نهضت امام خمینی
سودمندی مادیِ خدمات معنوی!
06 مرداد 1403
ساواک در گزارشی به تاریخ 6 مرداد 1342 می‌نویسد:
«آقای دکتر عاقلی رئیس بانک رفاه کارگران اصفهان که در حین خدمت من در اصفهان با اینجانب دوست گردیده، اظهار می‌داشت آقای [محمود]طلوعی سردبیر خواندنیها می‌خواهد در خدمت ساواک باشد[!] یعنی هرطور که ساواک صلاح بداند خدمت معنوی[!] به ساواک بنماید (البته مقصود این نیست که کارمند ساواک یا مأمور حقوق‌بگیر باشد بلکه قصدش اینست که افتخاراً انجام وظیفه نماید.) به آقای دکتر عاقلی پاسخ دادم آقای طلوعی روی ارتباط کار و تماس امور مطبوعاتی از دوستان ما است. برای شنیدن سخنان ایشان همیشه حاضرم حال چنانچه اجازه می‌فرمایند با وی تماس گرفته شود و از مقصود وی آگاهی حاصل گردد.»[1]
مقام بالادست زیر گزارش چنین نظر می‌دهد:
«این‌گونه تماس‌ها از نظر ارتباط با کار مطبوعاتی مفید است.»![2]
گفتنی است مطبوعات ایران در سال‌های 1339 تا 1341 تا حدودی اجازه انتشار برخی مطالب انتقادی را داشتند. با آغاز دولت اسدالله علم در تیر 1341، این آزادیِ نیم‌بند نیز از دست رفت و رسانه‌های گروهی به خصوص مطبوعات به شدت تحت فشار قرار گرفتند. در فروردین 1342 دولت به دستور شاه و به بهانه شمارگان پایین، حدود 75 روزنامه و مجله را توقیف کرد. از آن پس تنها نشریاتی مجاز به فعالیت بودند که اختیار آنها کاملاً در دست حکومت بود.
این ضایعه مطبوعاتی که یکی از نخستین ثمرات انقلاب سفید بود دو نکته را بر همه روشن کرد. نخست آنکه هیئت حاکمه از کثرت نشریات که نتیجه طبیعی آن شمار بالای نویسندگان و خبرنگاران آزاده و جسور از یکسو و صاحبان امتیاز و مدیرانِ جاه‌طلب، پرتوقع و باج‌خواه از دیگرسو بود به تنگ آمده؛ دوم آنکه حکومت تنها مطبوعاتی را تحمل می‌کند که کاملاً مدافع اصلاحات آمریکایی و در برابر هرگونه تعدی آمریکا بر مواضع سیاسی، اقتصادی و نظامی ایران ساکت باشند.[3]
تمایل سردبیر «خواندنیها» به انجام خدمات معنوی! برای ساواک شاید بتواند به این سوال پاسخ دهد که چرا با برقراری مجدد محدودیت مطبوعات از سال 1341، «خواندنیها» تنها نشریه‌ای بود که اجازه درج مطالب انتقادی را داشت. خواندنیها با استفاده از این امتیاز با رجال سیاسی به ویژه نخست‌وزیران درافتاد، اما هرگز و در تمام دوره سلطنت شاه به جز مدت کوتاهی علیه او مطلبی ننوشت.[4]
پی‌نوشت‌ها:
[1]. مطبوعات عصر پهلوی، مجله خواندنیها به روایت اسناد ساواک ، 1381، ص 84
[2]. همان.
[3]. بهشتی‌پور، مهدی، «مطبوعات ایران در دوره پهلوی (قسمت اول)»، رسانه، تابستان 1372، ش 14، ص 32 – 51.
[4]. قدسی‌زاد، پروین، «خواندنیها»، دانشنامه جهان اسلام، ج 16، ص 359 – 362.
تعداد بازدید: 294
آرشیو نهضت امام خمینی
جدیدترین مطالب
پربازدیدها
