ایران در فرآیند انقلاب؛ امام خمینی و چالش سنت و مدرنیته

یکی از پرسش‌هایی که طی بیش از ۴۰ سال اخیر همواره در ذهن بسیاری از مردم و به ویژه نسل‌ پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران مطرح بوده این است که دلیل اصلی وقوع انقلاب اسلامی چه بود؟ آیا انقلاب، پاسخی به نیازهای اقتصادی یا سیاسی جامعه بود؟ آیا پاسخ به مطالبات مذهبی و فرهنگی مردم بود؟

تاریخ سیاست خارجی ایران از صفویه تا پایان پهلوی اول

موضوع سیاست خارجی و روابط بین‌الملل، در میان رشته‌های علوم انسانی و اجتماعی از اهمیت فراوانی برخوردار است. مراقبت از سرزمین، مرزها و داشته‌های ملی درقبال تهاجم‌های پیدا و پنهان خارجی، دفاع از حاکمیت ملی و تمامیت ارضی و تأمین منافع ملی، تنظیم روابط با کشورها و سازمان‌های بین‌المللی و ...

بازنگری جریان اصلاحات ارضی در دهه چهل خورشیدی

«اصلاحات ارضی» عنوان طرحی است که هدف از آن ایجاد تغییراتی در میزان و نحوه مالکیت اراضی به ویژه اراضی کشاورزی به‌منظور افزایش بهره‌وری عمومی جامعه بوده است. این طرح که به دستور محمدرضا پهلوی و توسط دو تن از نخست‌وزیران یعنی علی امینی و سپس اسدالله علم تحقق یافت، به...

تأثیر اصلاحات ارضی بر حاشیه‌نشینی

«اصلاحات ارضی» اصطلاحی است که در مورد تغییر روش مالکیت و بهره‌برداری از زمین‌های کشاورزی به‌ کار می‌رود. یعنی گرفتن زمین از مالکین بزرگ و تقسیم آن بین کشاورزان. طرح «اصلاحات ارضی» در دهه ۱۳۴۰ خورشیدی به توصیه ایالات متحده در کشورهای آمریکای لاتین و برای جلوگیری از وقوع...

عملکرد دولت‌های عصر پهلوی اول و چالش‌های آن

رضاخان پهلوی در 3 اسفند 1299 قدرت را در کشور به دست گرفت، در 3 آبان 1302 به نخست‌وزیری رسید، در 9 آبان 1304 رسماً انقراض سلسله قاجار را اعلام و روز 22 آذر 1304 سلطنت را در خانواده خودش موروثی کرد، در 4 اردیبهشت 1305 تاجگذاری نمود. روز 3 شهریور 1320 ایران توسط متفقین...

تبریز در گرداب سایه‌ها

یکی از معتبرترین راه‌های تحقیق و پژوهش در سرگذشت شهر‌ها و ملیت‌های گوناگون مراجعه به مطبوعات محلی و استناد رخدادها به مندرجات مطبوعات، روزنامه‌ها، و منابع خبری در مناطق مورد نظر است...

شوریدگی در تذبذب

سازمان مجاهدین خلق در 1344 توسط تعدادی از جداشدگان از نهضت آزادی با هدف مبارزه با حکومت پهلوی تأسیس شد، اما در 1350 بنیانگذاران و اکثریت کادر سازمان توسط ساواک دستگیر و اعدام شدند. در 1354 سازمان با تغییر ایدئولوژیک، مارکسیسم را پذیرفت و همین امر موجب اعتراض تعدادی از...

علم اصلاحات شاهانه

سال‌های آغازین دهه ۱۳۴۰ مصادف با روی کار آمدن «جان.اف.کندی» از حزب دموکرات در آمریکا و اعمال فشار وی به محمدرضا پهلوی برای به اجرا گذاردن طرح‌هایی تحت نام «اصلاحات» بود...

«طیب‌خان - زندگی و زمانه طیب حاج رضایی»

طیب حاج‌رضایی از باستانی‌کارهای تهران، از جمله افرادی بود که در ادبیات محاوره‌ای زمان خود به لات یا لوطی مشهور بودند. وی ابتدا از موافقین دودمان شاه بود اما بعدها تغییر رویه داد. او به تدریج از فعالان ایام محرم و سوگواری برای سالار شهیدان کربلا شد و سپس به نهضت اسلامی امام خمینی(ره) پیوست. او...

«لوطی انقلابی»

وقتی تاریخ معاصر ایران به ویژه عصر پهلوی را مطالعه می‌کنیم به شخصیت‌هایی برمی‌خوریم که در بخشی از عمر خود تحت تأثیر شرایط فرهنگی حاکم از اصالت جامعه فاصله می‌گرفتند، ولی به دلایل مختلف در نیمه‌های راه باز می‌گردند و به کاروان ملت می‌پیوندند...