نهضت امام خمینی
آغاز «کنگره ملی دهقانان ایران»؛ آخرین میخ بر تابوت فئودالیسم
19 دي 1401
از زمان تصویب قانون اصلاحات ارضی در 19 دی 1340 تا تشکیل کنگره دهقانی درست یک سال بعد از آن، نه در زمان علی امینی و نه در ماه‌های ابتدایی نخست‌وزیری اسدالله علم سخنی از تشکیل کنگره و اجتماع دهقانی برای توجیه و آشنایی با شیوه‌های جدید کشاورزی و آموزش دهقانان نبود. با برداشته شدن اولین گام‌های اجرای قانون و در زمانی که پایه‌های رژیم ارباب - رعیتی تا حدودی متزلزل شده بود دولت این کنگره را برگزار کرد تا ظاهراً آخرین میخ بر تابوت فئودالیسم در ایران باشد. کنگره دهقانان در اصل «کنگره ملی شرکت‌های تعاونی روستایی» نام داشت که اولین بار توسط حسن ارسنجانی در اجتماع 750 نفری از اعضای هیئت مدیره شرکت‌های تعاونی گیلان و شهسوار در 15 دی 1341 مطرح شد. ارسنجانی در این اجتماع تعریف جدیدی از شرکت تعاونی بیان کرده، وعده داد در کنگره‌ای که از روز 19 دی در تهران برگزار خواهد شد، کارکرد و اهداف جدید شرکت‌های تعاونی برای کشاورزان توجیه شود.
کنگره در روز 19 دی 1341 با سخنرانی شاه آغاز شد. در این کنگره علاوه بر 3700 دهقان که عموماً اعضای هیئت مدیره شرکت‌های تعاونی روستایی بودند، هیئت وزیران، مقامات برجسته دولتی، نمایندگان سیاسی خارجی، معاونان و مدیران کل وزارت کشاورزی، رئیس کل سازمان اصلاحات ارضی کشور و اعضای آن به همراه روزنامه‌نگاران و خبرنگاران جراید داخلی و خارجی حضور داشتند. شاه در این اجتماع با ابراز خوشحالی از برآورده شدن آرزوی کودکی خود! در رسیدگی به امور رعیت، برای خوشامدگویی اعلام کرد که شما دهقانان به نمایندگی از اکثریت ملت ایران در این کنگره حضور دارید. وی در پایان سخنرانی طولانی‌اش بعد از توجیه اقدامات خود و دولت اعلام کرد به دولت جدید دستورالعملی شش ماده‌ای برای اصلاحات عمیق اجتماعی داده است که نظام اجتماعی کهن ایران را دگرگون خواهد کرد. شاه اساس این لوایح را لایحه اصلاحی قانون اصلاحات ارضی و ملحقات آن اعلام کرد که در سراسر کشور در حال اجرا بود. دیگر لوایح عبارت بودند از: ملی‌کردن جنگل‌ها و مراتع، تبدیل کارخانه‌‌های دولتی به شرکت‌های سهامی و فروش سهام آنها برای تضمین اصلاحات، مشارکت کارگران در سود خالص کارخانه‌ها، تجدید نظر در قانون انتخابات و ایجاد سپاه دانش.
شاه اعلام کرد برای آنکه هیچ قدرتی در آینده نتواند نظام بردگیِ دهقانان را از نو در مملکت مستقر کرده، ثروت‌های ملی به تاراج جماعتی اندک نرود، وظیفه خود دانسته به عنوان رئیس قوای سه‌گانه مملکت و با استناد به اصل 26 متمم قانون اساسی – که قدرت مملکت را ناشی از مردم می‌داند - مستقیماً به خود مردم رجوع و استقرار اصلاحات یاد شده را از طریق مراجعه به آرای عمومی - در غیاب مجلسین - از ایشان تقاضا کند.[1]
پی‌نوشت‌ها:
[1]. قنبری‌نژاد، زینب و حبیب‌الله سعیدی‌نیا، «کنگره دهقانان: تلاش دولت برای مشروعیت بخشیدن به اصلاحات ارضی»، گنجینه اسناد، تابستان 1400، ش 122، ص 63 - 86.
تعداد بازدید: 974
آرشیو نهضت امام خمینی
جدیدترین مطالب
پربازدیدها
