نهضت امام خمینی
اصلاحاتی که حکومت در پی آن نبود!
29 مهر 1401
ساواک در گزارشی به تاریخ 29 مهر 1341 می‌نویسد:
«قبل‌ازظهر روز جمعه گذشته جلسه منزل اسدالله رشیدیان دایر بوده و عده‌ای در حدود 200 نفر از طبقات مختلف... در آن شرکت کرده‌اند. در این جلسه سرتیپ برخوردار... اظهار داشته متأسفانه دستگاه کشور حاضر نیست خدمتی به مردم صورت گیرد و اضافه نموده دو سال قبل که رئیس شهربانی‌های خراسان بوده متوجه شده در قسمتی از شهر مشهد زاغه‌هایی وجود دارد که حتی برای حیوان‌ها هم قابل سکونت نیست، لیکن در این زاغه‌ها در حدود ده هزار آدم زندگی می‌کنند و لذا به... مقامات مربوطه پیشنهاد نموده این افراد را از زاغه‌ها نجات دهند و از اراضی آستانه که سالیانه ملیون‌ها تومان سوءاستفاده در آن می‌شود، یکصد متر به هر نفر از زاغه‌نشین‌ها برای ساختمان واگذار شود، ولی هیچ‌یک از مقامات با پیشنهاد او موافقت و توجه نکرده‌اند، تا آنکه پس از اندکی... وزیر وقت دادگستری برای سرکشی به مشهد رفته و کنفرانسی با حضور نامبرده ... در سالن دادگستری تشکیل گردیده و موقع سخنرانی یکی از قضات دادگستری ضمن تعریف از خدمات وزیر دادگستری گفته که... به شدت با فروش و استعمال مواد مخدره و تریاک مبارزه شده و در حال حاضر به هیچ‌وجه در استان خراسان مواد مخدره استعمال نمی‌شود و کلیه حضار اظهارات ناطق را در آن جلسه تأیید کرده‌اند و او بلافاصله اجازه صحبت خواست و پشت میکروفن قرار گرفت و صریحاً بیانات قاضی ناطق را تکذیب و اعلام نمود به هیچ‌وجه با استعمال مواد مخدره مبارزه نشده و از حضار درخواست کرد برای مشاهده وضع ده هزار زاغه‌نشین شهر مشهد که از طفل خردسال تا پیرمرد و پیرزنان کلیه معتاد به استعمال تریاک و شیره هستند حاضر شوند و طبق پیشنهاد وی افراد حاضر در جلسه با وسایل نقلیه سپاه به محل سکونت زاغه‌نشینان رفته و پس از مشاهده وضع رقت‌بار آنان مهران نایب‌التولیه آستان قدس رضوی به گریه افتاده است... مع‌الوصف پس از چند روز از مرکز او را توبیخ کرده‌اند که چرا محل زاغه‌نشینان را به وزیر دادگستری و سایرین نشان داده است. بنابراین در این مملکت اولیای امور با هرگونه اصلاحات و خدمت به مردم مخالف می‌باشند و همواره سعی می‌کنند مأمورین نالایق و ضعیف به مرکز استان‌ها و شهرستان‌ها بفرستند که کوچکترین عملی را بدون کسب اجازه از مرکز صورت ندهند تا عناصر مرکزی بهتر بتوانند به مردم شهرستان‌ها به ناحق حکومت کنند...»[1]
گفتنی است گرچه پیشینه اسکان غیر رسمیِ فقرای شهری در زاغه‌ها و آلونک‌ها به پیش از دهه 40 باز می‌گردد، اما با آغاز اصلاحات ارضی در اوایل این دهه مهاجرت‌های داخلی به مقصد شهرهای بزرگ در ایران شدت یافت. ناتوانی بسیاری از این مهاجران در یافتن کار مزدی و درآمد مناسب برای امرار معاش به پیدایش اشکال گوناگون اسکان مهاجران در محلات فقیرنشین شهرهای بزرگ انجامیده، اسکان غیر رسمی و زاغه‌نشینی به شکل غالب سکونت فقرا و بیکاران و گروه‌های کم درآمد شهری تبدیل شد.[2]
[1]. مرکز بررسی اسناد تاریخی، رشیدیان‌ها به روایت اسناد ساواک، ج 2، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات، 1389، ص 379.
[2]. عبدالهی، محمدجواد، «مسکن اجتماعی و مهاجران زاغه‌نشین: تجربه احداث کوی نهم آبان تهران در دهه چهل شمسی»، تحقیقات تاریخی اجتماعی، پاییز و زمستان 1400، س 11، ش 2، ص 175 – 193.
تعداد بازدید: 977
آرشیو نهضت امام خمینی
جدیدترین مطالب
پربازدیدها
