افزایش فشار حکومت بر روحانیون پس از قیام 15 خرداد

زهرا رنجبر کرمانی

18 آذر 1400

ساواک در گزارشی با موضوع «طلاب مشهد» می‌نویسد:

«از روز دوشنبه 18 /9 /42 در شهرستان مشهد اداره نظام وظیفه شروع به احضار مشمولین کرده و روی این اصل تعدادی از طلاب آنجا که قبلاً به آنها ابلاغ شده بود که خود را معرفی نمایند به فعالیت افتاده و به طرق مختلف خود را مخفی نموده‌اند و بعضی از آنان هم به روحانیون طراز اول مشهد متشبث گردیده‌اند.

ساواک: بازداشت چند نفر از روحانیون تبریز و تخلیه حجره‌های بعضی از طلاب مدرسه حجتیه قم و موضوع احضار مشمولین در مشهد که همگی در روزهای اخیر صورت گرفته برای عده‌ای از روحانیون چنین توهمی ایجاد کرده که گویا تصمیماتی به منظور فشار به روحانیون اتخاذ شده است.»[1]

آنچه سند فوق «توهم» می‌نامد، واقعیتی انکارناپذیر است که در عزم حکومت پهلوی برای تضعیف روحانیون ریشه دارد. نهضت روحانیت که پس از درگذشت آیت‌الله العظمی بروجردی و با اعتراض به تصویب‌نامه انجمن‌های ایالتی و ولایتی آغاز شد، پس از قیام 15 خرداد با هدف رفع حاکمیتِ استبداد تداوم یافت. یکی از ویژگی‌های مبارزات روحانیت خصلت کمتر سازمان یافته آن بود. این ویژگی سبب شد که به رغم گستردگی، اعضای آن به آسانی قابل تشخیص نباشند و میزان ضربه‌پذیری آنان کمتر باشد. اعتقاد به تشیع و تبعیت کامل از مراجع تقلید، بینش اجتماعی - سیاسی ایشان را شکل داده برای فعالیت سیاسی آماده می‌کرد[2] و این برای حکومت قابل تحمل نبود.

پی‌نوشت‌ها:

 
تعداد بازدید: 1231