زهرا رنجبر کرمانی
20 ارديبهشت 1402
ساواک در گزارشی با موضوع «ملاقات با آیتالله گلپایگانی» به تاریخ 20 اردیبهشت 1343 مینویسد:
«بنا به دعوت آقای گلپایگانی اینجانب [رئیس ساواک قم] با مشارٌالیه ملاقات و اظهار داشتند دولت بایستی به وضع شمال و کنار دریا توجه بیشتری نماید. در گذشته اشخاص و زنان مایوپوش فقط در دریا و کنار دریا اکتفا میکردند ولی حالا شنیده میشود با همان وضع زننده به شهرهای شمال هم میآیند. این وضع جنبه دینیاش را که کنار بگذاریم از لحاظ سیاسی هم زیانهایی جبرانناپذیر دارد زیرا مردم شمال و شهرستانیهایی که به شمال مسافرت میکنند با این اوضاع خو میگیرند و برایشان عادی میشود، همان خواسته همسایه شمالی ما یعنی کشور کمونیست شوروی است که از سالهای قبل تلاش مینماید مردم ایران را نسبت به عقاید مذهبی سست و بی بندوبار نماید تا بتواند زودتر در ایران رخنه کند. چنانچه از این عمل جلوگیری شود چون هنوز وقتی هم نگذشته مردم هم تا اندازهای از این وضع ناراضی هستند و هر روز برای من نامه مینویسند و سئوال میکنند. لذا ممانعت این عمل خرج و زحمتی برای دولت نخواهد داشت، ولی اگر بعدها که اکثر مردم با اوضاع و احوال کنار دریا آشنا شدند و عادت کردند جلوگیری آن مستلزم مبارزات شدید دولت میباشد. علیهذا چنانچه دولت دستوراتی در این مورد به مراجع انتظامی شهرستانهای شمال صادر نماید و نیز موافقت نمایند چند نفر از مبلغین مذهبی سالم که از گفتار سیاسی خودداری نمایند و فقط در اینباره تبلیغ نمایند به شمال اعزام شوند تا از خطرات احتمالی آینده جلوگیری شود. ضمناً اظهار داشتند چنانچه دولت زندانیانی که به مناسبت جریانات دینی و مبارزات روحانیون در زندان هستند آزاد نماید بسیار به موقع و به صلاح خواهد بود.»[1]
ضرباتی که استعمارگران از اسلام و روحانیت در دو قرن اخیر خوردهاند انکارناشدنی است از اینرو پس از جنبش تنباکو، تضعیف حضور روحانیت و کاهش نقش مذهب در امور سیاسی پیوسته مورد توجه جدی آنان و حکومتهای وابسته و نفوذ فرهنگ غرب و از بین بردن فرهنگ ملی و بومی کشورهای هدفِ سلطه، یکی از مهمترین ابزارهای نیل به این هدف بود. به این ترتیب برای استقرار یک نظام وابسته و استمرار کسب منفعت در ایران، اسلامزدایی به مثابه یکی از اهداف کودتای 28 مرداد مد نظر قرار گرفت. گرچه این سیاست از آغاز سلطنت پهلوی به شکل گستردهای اجرا میشد، اما نیازمند شدت و گستردگی بیشتری بود زیرا علیرغم اقدامات گوناگون، قدرت و نفوذ اسلام همچنان موجودیت و منافع استعمارگران و حکومتهای وابسته به آنها را تهدید میکرد.[2]
پینوشتها:
[1]. آیتالله العظمی حاج سیدمحمدرضا گلپایگانی به روایت اسناد ساواک، ج 1، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات، 1385، ص 90.
[2]. منصوری، جواد، تاریخ قیام پانزده خرداد به روایت اسناد، ج 1، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی، 1377، ص 29 – 30.
تعداد بازدید: 763