نهضت امام خمینی
«جامعه تعلیمات اسلامی»، آموزش در بستری ناهموار
17 اسفند 1402
ساواک خرمشهر در گزارشی مورخ 17 اسفند 1342 می‌نویسد:
«در تاریخ 15/12/42 بنا به دعوت قبلی... اینجانب ... در اطاق تجارت حاضر شدم. آقایان تجار در این جلسه شرکت داشتند و عده‌ای از آقایان روحانیون... . در این جلسه آقای شیخ عباسعلی اسلامی[1] مدت یک‌ساعت و یک‌ربع سخنرانی کردند، درباره فرهنگ و اینکه دولت نمی‌تواند به علت کمی بودجه مدارس جدیدی تأسیس نماید و اینکه به ما از طرف دولت اجازه داده شده در تمام کشور کودکستان و دبستان و دبیرستان تأسیس نماییم و در آبادان هم تأسیس شده در خرمشهر هم شروع نماییم و باید کمک و اقدامی شود که بچه‌های خود را خودمان تربیت کنیم بلکه بتوان از این طریق از رفتن اطفال به کاباره‌ها و تماشای فیلم‌های زننده و سایر تفریحاتی که باعث تخریب دین می‌باشند جلوگیری شود....»[2]
گفتنی است جامعه تعلیمات اسلامی، نام مرکزی فرهنگی است که در سال 1322 در تهران و سپس در شهرستان‌های مختلف کشور توسط شیخ عباسعلی سبزواری معروف به اسلامی با هدف ساخت مدرسه در مقاطع مختلف آموزشی تأسیس شد. فعالیت «جامعه تعلیمات اسلامی» به دلیل حمایت بازاریان و اقشار متمول متدین، به زودی گسترش یافت به گونه‌ای که صاحب بزرگترین مدارس غیر دولتی در زمان پهلوی دوم شد. شایان ذکر است در دوره پهلوی دوم آموزش در کشور به دو صورت رسمی (دولتی) و غیر رسمی (خصوصی یا مردمی) انجام می‌شد. این شیوه تا سال 1353 که نظام آموزش رایگان در ایران اعمال شد، برقرار بود. در تمام این مدت «جامعه تعلیمات اسلامی»، بزرگترین زنجیره مدارس مردمی را در اختیار داشت. دامنه گسترده فعالیت این مؤسسه و نیز عدم هماهنگی بسیاری از برنامه‌های آموزشی وتربیتی آن با نظام آموزش و پرورش دولتی از چشم شهربانی، دایره مرموزات ارتش و ساواک دور نماند. به دلیل ماهیت دینی «جامعه تعلیمات اسلامی»، فعالیت‌های آن چون واکنشی در برابر سیاست‌های ضد دینی حکومت پهلوی و به این سبب از منظر ساواک و دیگر سازمان‌های امنیتی، به عنوان یکی از پایگاه‌های مخالف دولت تلقی می‌شد.
در اساسنامه «جامعه...»، هدف اصلی از تأسیس آن ساماندهی به وضعیت نابسامان آموزش و پرورش کشور به واسطه گنجاندن اصول اسلامی در دستور کار و تدوین کتب و جزوات درسی در راستای تعالیم دین و حاکم ساختن فضای مذهبی بر مدارس عنوان شده است. کتاب‌های مدارسِ «جامعه ...» به دو دسته تقسیم می‌شدند: نخست، کتاب‌های تخصصی و فنی که از سوی وزارت آموزش و پرورش تهیه شده، تدریس آن برای همه مدارس اجباری بود و دوم، کتاب‌های دینی مربوط به آموزش اصول و عقاید و احکام اسلامی که توسط برخی از شخصیت‌های برجسته حوزه و دانشگاه تألیف شده بود. به عنوان مثال علامه طباطبایی نویسنده کتاب تعلمیات دینی سال پنجم و ششم ابتدایی بود که در آن به شیوه‌ای ساده اما دقیق، اصول دین و مذهب و مختصری از تاریخ صدر اسلام تشریح شده بود.[3]
پی‌نوشت‌ها:
[1]. حجت‌الاسلام عباسعلی اسلامی در سال 1321 ق، در سبزوار متولد شد، پس از فراگیری دروس مقدماتی برای ارتقاء مراتب علمی رهسپار مشهد و چندی بعد از آنجا که به وعظ و خطابه علاقه داشت راهی هند شده، در «مدرسه الواعظین» به فراگیری علوم مربوط به فن خطابه از تفسیر و حدیث، تاریخ سیره پیامبر و پیشوایان اسلام پرداخت. وی پس از فارغ‌التحصیلی به ایران بازگشته، «جامعه تعلیمات اسلامی» را تأسیس و به‌واسطه آن در مدت نزدیک به 40 سال 175 مدرسه اعم از دبیرستان، دبستان و کودکستان در سراسر کشور احداث کرد. اسلامی در فروردین 1364 چشم از جهان فروبست. (قیام 15 خرداد به روایت اسناد ساواک، ج 1، 1378، ص 42).
[2]. حجت‌الاسلام حاج شیخ عباسعلی اسلامی به روایت اسناد ساواک، 1382، ص 249.
[3]. کرمی‌پور، حمید، «شورش سفید در آکادمی‌های مذهبی»، زمانه، س 3، اردیبهشت 1383، ش 20، ص 33 – 38.
تعداد بازدید: 223
آرشیو نهضت امام خمینی
جدیدترین مطالب
پربازدیدها
