صنعتی شدن: از رؤیا تا واقعیت

26 تير 1404

مجله خواندنیها در 26 تیر 1341 می‌نویسد:

«هر کاری در کشور ما به صورت مُد ظهور می‌کند و عده‌ای چشم بسته به دنبال آن می‌دوند، ناگهان چشم باز می‌کنند هم خود را سوخته می‌یابند و هم عده‌ای را در حال غرق شدن. صنعتی شدن کشور ما هم صورت مُد به خود گرفته است، گاهی در حال حاضر خاموش است و گاهی هم در حال شعله‌ور شدن است. مدتی است صحبت از ایجاد صنایع سنگین است و از همه مهمتر اینست، عده‌ای خوشحالند که فلان کشور با صنعتی شدن کشور ما موافق است و کمک مادی خواهد نمود بدون اینکه توجه داشته باشد ایجاد صنایع سنگین مراحلی دارد و بدون طی این مراحل دست زدن به چنین صنایعی خودکشی است. کشور ما هنوز این مراحل را طی نکرده، هنوز مقدمات صنایع کوچک فراهم نگردیده است، چه خوب بود کسانی که فکر ایجاد صنایع سنگین را در دهان‌ها می‌اندازند، دنبال علل پیشرفت کشورهای صنعتی می‌رفتند و علل ایجاد پیشرفت را بررسی می‌کردند، سختی‌های اولیه و عوامل برطرف کردن این سختی‌ها را مورد مطالعه قرار می‌دادند. باید گفت با خواندن و یا حفظ کردن چند تئوری اقتصادی و یاد گرفتن چند فرمول صنعتی نمی‌توان ایجاد صنایع سنگین کرد. عده‌ای تصور می‌کنند چون کشورهای صنعتی، ثروتمند هستند، اگر ما هم صنعتی شویم، ثروتمند خواهیم شد. مثل این می‌ماند بگوییم چون فلان کسی دنبال کسب آزاد رفت و ثروتمند شد ما هم برویم، در صورتی که کسب آزاد سرمایه می‌خواهد، مغز متفکر می‌خواهد، تشکیلات می‌خواهد، موقعیت و بازار می‌خواهد و به علاوه مگر کشور هلند صنعتی است که جزو کشورهای ثروتمند به شمار می‌رود؟ چرا کشور ما از سرمایه‌های طبیعی خودش استفاده نکرده و چرا آن‌ را توسعه نداد؟ کشوری که در گذشته مصرف محصولات کشاورزی داخلی را خودش تهیه می‌کرد، چرا بایستی امروز کمبود مصرفی این محصولات را از کشورهای خارج وارد کند؟ چطور چنین کشوری به خود اجازه می‌دهد دنبال صنایع سنگین برود؟ ... به علاوه کشورهایی که صنعتی شده‌اند، کشورهایی بودند که به علت بدی خاک و یا بدی آب و هوا موقعیت کشاورزی نداشتند، در نتیجه با برنامه صحیح و اجرای صحیح آن دنبال صنعت رفته‌اند و موقعیت را به دست آورده‌اند، در صورتی که کشور ما که جد پشت سرش کشاورز و رعیت بوده است، کشوری که می‌توانست با توسعه کشاورزی‌اش جزو کشورهای ثروتمند گردد، ناگهان تصمیم می‌گیرد صنعتی شود، یعنی در حقیقت آخرین رمق کشاورزی را از بین ببرد. ...

در دو سال پیش تأسیس کارخانه در ایران مد شد. تعداد زیادی کارخانه تأسیس شد. ناگهان این کارخانجات با بحران روبه‌رو گشتند و در حال حاضر هم اکثر کارخانجات با بحران مواجه هستند. باید دید چه فکری برای این کارخانجات شده است و چه نقش ارشادی را دولت بازی می‌کند. در صورتی که دولت نتواند به این صنایع کوچک کمک کند چطور قادر است فردا به صنایع سنگین کمک نماید. ...

یک اقتصاد‌دان خارجی می‌گفت هیچ کشوری مثل کشور ایران نیست که این قدر برنامه‌های تثبیت اقتصادی و برنامه‌های عمرانی داشته باشد، ولی با این وصف همیشه ضعف اقتصادی دارد. در صورتی که باید گفت علتش آنست که آنچه گفته می‌شود، طور دیگر عمل می‌گردد و هر طرحی وارونه به موقع اجرا گذاشته می‌شود. ...»[1]

پی‌نوشت:

 
تعداد بازدید: 23