15 بهمن 1402
شهربانی آبادان در گزارشی مورخ 15 بهمن 1341 با موضوع«شیخ ناصر مکارم» مینویسد:
«... آقای شیخ ناصر مکارم[1] در ساعت 30 /21 روز 13 /11 /41 در مسجد سنابادی واقع در خیابان 4 احمدآباد به منبر رفته ضمن بحث و سخنرانی در اطراف بت و بتپرستی اظهار داشته: پس از جریان زلزله[2] یکی از روحانیون به منزل یکی از مأمورین دولت رفته و مشاهده میکند پتوهای زیادی در منزلش میباشد شخص روحانی از وی پرسیده است آن همه پتو را برای چه میخواهی. مأمور دولت جواب داده مردم قدر این پتوها را نمیدانند دستور دادم از پتوهای سربازی به آنها بدهند. دیگر خودتان فکر کنید که چه خبر است. ناطق دنباله بیانات خود را اینطور ادامه داده موقعی که در لار زلزله آمده بود اهالی لبنان برای مردم بیچاره لار مقداری پرتقال فرستاده بودند ولی مأمورین دولت تمام آنها را در شهر شیراز به فروش رسانیده و به زلزلهزدگان نان خالی هم ندادند.»[3]
به عقیده صاحبنظران عامل اصلی اعتراضات مردم و بزرگان دینی چه در عصر قاجار و چه در حکومت پهلوی، ساختار استبدادی و فساد مالی، به همراه اختناق و مفاسد اخلاقی بود. در حکومت محمدرضا پهلوی اما، فساد مالی رو به وخامت نهاد، چرا که فساد پیشتر تنها به شاه و اطرافیان بانفوذ او محدود میشد، اما در این دوره، از شخص شاه و درباریان گرفته تا دولتها و وابستگان آنها، همگی به چپاول اموال عمومی، رشوهخواری و اخاذی مشغول بودند. به این ترتیب و از آنجا که دولتها خود نیز فاسد بودند، نمیتوانستند با فساد مقامات و صاحبان قدرت و نفوذ مقابله کنند و وقتی دولتمردان مدعی مبارزه با فساد مالی میشدند، به سراغ چند تاجر، بازاری یا کارمند دونپایه رفته، آنها را محاکمه کرده، خود را حامی جامعهای بدون مفاسد مالی میخواندند!
در چنین اوضاعی افزایش درآمد دولت به معنی افزایش فساد در وابستگان حکومت و کاهش آن به معنی بحران اقتصادی، فقر مزمن، مهاجرت روستائیان، تبعیض و شکاف طبقاتی و... در کشور بود؛ نتیجهای که از سیاستهای غلط و سوءاستفادههای مالی کلان و برداشتها و حیف و میلهای بیحساب و کتاب ثروت عمومی حاصل میشد. در این بین سیاستهای فریبکارانهای چون «انقلاب سفید» و «اصلاحات ارضی» نه تنها نفعی برای مردم نداشت، بلکه عامل نفاق، تبعیض طبقاتی، فقر و مهاجرت بود. ملت ایران که در سالهای 54- 1352، از شاه شنیده بود درآمد کشور – از محل فروش نفت - سه یا چهار برابر شده است، از خود میپرسید پس چرا دچار فقر و بحران اقتصادی شده، آن همه ثروت یکباره چه شده و کجا رفته است؟[4]
پینوشتها:
[1]. آیتالله ناصر مکارم شیرازی مؤسس مجله مکتب اسلام است. ( قیام پانزده خرداد به روایت اسناد ساواک، ج 2، 1378، ص 361)،
[2]. منظور زلزله ویرانگری است که در ساعت 11 شب 10 شهریور 1341 بخش وسیعی از روستاهای قزوین و همدان را لرزاند و تلفات جانی و مالی گستردهای برجاگذاشت. (روزنامه اطلاعات، سال 37، یکشنبه 11 شهریور 1341، ش 10886)
[4]. دادگر، حسن، «فساد مالی در تاریخ معاصر ایران»، زمانه، خرداد 1382، ش 9، ص 13 – 19.
تعداد بازدید: 455