ترجمه مقاله ای از روزنامه نیویورک هرالد تریبون در تحلیل اوضاع اجتماعی-سیاسی ایران 19/3/1342

تاريخ : 19 /3 /42 اغتشاشات اخير ايران در نتيجه جلوگيرى از شعائر مذهبى پيش آمد. در اين هفته هنگاميكه مردم و ملاها مشغول عزادارى بودند اغتشاش و انقلاب بر عليه شاه را آغاز نمودند. هر چند تانكها و نيروهاى مسلح دولت اغتشاشيون را در بازار تهران در هم شكست و همچنين در شهرهاى مقدس قم و مشهد هم آنها را تار و مار كرد و در مكه فرهنگى ايران يعنى كاشان و شيراز هم توطئه كنندگان و اغتشاشيون پراكنده شدند و در نتيجه چندين كشته و زخمى بجا گذاشتند اما هنوز طلسم در هم شكسته نشده. هفته عزادارى ماه محرم كه معمولاً ماه عزادارى شيعيان ايران محسوب ميگردد و شيعيان تقريبا اكثريت مردم ايران را تشكيل ميدهند و عزادارى اينها براى شهادت امام حسين در سال هشتصد و شش ميلادى است هر موقع پيراهن‏هاى سياه و پرچم‏هاى سياه عزادارى كه شهرها و دهات محزون ايران را در اين ماه در بر ميگيرد از نظرها ناپديد گردد معلوم ميشود عزادارى خاتمه يافته و زندگى عادى دوباره جريان خود را از سر گرفته است. تكيه‏ها و خيمه‏هائى كه در آنها شيعيان جمع ميشوند و قتل امام حسين را بوسيله قبايل مسلمان اهل تسنن بازگو مينمايند در آخر ماه محرم جمع و بر چيده ميشوند و تا سال ديگر خبرى از آنها نيست. وقتيكه ماه محرم تمام ميشود ديگر دسته‏هاى سينه زن كه تا كمر خود را لخت مى‏كنند و به سينه و سر خود ميزنند كه خود را بدينوسيله در مصائب امام حسين شريك سازند. (در تهران سينه زنها ديگر كمتر خود را ميزنند). بدستجات بزرگ چندين صد نفرى ديده نخواهد شد و در اينموقع است كه خارجى‏ها جرات بيرون آمدن در خيابانها را ميكنند. حرارت همچنان باقى ميماند. اما حرارت مذهبى كه اين هفته ملاها و آخوندها بر عليه قانون اصلاحات ارضى و قانون حق بانوان كه شاه ايران آنرا بتصويب مردم رسانيد ايجاد كردند به اين آسانى و باين زودى سرد نخواهد شد. دولت ايران با بازداشت يكعده از سران مهم مذهبى كه از دشمنان سرسخت اين اصلاحات بشمار ميروند كار را بدتر و پيچيده‏تر كرد. رهبر فرقه شيعه آيت‏اله روح‏اله خمينى اكنون در زندان است. اول رهبران مذهبى تظاهرات مذهبى و عزادارى امسال را مبدل به تظاهرات سياسى نمودند و بعد بازداشت رهبران مذهبى تظاهرات سياسى را مبدل به اغتشاش نمود و سربازان بر روى اغتشاشيون آتش باز نمودند. زد و خورد در خيابانها باعث شد كه مردم طبقه متوسط تهران كه در رستورانها و كافه‏ها به نوشيدن مشروب كه در داخل قورى و باسم چاى استتار شده بود ناچارا در خانه‏هاى خود باقى بمانند (در ماه محرم افرادى كه شراب و آبجو مينوشند از ترس ملاها مشروب را در قورى و سماور باسم چاى ريخته و با اين استتار كار خود را ميكنند) غير از زد و خورد مختصرى در دانشگاه و بلافاصله بعد از بسته شدن آن ديگر از دانشجويان جناح چپ دانشگاه كه مخالف شاه ميباشند فعاليتى براى اتحاد و ائتلاف و همكارى با آخوندها از آنها مشاهده نشد. تصور نميرود كه طبقه علما و پيروان آنها با كمونيست‏ها بر عليه شاه ائتلاف نمايند و همچنين تصور و احتمال آن نميرود كه آخوندها با جبهه ملى كه در دانشگاه و بازار و صاحبان حرفه‏هاى مختلف بسيار قوى است متحد و موتلف شوند. هر گاه چنين ائتلافى انجام ميشد بهر حال يك نيروى مخالف و بسيار مقتدر و قوى تشكيل ميداد و بدون شك شاه را وادار ميكرد كه در برنامه اصلاحاتى خود تجديد نظر نمايد و شايد او را وادار ميكردند كه برنامه اصلاحات ارضى بصورت فعلى را بكلى كنار بگذارد. يكى از مشخصات و عوامل مهم اغتشاشات اين هفته ايران‏آن‏بود كه‏اين اغتشاشات فقط در شهرهاى اتفاق افتاد و در چنين شهرها ائتلاف و اتحاد احتمالى علما و جبهه ملى ـ بازارى‏هاى متعصب و كسبه فناتيك و طبقه نسبتا تحصيل كرده متوسط آزاديخواه كه پيرو علما و آخوندها ميباشند با افراد جبهه ملى مقتدرترين و قويترين نيرو را ايجاد مينمود زيرا در بين همين‏ها رهبران مهم سياسى كشور ايران را ميتوان يافت فعلاً بهرحال شاه كه قبلاً بعلت آنكه با زمان بسرعت پيش نميرود مورد انتقاد قرار ميگرفت مورد تهديد شديد مخالفت محافظه كاران قرار گرفته است. اكثر ملاها و اخوندها با فئودالها و مالكين بزرگ و سران عشاير كه مخالف اصلاحات شاه ميباشند ائتلاف كرده‏اند در استانها مخصوصا در استان فارس در جنوب ايران بطور دائم بين نيروهاى مسلح ايران و عشاير زد و خورد ادامه دارد و اين تصادمات مسلحانه بخوبى اتكاء شاه را به وفادارى نيروهاى مسلح ايران نشان داده است. اينطور به نظر ميرسد كه ارتش محافظه كارى كه در سال 1930 بوسيله رضا شاه تجديد سازمان يافت و بوسيله پسرش و با كمك آمريكا توسعه يافت همچنان شاه را در مقابل علما و اخوندها و سران عشاير حمايت و پشتيبانى خواهد كرد. شاه براى اجراى برنامه اصلاحاتى خود همچنين به كمك و پشتيبانى دهاقين و كشاورزان ايران كه هفتاد و پنج در صد جمعيت ايران را تشكيل ميدهند احتياج دارد. در اوايل سال جارى بود كه شاه خطاب به دهقانان و كشاورزان ايران گفت كه قصد دارد كه اصلاحات ارضى را توسعه دهد. املاك بزرگ اشخاصى را بين دهقانان تقسيم نمايد و كواوپرايتوهاى دهقانى تشكيل دهد و در تمام قسمت‏هاى كشور اين كار را عملى سازد. در عين حال معلوم نيست كه دولت ايران تا چه حد توانسته است مسله فنى و مالى مربوط به قانون اصلاحات ارضى را حل و فصل نموده باشد اخوندها و ملاها بعلل مختلف مخالف برنامه اصلاحات ارضى ميباشند اول آنكه اين قانون مالك را از حق مالكيت زمين خود محروم خواهد ساخت. دوم آنكه اجراى اين قانون يك منبع عايدى و در آمد مستمر را براى ملاها و آخوندهائى كه مالك بودند و يا ملك را براى مالك اداره مينمودند قطع خواهد كرد و نابود خواهد ساخت. سوم اجراى اين قانون خواه نا خواه شامل اوقاف هم خواهد شد. چهارم آنكه با اجراى اين قانون و بخصوص با اجراى شوراى شهرها و تغويض اختيارات به استانها و ولايات و شهرها احتمالاً بطور مستقيم براى ملاها و اخوندها مضر خواهد بود زيرا نفوذ آنها را بزندگى روزمره شهرها و دهات دور افتاده ايران از بين خواهد برد. حقوق زنان نبرد بر عليه حقوق زنان بيشتر بوسيله خود زنان دامن زده ميشود در شهر تهران كه عملاً كليه زنان مرفه و طبقه متوسط ايران زندگى ميكنند بقدرى در تجدد و مدپرستى جلو هستند كه درست مثل غربيها ميباشند. چندين سازمان زنان كه كار آنها تشويق و كمك در تعليم و تربيت اجتماعى ـ فرهنگى ـ و امور خيريه است در تهران وجود دارد. در استانها وضع كاملاً فرق دارد ولى در اينجاها هم تغييراتى بچشم ميخورد. بررسى شد. در پرونده تظاهرات 15 خرداد بايگانى شود. 26 /3 شهابى

قیام 15 خرداد به روایت اسناد ساواک جلد سوم زندان
 
تعداد بازدید: 2656

آرشیو اسناد