بررسی قیام 15 خرداد به ‌عنوان یک جنبش اجتماعی

بخش اول
در طول دهه 1330، سرزمین ایران شاهد تحولات و حوادث مهمی بود که از جمله می‌توان به این موارد، اشاره کرد: نهضت ملی شدن صنعت نفت، کودتای 28 مرداد 1332، ظهور امریکا در صحنه سیاسی ایران، عضویت ایران در پیمان بغداد، امضای قرار داد دوجانبه ایران و امریکا، تصویب لایحه انجمن‌های ایالتی و ولایتی، انقلاب شاه و ملت ‌(انقلاب...

تلاش ساواک برای بازگرداندن علمای مهاجر به شهرهای خود

ساواک در گزارشی با موضوع «عودت روحانیون شهرستانی» به تاریخ 5/5/42 می‌نویسد: «در جلسه‌ای که با حضور روحانیونی که از شهرستان‌ها به تهران آمده بودند تشکیل شده بود تیمسار سرلشگر پاکروان ابلاغ فرمودند که آقایان باید تا آخر وقت روز پنجشنبه تهران را ترک نمایند. از روز...

مراقبت ساواک از آیت‌الله دستغیب

ساواک قم در تلگرافی به تاریخ 4/5/43 دستور ذیل را به ساواک تهران ابلاغ می‌کند: «... سیدعبدالحسین دستغیب شب گذشته به قم آمده و به منزل آقاى خمینى وارده شده است. آقاى شریعتمدارى تمارض کرده و از ایشان ملاقات ننموده. اعمال و ملاقات‌هاى وى تحت مراقبت می‌باشد مقرر...

نحوه حذف مخالفان در آستانه برگزاری رفراندوم

من از همان بدو شروع نهضت و مبارزات روحانیت، با این جنبش همراهی کردم. به طوری که ساواک، نام مرا در لیست دستگیرشدگان در آستانه‌ رفراندوم اصول شش‌گانه قرار داده بود و برای این منظور شب سوم بهمن، مأموران جهت دستگیری من آمدند که موفق شدم از خانه فرار کنم. بعد از نیمه شب برگشتم و منزل...

موضع خصمانه دولت اسدالله علم در قبال روحانیان

گزارش روز 3/5/1342 ساواک با موضوع «تبلیغات علیه دولت» نشان‌دهنده واکنش مردم به موضع خصمانه دولت اسدالله علم در قبال روحانیت و به قرار زیر است: «در چند روزه اخیر تبلیغات علیه آقاى نخست‌وزیر در محافل مذهبى و بین بازاریها کاملاً شدت یافته است...

تلاش حکومت پهلوی برای تحکیم قدرت بهائیان

در تاریخ 2/5/1343 آجودانی کل فرماندهی لجستیکی نیروهای مسلح به دایره خدمات می‌نویسد: «برابر شماره 529 /6280 مورخه 30 /4 /43 اداره روابط عمومى ستاد بزرگ ارتشتاران که به اداره آجودانى کل نیروهاى مسلح شاهنشاهى اعلام گردیده در آگهى‏هاى استخدام نبایستى مذهب ذکر گردد. دستور...

تلاش روزنامه اطلاعات برای انزوای روحانیان مبارز

روزنامه «اطلاعات» در سرمقاله روز اول مرداد 1342 خود می‌نویسد: «بیایید همه گرد پرچم اسلام جمع شویم و اجرای اوامر الهی و آیین مقدس مذهب اسلام را طبق واقعیات و نص صریح قرآن مجید از جامعه روحانیت تمنا کنیم و با آن جماعتی که در کسوت روحانیت سمپاشی...

انحراف روحانیون مصلحت‌اندیش از مشی نهضت امام خمینی

ساواک در گزارشی با موضوع «روحانیون» به تاریخ 30/4/1342 می‌نویسد: «سه شب قبل آیت‏الله میلانى و شریعتمدارى نزد آیت‏الله بهبهانى آمدند و راجع به مذاکرات این جلسه آیت‏الله بهبهانى می‌گفت مدتى زیاد با آقایان مزبور بحث شد و میلانى ابتدا از اینکه عده‏اى دور او را...

منبرهای من پس از فاجعه فیضیه

به دنبال این واقعه وحشتناک و پس از آزادی منبرم، منبرهای متعددی رفتم و درباره آن عمل وقیح دستگاه شاه، سخنرانی‌های تندی کردم. از جمله در یکی از سخنرانی‌ها گفتم: «اصلاً این وقایع و قضایای فیضیه که در ایران اتفاق افتاد، حتی با این نکته که گفته می‌شود ایرانی عطوف و مهربان است، سازگاری ندارد. این دژخیمان...

واکنش محافل مطبوعاتی به ادعاهای مقامات کشوری در خصوص قیام 15 خرداد

ساواک در گزارشی با موضوع «مصاحبه دادستان فرماندارى نظامى» به تاریخ 27/4/1342 نوشت: «مصاحبه دادستان فرماندارى نظامى تهران در مورد پول گرفتن دستجاتى که در روز 15 خرداد جهت بلوا و آشوب راه افتاده بودند، از چند نظر مورد انتقاد و تقبیح محافل مطبوعاتى و تعجب مخبرین خبرگزارى‏هاى...