سیاست ساواک در قبال روحانیون موافق و مخالف دولت

در 21 مهر 1343 ساواک در گزارشی به ارائه راهکارهایی برای تضعیف روحانیون مخالف و تقویت روحانیون موافق دولت می‌پردازد. بخشی از آن به شرح زیر است: «... الف ـ تضعیف وضع مالى مخالفین: یکى از مؤثرترین عواملى که عده‏اى از روحانیون را به مخالفت با...

زمینه‌های اجتماعی ـ سیاسی ظهور باز تفسیر از مفهوم عاشورا

بخش دوم
روی کارآمدن دولت پهلوی اول نقطه عطف تاریخ در تحولات اجتماعی ایران است. رضاخان با کمک و حمایت دولت انگلیس سلطنت قاجاریه را منقرض کرد و آغاز سلطنت پهلوی را اعلام نمود. او پس از انجام اقداماتی برای تثبیت قدرت خود، با استفاده از زمینه‌های فکری ناشی از شکست مشروطه و با تکیه بر ناسیونالیسم افراطی نافی اسلام...

حمایت بازاریان از امام خمینی

در 20 مهر 1342 ساواک در گزارشی با موضوع «آیت‌الله خمینی (شایعات)» می‌نویسد: «بین بازاریان و طرفداران علما گفته می‌شد دستگاه حکومت فعلی تصمیم دارد آیت‌الله خمینی را آزاد نموده به قم اعزام دارد ، در قبال این کار اولیاء امور خواسته‌اند از آیت‌الله خمینی تعهد اخذ نمایند که با مردم...

آزادشدن امام از زندان و بازگشت به قم

آخرهای شب 15 فروردین سال 1343 ما در مدرسه‌ مهدیه بودیم. هوا تاریک بود. چراغ کم نوری در داخل مدرسه سوسو می‌زد. یک دفعه صدایی شنیدیم. با شنیدن صدای داد و فریاد به بیرون رفتیم. یک راننده تاکسی بود که داد می‌زد و می‌گفت: «آقایان طلاب، مژدگانی، حضرت آیت‌الله...

تأثیر اصلاحات ارضی بر حاشیه‌نشینی

«اصلاحات ارضی» اصطلاحی است که در مورد تغییر روش مالکیت و بهره‌برداری از زمین‌های کشاورزی به‌ کار می‌رود. یعنی گرفتن زمین از مالکین بزرگ و تقسیم آن بین کشاورزان. طرح «اصلاحات ارضی» در دهه ۱۳۴۰ خورشیدی به توصیه ایالات متحده در کشورهای آمریکای لاتین و برای جلوگیری از وقوع...

باز تفسیر از مفهوم عاشورا و قیام پانزده خرداد

بخش اول
ظهور باز تفسیر از مفاهیم ونماد‌های فرهنگ سیاسی شیعه در دهه‌های اخیر تأثیر فراوانی بر تحولات اجتماعی و جنبش‌های مذهبی ایران بر جای گذاشت. قیام 15 خرداد به عنوان نقطه عطفی در تاریخ قیام‌های معاصر ایران نیز تحت‌تأثیر همین روند و بویژه باز تفسیر از «عاشورا» بود. اگرچه «عاشورا» به عنوان سمبل مبارزه با حاکمان ظالم در طول...

جلوگیری از منبر در امامزاده قاسم(ع) و ماجرای دستگیر شدنم

بعد از ماجرای انجمن‌های ایالتی و ولایتی و رفراندوم لوایح شش‌گانه ـ پائیز و زمستان 1341 ـ به مناسبت دومین سالگرد رحلت آیت‌الله بروجردی در امام‌زاده قاسم(ع) شمیران، مجلس ختمی گرفتند و مرا برای منبر دعوت کردند. شرح ماوقع را در تقویم جیبی خود چنین نوشته‌ام: «ساعت هشت بعدازظهر 18 اسفند 1341 به...

فیلم: اعتراض امام خمینی به تأسیس دانشگاه به اصطلاح مذهبی توسط حکومت پهلوی

پس از آنکه امام خمینی در 15 فروردین 1343 آزاد شدند، شاه برای کنترل حوزه‌های علمیه پیشنهاد ساخت دانشگاه به ظاهر اسلامی را داد که این ایده با اعتراض امام روبه رو شد و به حاشیه رفت. در آبان 1343 نیز امام با سخنرانی مهمی اعتراض خود به طرح کاپیتولاسیون را اعلام کرد که منجر به دستگیری و تبعید ایشان به...

نحوه تأسیس و تکثیر نشریه بعثت

در سال 1341 شمسی، برخی از فضلا به این فکر افتادند که باید مسائل نهضت امام خمینی را در قالب نوشته درآورند و عرضه کنند. آیت‌الله خامنه‌ای، آقای رفسنجانی، آقای مصباح و آقا صدرالدین حائری، در شمار کسانی بودند که دست به تأسیس تشکیلاتی در این باره زدند و پایه‌گذار جریانی تحت عنوان بعثت شدند. در...

زمینه‌ها و بسترهای قیام پانزده خرداد در مشهد با تکیه بر نقش علما

بخش سوم
با مطرح شدن رفراندوم لوایح شش‌گانه، امام روز اول بهمن 1341 طی اعلامیه‌ای که در تهران و شهرستان‌ها هم پخش شد، رفراندوم را خلاف اصول و قانون، و امری اجباری دانست و آن را تحریم کرد. دیگر علمای اعلام هم طی فتوایی شرکت در رفراندوم را به منزله محاربه با امام زمان (عج) اعلام کردند...