30 بهمن 1401
ساواک در گزارشی با موضوع «وضع سیاسی کشور» به تاریخ 30 بهمن 1342 مینویسد:
«بهطوری که مطلعین به امور سیاسی اظهار میدارند پس از نطق شدیدی که وزیر جنگ آمریکا در مورد خاورمیانه و ایران در مجلس سنای آمریکا ایراد نمود، عدهای از سناتورهای آمریکایی هم در همان مضمون نطقهایی نموده و به خصوص تأکید کردهاند که ملت ایران نارضایتی شدیدی از حکومت خود دارند و باید در رفع این نارضایتی کوشید، چون با این ترتیب وضع ایران برای کمونیست شدن از هر زمانی آمادهتر است، به موازات این نطقها آرام[1] وزیر امور خارجه ایران که در مسافرت پاکستان بوده، بهطور خیلی محرمانه به اروپا احضار و از ایشان خواسته میشود وسیله ملاقات معاون وزارت امور خارجه آمریکا را که در ایتالیا به سر میبرد با اعلیحضرت همایون شاهنشاه فراهم و گویا این ملاقات نیز صورت میگیرد. میگویند در ملاقاتی که آرام وزیر امور خارجه ایران در پاکستان با پرزیدنت ایوبخان نموده رئیس جمهوری پاکستان نامه خصوصی برای اعلیحضرت همایون شاهنشاه نوشته و از معظم له[!] خواسته که از رفتن به فرانسه و ملاقات با ژنرال دوگل[2] خودداری فرمایند، چون آمریکاییها نسبت به این موضوع حساسیت داشته و ممکن است به ضرر دولت ایران تمام شود و روی همین اصل ذات ملوکانه[!] از مسافرت به فرانسه خودداری میفرمایند[!]. مطلعین اظهار میدارند به بعضی از مقامات مؤثر امریکائی تفهیم شده که اعلیحضرت همایون شاهنشاه به ژنرال دوگل رئیس جمهوری فرانسه نزدیک شده و در نظر دارند با چین کمونیست نیز نزدیک شوند و این موضوع در ذهن آمریکاییها کاملاً رسوخ کرده است و همچنین جریان اعزام احتمالی چهار صد نفر دانشجو از ایران به روسیه از مواردی است که مقامات آمریکایی روی آن زیاد تکیه مینمایند...»[3]
گفتنی است شاه پس از برگزاری رفراندوم ششم بهمن 1341 و قبضه کردن قدرت، نه تنها طراح سیاست خارجی بلکه رهبر دستگاه دیپلماسی کشور نیز بود. در آغاز دهه 1960 و با روی کار آمدن دموکراتها در آمریکا، فشار بر روی شاه برای ایجاد اصلاحات و رعایت حقوق بشر فزونی گرفت. بر این اساس کوشید تا با دیگر کشورها روابط حسنه برقرار کند.[4]
پینوشتها:
[1]. غلامعباس آرام وزیر امورخارجه
[2]. احمد میرفندرسکی آخرین وزیر امور خارجه دوران پهلوی در خاطرات خود درباره روابط شاه با دوگل – رئیسجمهور فرانسه – میگوید:
«شاه اصولاً در اداره کشور و سیاست ملک از روشهای ژنرال دوگل بسیار تقلید میکرد، تنها رئیس کشوری که مورد احترام واقعی و قلبی شاه ایران قرار داشت، ژنرال دوگل بود، شاه آن درجه احترام را در باطن نسبت به هیچ رئیس کشوری احساس نمیکرد، حتی در مواردی نوعی جنبه مراد و مرشدی برای دوگل قائل بود. (شکیب مهر، منصور، مناسبات ایران و فرانسه «در دوره ریاست جمهوری ژنرال دوگل»، تاریخ روابط خارجی، بهار 1384، ش 22، ص 121- 144).
[3]. کابینه حسنعلی منصور به روایت اسناد ساواک، ج 1، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات، 1384، ص 106
[4]. شکیب مهر، همان، ص 138 - 139
تعداد بازدید: 835