09 مهر 1401
در 9 مهر 1343 ساواک گزارش میدهد:
«نامه پیوست تحت عنوان هویدا کیست؟ بدون امضا در این هفته مجدداً ماشین شده و برای اکثر از مقامات دولتی [به] وسیله پست ارسال گردیده است. در این نامه نسبت به شخصیت داخلی آقای هویدا وزیر دارایی مشروحاً مطالب زننده نوشته شده و در خاتمه از معاون ایشان نیز تنقید شده است.»[1]
گفتنی است نامه افشاگرانه یاد شده توسط ایادی دکتر منوچهر اقبال - مدیرعامل وقت شرکت ملی نفت ایران - تهیه شده بود. اقبال که در زمان اشتغال هویدا به عنوان مأمور وزارت امور خارجه در شرکت نفت رفتار کین توزانهای با او داشته بود، از انتخاب هویدا به عنوان وزیر دارایی به شدت برآشفت چرا که به لحاظ اداری زیر دست مرئوس سابقش قرار میگرفت.[2] گرچه این نامه با انگیزههای شخصی تهیه شده، اما دربردارنده حقایقی است که عمق نفوذ بهاییان در دولت پهلوی را نشان میدهد:
«هویدا کیست؟
پدربزرگ هویدا میرزا رضا قناد از بهاییان مخلص و فداکار و مجذوب عباس افندی بود... عباس افندی حبیبالله خان پسر میرزا رضا قناد را که پدر وزیر فعلی دارایی بود مشغول تحصیل کرد و دو سال هم او را به هزینه خود برای ادامه تحصیل به اروپا فرستاد و او به زبانهای انگلیسی و فرانسه تسلط پیدا کرد و به تهران آمد و... لقب عینالملک گرفت... عینالملک دو پسر داشت یکی به نام امیرعباس و دیگری به نام فریدون هویدا. امیرعباس به پیروی مسلک و عقیده پدر خویش با سران بهایی نزدیک شد و از هیچگونه خدمتگزاری در راه ترویج مسلک بهائیت فروگذاری نمیکرد امیرعباس هویدا به حکم سابقه پدر وارد خدمت در وزارت خارجه شد... آقای انتظام که سابقه دوستی با ایشان داشت... وزیر خارجه بود و بعد به شرکت ملی نفت رفت، بنابراین همکار صمیمی خود را به شرکت نفت منتقل نمود... هویدا در شرکت ملی نفت معاون اداری مدیرعامل شد و با دستیاران خود فؤاد روحانی و مهندس فرخان سه تفنگداران بهاییها در یک چنین مؤسسه عظیمی به هم پیوستند و سعی کردند تا حدی که مقدورشان بود افراد بهایی را در کارهای مؤثر شرکت ملی بگمارند و همین کار را هم کردند... دکتر اقبال که [به عنوان مدیر عامل شرکت ملی نفت جانشین عبدالله انتظام شد]... عذرشان را خواست. در این موقع دولت تغییر کرد. هویدا به مناسبت این که سابقه دوستی چند ساله با [حسنعلی] منصور داشت... در دولت ایشان به سمت وزیر دارایی منصوب گردید. اولین کار او اعلام ورود آزادی قند و شکر یعنی به قول دکتر ارسنجانی[3] جنگ با صنایع داخلی بود... البته درج سایر کارهای آقای هویدا بخصوص در فرانسه و ترکیه و در وزارت پیشه و هنر و ساختمان خانههای بوئینزهرا قزوین و شیرین کارهایی که در باشگاه نفت آبادان کرده بود در این صفحه گنجایش ندارد، فقط این مختصر را نوشتم که شما خواننده محترم مردان عمل و کار را که حتی یک روز هم بیکار نماندهاند بشناسید...»[4]
پینوشتها:
[1]. مرکز بررسی اسناد تاریخی، امیر عباس هویدا به روایت اسناد ساواک، ج 1، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات، 1382، ص 108.
[2]. مؤسسه مطالعات و پژوهشهای سیاسی، ظهور و سقوط سلطنت پهلوی: جستارهایی از تاریخ معاصر ایران، ج 2، تهران، اطلاعات، 1369، ص 335.
[3]. وزیر کشاورزی در دولتهای علی امینی و اسدالله علم و مجری اصلاحات ارضی.
[4]. مرکز بررسی اسناد تاریخی، همان.
تعداد بازدید: 908