نهضت امام خمینی
تهدید و تطمیع و تدارک سرباز و ...
زهرا رنجبر کرمانی
08 ارديبهشت 1402
امام خمینی مجالس عزا و دسته‌جات عزاداری را اصلی‌ترین راه مقابله با حکومت‌هایی که کمر به نابودی اسلام و روحانیت بسته بودند دانسته، از آنها برای ایجاد وحدت میان گروه‌های پراکنده مردم علیه ظلمِ حاکم استفاده می‌کرد.[1] طلاب جوانی که در محضر وی درس می‌خواندند، به عنوان ناشرین تفکر اسلامی در سراسر کشور موظف بودند برای احیای ارزش‌های اسلامی در پرتو رهبری امام خمینی آمادگی عمومی ایجاد کنند. به این ترتیب حکومت پهلوی دیگر نمی‌توانست نسبت به ماه محرم بی‌تفاوت باشد و تصور کند مراسم ایام عاشورا به سوگواری و سینه‌زنی محدود خواهد شد. محرم 1342ش. پس از سال‌ها، عاشورا مفهوم خود را بازیافت[2] و الگویی برای محرم‌های سال‌های بعد تا پیروزی انقلاب اسلامی شد، از این‌رو سال به سال بر حساسیت ساواک نسبت به برنامه‌های ماه‌های محرم و صفر افزوده می‌شد. تا پیش از آن، حکومت با تطمیع و تهدید در کنترل اوضاع می‌کوشید، پس از قیام 15 خرداد 42 اما دانست که مقابله با موج رو به گسترش مبارزه جز از طریق اقدامات عملی شدید امکان‌پذیر نیست. از این‌رو فهرست دستورالعمل‌های احتیاطی ساواک برای مواجهه با ماه محرم و صفر هرسال طولانی‌تر و سخت‌گیرانه‌تر می‌شد.[3]
در تاریخ 8 اردیبهشت 1343 و در آستانه ماه محرم جلسه‌ای با حضور استاندار و عوامل اطلاعاتی - امنیتی استان گیلان تشکیل و پس از بررسی «اوضاع و احوال عمومی استان به مناسبت نزدیکی ایام عزاداری تصمیماتی به شرح زیر اتخاذ شد:
اخبار و اطلاعات واصله حاکیست که بعد از تغییر محل آیت‌الله خمینی به قم بعضی از عناصر وابسته به وی در این استان وسیله تلگرافات و نامه‌هایی تغییر محل او را به قم استخلاص از زندان تلقی ضمن تبریک به مشارٌالیه آمادگی خود را در اجرای نظر نامبرده اعلام و بعضاً رفت و آمدهای مشکوکی به قم نموده و حتی از لحاظ مادی نیز شخص مزبور را تقویت نموده‌اند، بنابراین احتمالاً زمان مناسب اجرای دستورات برخلاف مصالح صادره از طرف آقای خمینی در ایام ماه محرم و صفر خواهد بود و بعید به نظر نمی‌رسد که تعدادی از طلاب جوانِ آلت‌دست[!] با اخذ دستوراتی به این منطقه وارد و با همکاری وابستگان محلی مبادرت به عملیاتی بنمایند که نتیجه نهایی آن با امنیت منطقه منافات داشته باشد.
- روش ملایم و تحبیب نسبت به عموم مردمان مذهبی و هیئت‌های عزاداری و وعاظ و اجتناب از ایجاد درگیری‌های حاد را توصیه می‌نماید. بدین توضیح که اقداماتی نظیر دستگیری و تعقیب اشخاصی که در شهرستان‌های تابعه استان در ایام عزاداری به بیان خارج از مبانی مذهبی و آنچه که علی الاطلاق به خلاف نظم و امنیت عمومی تلقی می‌شود مبادرت کنند باید با اطلاع و اخذ دستور به مسئولان سازمان‌های انتظامی استان باشد بدیهی است که در تمام موضوع در کمیته اطلاعاتی مطرح و منجر به اتخاذ تصمیم خواهد شد.
- احضار آقایان فرمانداران از طرف جناب آقای استاندار و صدور دستورات لازم مبنی بر مراقبت‌های عمومی و همکاری با مسئولان و مأموران انتظامی محل مأموریت.
- اخذ تعهد کتبی از بانیان و هیئت‌های درجه اول هر محل مبنی بر رعایت اصول مذهبی و عدم انحراف از مبانی دینی به مسائل سیاسی تحت عنوان عزاداری.
- برقراری پست‌های انتظامی به منظور استقرار کامل نظم در تمام ساعات انجام مراسم عزاداری در هر محل و معرفی مسئول هر بخش به ساواک به منظور تماس یکی از کارمندان ساواک با مسئول بخش مربوطه.
ـ تماس مستقیم و به نحو مقتضی ریاست شهربانی با علماء و وعاظ طراز اول استان که صلاح می‌دانند به‌طور محرمانه و انفرادی دائر به تفهیم آنان به عواقب انحراف از مسائل مذهبی و مقید نمودن آنان به رعایت مقررات نظم عمومی منطقه....
ـ کسب اخبار لازم در کشف مقاصد عناصر وابسته به روحانیون مخالف و تمرکز آن به ساواک به منظور اتخاذ تصمیم در کمیسیون متشکله با حضور رؤسای انتظامی و امنیتی از هم‌اکنون تا خاتمه عزاداری.
ـ جلوگیری از ورود طلاب تازه وارد غیر مطمئن به شرکت در وعظ اماکن مورد عزاداری مگر با تضمین اشخاص محلی مورد اعتماد رؤسای شهربانی‌های محل. ...
ـ آماده نمودن حداقل یکصد نفر سرباز با کلیه عوامل و تجهیزات مربوطه در محل سربازخانه رشت به منظور تقویت به موقع شهربانی و ژاندارمری گیلان بنا به درخواست کتبی هر یک ....»[4]
پی‌نوشت‌ها:
[1]. ابطحی، سیدمصطفی، «مبانی معرفتی، رهیافت تاریخی، تفسیر جدید مفاهیم شیعی، فراگفتمان سیاسی از خرداد 42 تا بهمن 57»، دانشنامه (واحد علوم و تحقیقات)، پاییز 1388، ش 73، ص 3 تا 25.
[2]. فرزین‌فر، لاله، «محرم در آینه اسناد»، مطالعات تاریخی، بهار 1387، ش 20، ص10 – 45.
[3]. همان، ص 32.
[4]. قیام 15 خرداد به روایت اسناد ساواک، ج 5، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات، 1382، ص 281.
تعداد بازدید: 663
آرشیو نهضت امام خمینی
جدیدترین مطالب
پربازدیدها
