25 مرداد 1402
ساواک در گزارشی به تاریخ 25 مرداد 1341 با موضوع «سینمای آبادان» مینویسد:
«آقایان حجتالاسلام سنابادی و... از روحانیون آبادان به قم آمده و در منزل آیتالله شریعتمداری میباشند. نامبردگان به منظور جلوگیری از افتتاح سینمای جدید در آبادان که بین دو مسجد و نزدیک دبستان دخترانه واقع شده به ایشان مراجعه کردهاند و گویا قبلاً به استانداری آبادان مراجعه و استانداری جواب داده این امور به شما مربوط نیست. لذا به آقای شریعتمداری متوسل شدهاند. آقای شریعتمداری گفتهاند در مورد استاندار به ایشان خواهم گفت که رفع اهانت از شما بشود و در مورد سینما هم نماینده دولت خواهد آمد....»[1]
گزارش دیگری در همان روز نشان میدهد که علیرغم خواسته متدینین آبادان سینمای مذکور افتتاح شده است:
«... چون به نظر جناب آقای استاندار مانعی برای افتتاح سینما باقی نمانده به مقامات مسئول از جمله ساواک توصیه نمودند که هر چه زودتر سینما باز و به این سر و صدا خاتمه داده شود. به مجرد احساس این تصمیم آقایان روحانیون که متوجه شدند به منظور خود نرسیدهاند به قم عزیمت نمودند. در روز 25 /5 /41 اطلاع رسید و طومارهایی به امضای عدهای از ساکنین آبادان تهیه و از پیشگاه اعلیحضرت همایون شاهنشاهی[!] استدعای ترضیه خاطر علماء و مراجعت آنها و جلوگیری از افتتاح سینما شده بود و عمل مهاجرت آقایان را فشار آقای استاندار ذکر نموده بودند. اینجانب نمایندگان مزبور را احضار و نهایت تلاش و سعی به عمل آمد که از مخابره این تلگرافات خودداری و طومارهای تنظیمی را پس گرفتند ولی به نظر میرسد که تهیه طومارها ادامه داشته باشد. مراتب تلفنی به جناب آقای استاندارد گزارش ایشان تأکید داشتند که هر چه زودتر سینما افتتاح گردد و سعی شود که جلوی طومارها گرفته شود... »[2]
در خصوص چرایی مخالفت روحانیون با سینما در دوره پهلوی[3] به خبری مندرج در روزنامه اطلاعات مورخ 19 اسفند 1343 استناد میشود. اطلاعات در گزارشی از جلسه علنی مجلس سنا از قول یکی از نمایندگان مینویسد:
«مکتب فساد و جرم و جنایت در ایران با کمال سرعت پیشرفت میکند!... همیشه از فیلمهای مبتذل گلایه میشود ولی جلوی یک فیلم و نشریه مبتذل گرفته نشده است!... ملاحظه بفرمایید از سال گذشته تاکنون برای نمونه یکی از این فیلمهای مبتذل و مضر را جمعآوری کردهاند؟ جلوی یک نشریه مخرب گرفتهشده؟ نه؛ بالعکس دائم با نشان دادن فیلمهای زندگی زنان و مردان بدکار قاچاقچی راهزن، جوانان بیبندوبار، اعمال نیمههای شب کابارهها و اماکن بدنام و... و با چاپ و انتشار همین قبیل مطالب، آتش فساد و انحراف را دامن میزنند...»[4]
پینوشتها:
[1] آیتالله عبدالرسول قائمی به روایت اسناد ساواک، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات، 1393، ص 15.
[2] همان، ص 19.
[3] امام خمینی در بیانات خود بارها بر عدم مخالفت با ماهیت سینما تأکید کرده است، برای نمونه:
- سخنرانی مورخ 17 آبان 1362: «... هرگز در متن سینما و تئاتر نوشته نشده است که باید مرکز فساد باشند...» (خمینی، روحالله، صحیفه امام، ج 18، ص 217).
- سخنرانی مورخ 26 شهریور 1358: «... سینما یک چیزی است که آموزنده است؛ اگر به دست انسان بیفتد؛ اگر به دست آدم صحیح بیفتد، یک چیزی است که جوانها وقتی بروند در آنجا چیز یاد میگیرند، آموزنده است...» (صحیفه امام، ج 10، ص 21).
[4] اطلاعات، چهارشنبه 19 اسفند 1343، س 39، ش 11632.
تعداد بازدید: 713