نهضت امام خمینی
«دارالتبلیغ اسلامی قم» و هموار کردن مسیر حکوکت پهلوی در تضعیف روحانیت
26 تير 1401
حکومت پهلوی که روحانیون را عامل تحریک مردم علیه منافع خود دانسته، با اذیت، آزار، تبعید، زندان و حتی کشتن آنان نتوانسته بود آنها را به تسلیم وادارد. برای از میان برداشتن این مانع بزرگ یعنی روحانیون و پایگاه حوزه علمیه چاره‌ای دیگر اندیشید و آن نقشه طرح تأسیس دانشکده علوم اسلامی بود. وحشت از حوزه‌ها حکومت را واداشت تا با طرح دولتی کردن این مدارس و وابسته کردن طلاب به شهریه اوقاف جریان مبارزه را کنترل و آنها را از مسیر مبارزه با حکومت منحرف کند. با مخالفت شدید علما و مراجع با این طرح، ساواک اجرای آن را به آیت‌الله شریعتمداری واگذار و وی نیز «دارالتبلیغ اسلامی قم» را تأسیس کرد. معلوم نیست آیا شریعتمداری مبدع طرح بود یا پیشنهاد آن از طرف حکومت به وی داده شد. با وجود این حتی اگر هیئت حاکمه در تأسیس دارالتبلیغ دخالتی نداشت، ساواک آن را جایگاه مناسبی برای اجرای نقشه‌های خود یافته، از آن حمایت می‌کرد. تأسیس دارالتبلیغ از اواخر سال 1341 مطرح، در سال 1342 پیگیری و سرانجام در سال 1343 افتتاح شد.
در آغاز، امام خمینی با توجه به شرایط حاکم بر حوزه‌های علمیه مصلحت ندانست به صراحت با تأسیس دارالتبلیغ مخالفت کرده یا مؤسس آن را مخالف نهضت بنامد.[1] بر این اساس در 26 تیر 1343 امام خمینی در پاسخ به نامه‌ای با این مضمون «رأی شریف خودتان را درباره مدرسه دارالتبلیغ اسلامی که در قم تأسیس می‌شود بیان فرمایید تا تکلیف مقلدین معلوم شود و اینکه بعضی از آقایان زعمای مذهبی تبریز می‌فرمایند که هیچ‌گونه اختلافی در این باب نیست و بدین جهت از محضر شریف خواستیم بدانیم آیا می‌توانیم در این امر کمک کنیم یا نه؟» اظهار داشت: «... راجع به مطلبی که مرقوم داشته‌اید، حقیر دخالتی ندارم. از خدای متعال موفقیت آن جناب را در انجام فرایض مذهبی مسئلت دارم...»[2] چندی بعد اما - مطابق برخی اسناد - آشکارا در قبال آن موضع‌گیری کردند که به گسترش مخالفت روحانیون و طلاب و بی‌اعتباری دارالتبلیغ انجامید.
پی‌نوشت‌ها:
[1]. منصوری، جواد، تاریخ قیام پانزده خرداد به روایت اسناد، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی، 1377، ص 600 – 602.
[2]. خمینی، روح‌الله، صحیفه امام، ج 1، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، 1389، ص 352.
تعداد بازدید: 1231
آرشیو نهضت امام خمینی
جدیدترین مطالب
پربازدیدها
