نهضت امام خمینی
پشتیبانی از نیات خیرخواهانه ملوکانه!
زهرا رنجبر کرمانی
29 خرداد 1402
ساواک در گزارشی به تاریخ 29 خرداد 1342 می‌نویسد:
«اوراقی از منزل آقای سیدعبدالحسین دستغیب[1] با مقداری اعلامیه به دست آمده که بعضی از اوراق مطالبش توهین‌آمیز است از جمله جواب مصلحین قم و اشعاری است که با ماشین تحریر تکثیر و به نام اشخاص در شیراز و سایر شهرستان‌ها فرستاده می‌شده با عرض اینکه هاشم دستغیب پسر سیدعبدالحسین دستغیب در فراهم نمودن این اوراق رأساً اقدام می‌کرده، مقرر فرمایند ضمن بازجویی از وی نویسندگان و سرایندگان اشعار را تعیین نمایند.»[2]
گفتنی است «هیئت مصلحین حوزه علمیه قم» یکی از ابزارهای حکومت پهلوی برای ایجاد تفرقه میان روحانیان بود. حکومت با آگاهی از اختلاف میان «سیدحسن حجت کوه‌کمره‌ای» معروف به حجت - فرزند آیت‌الله العظمی حجت - با بعضی از علما و مراجع و با سوءاستفاده از نیاز مالی وی، بخشی از فعالیت‌ها و توطئه‌ها علیه نهضت اسلامی و مراجع را در قالب «هیئت مصلحین حوزه علمیه قم» انجام می‌داد. در این راستا سیدحسن حجت که مدیریت مدرسه حجتیه قم را بر عهده داشت، با هماهنگی ساواک جریان مخالفت و دشمنی با روحانیونِ مبارز را آغاز و برای نشان دادن ارادت خود به پهلوی در بهمن 1341 به بهانه آغاز ماه رمضان تلگرافی برای شاه مخابره، از نیات خیرخواهانه ملوکانه! وی پشتیبانی کرد.[3]
انتشار تلگراف و سخنرانی علیه علما و مراجع از اواخر سال 1341 به بعد، حجت را به یکی از مهره‌های ساواک بدل کرد. وی پس از فاجعه فیضیه و هماهنگ با توطئه‌های پهلوی علیه نهضت اسلامی و مراجع اعلامیه مفصلی منتشر و مقابله با نهضت را تشدید کرد. اعلامیه‌های «هیئت مصلحین» توسط ساواک تهیه و بوسیله مأموران مخفی شهربانی پخش می‌شد. به این ترتیب رژیم در قالب اعلامیه‌هایی به نام «هیئت مصلحین حوزه علمیه قم» مطالبی که جرأت بیانشان در رسانه‌های خود را نداشت منتشر می‌کرد. هیئت در اعلامیه‌ای که پس از قیام 15 خرداد منتشر کرد، از حوادث روزهای 15 و 16 خرداد به شدت ابراز تأثر کرده، روحانیت را بازیچه و جانبدار «مالکین نابکار و خدانشناس»! و حوادث خرداد را معلول «تحریکات فئودال‌های بی دین با توسل به بعضی از مقامات روحانی»! دانسته است.[4] بخشی از فعالیت‌های «هیئت مصلحین» نیز به ترور شخصیت مبارزین، القاء محکومیت مبارزه با حکومت و جلوگیری از ارسال وجوهات به مراجع تقلید با هدف ایجاد مشکل برای آنها و وقفه در جریان نهضت معطوف بود.[5]
پی‌نوشت‌ها:
[1]. آیت‌الله سیدعبدالحسین دستغیب (1292-1360ش) با آغاز نهضت امام خمینی از سال 1341 با آن همراه شده، به عنوان یکی از مخالفین اصلی حکومت در فارس پیوسته تحتِ نظر و مراقبت ساواک بود. (قیام 15 خرداد به روایت اسناد ساواک، ج 2، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات، 1378، ص 264 - 265).
[2]. شهید آیت‌الله سیدعبدالحسین دستغیب به روایت اسناد ساواک، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات، 1378، ص 133.
تلگراف مذکور مورخ 13 بهمن 1341 و به این شرح است:
[3]. «حضور مبارک اعلیحضرت همایون شاهنشاهی[!]، در ضمن عرض خلوص و دعاگویی تصدیع می‌دهد که روحانیت ایران و به‌خصوص حوزه علمیه قم همواره حامی استقلال مملکت و پشتیبان نیات خیرخواهانه ملوکانه بوده و هست اقداماتی که اخیراً واقع شده بعضی از روی خیراندیشی و مصلحت جویی بدون مشورت عقلا و صلحا و قدما که ارکان حقیقـی حوزه علمیه را تشکیل می‌دهنـد و طبعاً مسئولیتی نخواهنـد داشت بوده است و نباید در حساب همگانی محسوب و موجب آزردگی خاطر مبارک گردد[!] و متأسفانه اخیرا در آستانه ماه مبارک رمضان که ماه عبادت و نیایش به درگاه آفریدگار جهانیان است از مسافرت طلاب و فضلا حوزه علمیه قم که همه ساله و حسب‌المعمول به اطراف و اکناف رهسپار و هر یک به فراخور حال خود در تبلیغ مذهب به ترویج احکام مقدسه حضرت سیدامام(ع) اقدام و سعی و مجاهدت می‌نمودند ممانعت و جلوگیری بعمل می‌آید، حقیر از لطف عمیم شاهانه و توجه دائم و مدام ذات ملوکانه به ترویج و تشید دین حنیف اسلام[!] استفاده نموده استدعا دارد فعلاً و پیش از انقضاء وقت به مقامات مربوطه دستور رفع ممانعت فرمایند که مردم مسلمان و متدین که تشنه تبلیغات مذهبی و چشم به راه مبلغین می‌باشند از انتظار بیرون آمده و از فیوضات و برکات ماه مبارک رمضان بهره‌مند و مستفیض شوند و موجبات مزید دعاگویی فراهم باشد.» (قیام 15 خرداد به روایت اسناد ساواک، ج 1، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات، 1378، ص 498).
[4]. پایگاه‌های انقلاب اسلامی، مساجد استان قزوین به روایت اسناد ساواک، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات، 1395، ص 32.
[5]. منصوری، جواد، تاریخ قیام پانزده خرداد به روایت اسناد، ج 1، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی، 1377، ص 594 – 597.
تعداد بازدید: 645
آرشیو نهضت امام خمینی
جدیدترین مطالب
پربازدیدها
