نهضت امام خمینی
پیشکسوت انقلاب
01 بهمن 1402
ساواک قزوین در گزارشی مورخ اول بهمن 1343 می‌نویسد:
«... در ساعت چهار بعد از ظهر 1 /11 /43 آقای مهدی عراقی از دست یکی روزنامه بوده گفت: ببینم عکس ضارب آقای نخست‌وزیر را انداخته‌اند. نگاه کرد با خنده گفت: عکس ندارد. مثل اینکه از این پیش‌آمد[1] خوشحال به نظر می‌رسید...»[2]
محمدمهدی عراقی در سال 1309 ش در تهران متولد شد. سه رکن مسجد، زورخانه و «فدائیان اسلام» از ارکان تأثیرگذار بر شخصیت و روحیه وی بودند. عراقی در 15 سالگی با نواب صفوی آشنا و به سرعت از فعالان «فدائیان اسلام» و در اوایل سال 1332 از آن جدا شد. وی در سال‌های پس از کودتای 28 مرداد 1332 که بیشتر فعالان و مبارزان سیاسی مخالف حکومت پهلوی در انزوا به سر برده یا قلع و قمع شده بودند، برای چندین سال از فعالیت‌های سیاسی دور ماند.
با آغاز نهضت امام خمینی در سال 1341 مهدی عراقی به آن پیوست. وی در تشکیل «هیئت‌های مؤتلفه اسلامی» نقش مهمی داشت. بعد از سرکوب خونین قیام 15 خرداد دوره دیگری از فضای استبداد بر کشور حاکم شد، با این‌حال برخی از مبارزان اسلام‌گرا مانند عراقی همراه با تعدادی از روحانیون انقلابی در شب‌های ماه رمضان و مراسم‌های دینی چون نیمه شعبان سخنرانی‌های سیاسی تدارک دیدند که البته با اعمال فشار از سوی مأموران حکومت همراه بود. عراقی در تظاهرات سالگرد قیام 15 خرداد در اوایل خرداد 1343 دستگیر و برای 3 ماه زندانی شد. بعد از آزادی در اواخر تابستان و در حالی که به دلیل کار در یک معدن زغال سنگ در حوالی قزوین در آن نواحی تردد داشت، پخش اعلامیه‌های امام خمینی در آن منطقه را آغاز کرد. همین امر حساسیت بیشتر مأموران اطلاعاتی پهلوی نسبت به فعالیت‌های وی را برانگیخت. در پی تصویب لایحه استعماری کاپیتولاسیون آمریکایی در مجلس شورای ملی، امام خمینی سخنرانی تاریخی افشاگرانه‌ای در 4 آبان 1343 ایراد کرد و به دلیل اهمیت موضوع و برای روشن کردن افکار عمومی کشور اعلامیه‌ای نیز نوشت. انتشار اعلامیه و متن سخنان امام توسط عراقی و همراهانش در مؤتلفه و دیگر پیروان امام در سراسر کشور انجام شد. عراقی که به اذعان برخی در رأس شاخه نظامی مؤتلفه قرار داشت، به همراه سایر افراد کلیدی آن - هاشم و صادق امانی - پس از تبعید امام خمینی و در پی برگزاری جلساتی هدف خود را بر حذف حسنعلی منصور – نخست‌وزیر وقت - متمرکز کردند. عراقی تدارک تجهیزات برای شاخه نظامی را بر عهده داشت، همچنین عوامل اجرایی این نقشه نیز انتخاب و آموزشِ نظامی دیده وی بودند. پس از شناسایی عوامل اعدام انقلابی منصور و دستگیری عراقی، وی در مقابل بازجویان مقاومت سرسختانه‌ای کرده، سرانجام به عنوان متهم ردیف پنجم به همراه متهمان ردیف اول تا ششم به اعدام محکوم شد. در آخرین ساعات و با تلاش‌های روحانیان انقلابی، حکم متهمان ردیف پنجم و ششم - عراقی و هاشم امانی - به حبس ابد تغییر یافت.[3]
مهدی عراقی اواسط بهمن 1355 آزاد شد و به نهضت پیوست. وی از سابقه مبارزاتی و وجهه مطلوبش در میان مخالفانِ حکومت استفاده و نقش مهمی در هم‌سویی نسبی تعدادی از آنان در جریان انقلاب ایفا کرد. پس از پیروزی انقلاب اسلامی، وی روز چهارم شهریور 1358 توسط گروهک تروریستی فرقان به همراه فرزندش به شهادت رسید.[4]
پی‌نوشت‌ها:
[1]. ترور حسنعلی منصور نخست‌وزیر وقت در مقابل مجلس شورای ملی به دست محمد بخارایی از اعضای هیئت‌های مؤتلفه اسلامی.
[3]. پورقنبر، محمدحسن و دیگران، «شهید مهدی عراقی از نگاهی دیگر»، مطالعات تاریخی، بهار 1391، ش 36، ص 160 – 187.
[4]. همان، ص 179 – 182.
تعداد بازدید: 261
آرشیو نهضت امام خمینی
جدیدترین مطالب
پربازدیدها
