نهضت امام خمینی
جبهه ملی دوم و بحران موضع‌گیری در قبال پهلوی
زهرا رنجبر کرمانی
22 بهمن 1400
با کاهش اندک نظارت‌ها و سخت‌گیری‌ها در سال‌های 1339-1342جبهه ملی که به واسطه کودتای 28 مرداد متلاشی شده بود با عنوان جبهه ملی دوم احیا شد. این جبهه به مدت 3 سال فعال بوده، به اقداماتی چون انتشار روزنامه، سازماندهی اعتصاب در دانشگاه‌ها و دبیرستان‌های مهم، برگزاری کنگره سراسری و راهپیمایی دست زد. با این حال طولی نکشید که جبهه ملی دوم نیز به دلیل سرکوب حکومت و بروز اختلافات داخلی فروپاشید.[1] گزارش ساواک با موضوع «جبهه ملی» به تاریخ 22 بهمن 1341 از وجود اختلافات داخلی در جبهه خبر می‌دهد؛ بحرانی که جبهه ملی را در قبال قیام 15 خرداد به انفعال واداشت[2]:
«اطلاع واصله حاکی است که اخیراً در صفوف اعضا و سران جبهه ملی و احزاب وابسته به آن در اثر اختلافات، شکافی ایجاد شده که به چهار دسته تقسیم شده‌اند و روی این اصل فعلاً برنامه صحیحی دنبال نمی‌شود:
1- دسته‌ای به طرفداری از لوایح شش‌گانه که به تصویب ملی گذارده شد.
2- دسته‌ای به طرفداری از تز دکتر شاپور بختیار.
3- دسته دیگر طرفدار جبهه ملی وابسته به حزب منحله توده.
4- دسته چهارم از طرفداران اللهیار صالح[3] لیدر جبهه ملی...»[4]
پی‌نوشت‌ها:
[1]. آبراهامیان، یرواند، ایران بین دو انقلاب، ترجمه احمد گل‌محمدی و محمدابراهیم فتاحی، تهران، نشر نی، 1384، ص 566
[2]. رستمی، پروین، «جبهه ملی دوم و نهضت 15 خرداد»، مطالعات تاریخی، بهار 1393، ش 44، ص 86 – 99.
[3]. اللهیار صالح به عنوان رئیس هیئت اجرایی جبهه ملی متعاقب انتشار اعلامیه جبهه در اعتراض به اصول شش‌گانه پیشنهادی شاه در 2 بهمن 1341 به همراه چند تن دیگر از اعضا به اتهام اقدام بر ضد امنیت ملی دستگیر شد، با این‌حال وی خواهان حفظ مناسبات با دربار و میانه‌روی بوده، به نظام سلطنت مشروطه اعتقاد داشت و خواهان تعرض به شاه نبود. (بختیاری، شهلا و محبوبه جودکی، دانشنامه جهان اسلام، ج 29، تهران، بنیاد دایره‌المعارف اسلامی، ص 192).
[4]. بدون شرح به روایت اسناد ساواک، کتاب اول، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی، 1394، ص 42.
تعداد بازدید: 1935
آرشیو نهضت امام خمینی
جدیدترین مطالب
پربازدیدها
