکومت ﺷﺎه و ﺣﻜﻮﻣﺖ نیز ﺑـﺎ ﺑﻬﺮهﮔﻴﺮی از آنها در پی ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻣﺎﻫﻴﺖ ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ ﺟﺎﻣﻌﻪ اﻳﺮاﻧﻲ ﺑﻮد. امام خمینی اما ﺑﺎ استفاده از رﺳﺎﻧﻪﻫﺎی ﺳﻨﺘﻲ ﻧﻈﻴﺮ ﻣﺴﺠﺪ، ﺣﺴﻴﻨﻴﻪ، ﺗﻜﺎﻳﺎ و ﺑﺎزار در ﺑﺴــﻴﺞ ﻋﻤﻮﻣﻲ و ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺳــﺎﺧﺘﺎرﻫﺎی اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ، ﻧﻈﺮﻳﻪﭘﺮدازان ﻋﺼــﺮ ارﺗﺒﺎﻃﺎت را ﺑﻪ ﭼﺎﻟﺶ کشید. اورت راجرز - پژوهشگر و یکی از برجسته‌ترین نظریه‌پردازان و جامعه‌شناسان آمریکایی - در ﻛﺘﺎب ﺧﻮد در ﻓﺼﻠﻲ ﺑﺎ ﻋﻨﻮان «رﺳــﺎﻧﻪﻫﺎﻳﻲ ﻛﻮﭼﻚ ﺑﺮای ﻳﻚ اﻧﻘﻠﺎب ﺑﺰرگ» دراین‌باره می‌نویسد: «... ﻣﺨﺎﻟﻔﺖ ﺑﺎ ﺷﺎه ﺑﻪوﺳﻴﻠﻪ ﺷﺒﻜﻪﻫﺎی ﻏﻴﺮ رﺳﻤﻲ ﺗﻮﺳﻂ 200 ﻫﺰار ﻣﺒﻠﻎ دﻳﻨﻲ و 90 ﻫﺰار ﻣﺴـــﺠﺪ ﺳـــﺎزﻣﺎﻧﺪﻫﻲ ﺷـــﺪ. در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ آﻳﺖاﻟﻠﻪ ﺧﻤﻴﻨﻲ و دﻳﮕﺮ رﻫﺒﺮان ﻣﺬﻫﺒﻲ ﺑﻪ ﺧﺎرج از ﻛﺸﻮر ﺗﺒﻌﻴﺪ ﺷﺪه ﺑﻮدﻧﺪ، اﻣﺎ ﭘﻴﺎمﻫﺎی آﻳﺖاﻟﻠﻪ ﺑﻪ ﺷﻜﻞ نوار ﻛﺎﺳﺖ ﺑﺮای ﭘﻴﺮواﻧﺶ ارﺳﺎل، سپس ﭼﺎپ و منتشر ﻣﻲﺷـــﺪ. در اﻧﻘﻠﺎب اﻳﺮان، ﻣﺮدم ﺑﺎ ﻫﻢ ﺑﺮﺧﻮردی ﻧﺪاﺷـــﺘﻨﺪ ﺑﻠﻜﻪ ﺑﺮﺧﻮرد ﺑﻴﻦ رﺳـــﺎﻧﻪﻫﺎی ﺑﺰرگ در ﺑﺮاﺑﺮ رﺳـــﺎﻧﻪﻫﺎی ﻛﻮﭼﻜﺘﺮ ﺑﻮد و ﺳﺮاﻧﺠﺎم رﺳﺎﻧﻪﻫﺎی ﺳﻨﺘﻲ ﭘﻴﺮوز ﺷﺪﻧﺪ...». ﭘﻴﺮوزی انقلاب اسلامی، ارزش و اﻋﺘﺒــﺎر رﻫﺒﺮان ﻣﺤﻠﻲ و ارتباطات سنتی را در ﻫــﺪاﻳــﺖ ﺗﻮدهﻫــﺎ بر همگان آشکار کرد.
ﺳﻮﮔﻮاری و ﻋﺰاداری در رثای اﻫﻞ ﺑﻴﺖ، ﺑﻪوﻳﮋه در اﻳﺎم ﻣﺤﺮم، از سنن دیرپای ﺟﺎﻣﻌه اﻳﺮاﻧﻲ ﺑﻮد، اﻣﺎ ﺑﺎ آغاز ﻧﻬﻀــﺖ اسلامی به رهبری امام خمینی در ﺳـﺎل 1341، ﻛﺎرﻛﺮد ﺳـﻴﺎﺳﻲ یافت. ﻃﻲ ﺳﺎلﻫﺎی 1343 - 1357، علاوه ﺑﺮ ﻫﻴﺌﺖﻫﺎی ﻣﺬﻫﺒﻲ در ﺑﺴــﻴﺎری از ﻣﺴــﺎﺟﺪ ﺗﻬﺮان، ﻫﻴﺌﺖﻫﺎﻳﻲ ﭘﺪﻳﺪ آﻣﺪند ﻛﻪ ﮔﺮاﻳﺶشان ﺳـﻴﺎﺳـﻲ بود و در ﺳـﺎواک پرونده داشتند. نمونه آنها، ﻫﻴﺌﺖ اﺗﻔﺎﻗﻴﻮن و ﻫﻴﺌﺖ اﻧﺼــﺎراﻟﺤﺴــﻴﻦ ﺑﻮد ﻛﻪ ﺟﻠﺴــﺎت متعددی در ﺧﺎﻧﻪﻫﺎی اﻓﺮاد ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﺮﮔﺰار کردند و افرادی ﭼﻮن حجت‌الاسلام محلاتی از ﺳﺨﻨﺮاﻧﺎن رﺳﻤﻲ آن ﺑﻮدﻧﺪ. اﻫﻤﻴﺖ ﺣﺴﻴﻨﻴﻪﻫﺎ، ﺗﻜایا و ﻫﻴﺌت‌های ﻣﺬﻫﺒﻲ در ﺗﺤﺮﻳﻚ و بسیج ﻧﻴﺮوﻫﺎی انقلابی ﺑﻪ ﻗﺪری ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻮد ﻛﻪ حکومت ﻃﻲ ﺳــﺎلﻫﺎ 1343-1357، ﺑﺮای 148 ﻫﻴﺌﺖ ﻣﺬﻫﺒﻲ در ﺗﻬﺮان و 15 ﺣﺴﻴﻨﻴﻪ و 41 ﻫﻴﺌﺖ ﻣﺬﻫﺒﻲ در ﺷﻬﺮﺳﺘﺎن، ﭘﺮوﻧﺪه ﺳﻴﺎﺳﻲ ﺗﺸﻜﻴﻞ داده ﺑﻮد.[4]
پی‌نوشتها:
[1]. حجت‌الاسلام فضل‌الله محلاتی (1309-1364) از آغاز نهضت امام خمینی با آن همراه بود، انتقال اعلامیه‌های امام به تهران و چاپ و نشر آنها و ابلاغ فرامین و رهنمودهای ایشان به وعاظ از جمله فعالیت‌های وی در جریان نهضت بود. محلاتی در تعقیب اهداف نهضت خود نیز به منبر رفته، به افشاگری علیه حکومت می‌پرداخت. (شهید حجت‌الاسلام فضل‌الله مهدی‌زاده محلاتی، ج 1، 1382، ص هفت و سی).
[2]. سیدابوالقاسم شجاعی معروف به سیدقاسم شجاعی (۱۳۱۲-۱۳۹۷ش) خطیب، واعظ و از روضه‌خوان تهران بود. (ایزدی، کامران، «هرچه هست در این خانه است»"، خیمه، تیر و مرداد 1386، ش 33 - 34، ص 6 - 9).
[4]. گلکار، محمد و دیگران، «نقش رسانه‌های اجتماعی در انقلاب ایران و مصر»، رهیافت انقلاب اسلامی، بهار 1396، ش 38، ص 131 – 148.
تعداد بازدید: 260
آرشیو نهضت امام خمینی
جدیدترین مطالب
پربازدیدها
