تحقق یک پیش‌بینی

ساواک در گزارشی مورخ 22 دی 1342 می‌نویسد: «روز یکشنبه 22 /10 /42 میلانی در منزل خودش در حضور عده‌ای اظهار داشته آخرالامر دیدید سران نهضت آزادی را بدون هیچ‌گونه جرمی به ده سال زندان محکوم و به زندان انداختند.[1] حاجی مروج به میلانی می‌گوید: ده سال مدت زیادی برای یک نفر زندانی است. میلانی اضافه می‌نماید شما فکر می‌کنید تا ده سال دیگر وضع به همین صورت خواهد ماند؟ نه، به همین زودی‌ها رژیم واژگون می‌شود و خود اینها به همین زندان‌ها خواهند رفت و ما دعا می‌کنیم هر چه زودتر آن‌ روز فرا برسد.

«آیا می‌شود فراموش کرد این خدمات را؟»

ساواک قم در گزارشی مورخ 20 دی 1343 با موضوع «سخنرانی آیت‌الله نجفی»یک نسخه از متن بیانات پلی کپی شده نامبرده بالا[1] را به ساواک تهران ارسال می‌کند. آیت‌الله العظمی مرعشی نجفی در بیانات مشروحی «که روز شنبه 23 رجب 1384ق[2]. در مسجد بالای سر ... ساعت 5 /9 صبح» ایراد کرد، به بیان نمونه‌هایی از تلاش روحانیت ایران در حفظ تمامیت ارضی و استقلال کشور در طول تاریخ می‌پردازد. بخش‌هایی از آن به قرار زیر است: «... روحانیت اسلام بالاخص روحانیت شیعه و مذهب حق جعفری اهداف مقدسه‌ای داشته.

نمونه‌ای برای سنجش میزان آزادی در حکومت شاهنشاهی

در سال 1344 و در آستانه تاجگذاری محمدرضا، یکی از سینماداران به نام حشمت‌پور ازدنیا رفت. من برای مجلس ختم وی که در مسجد شهیدی برپا شده بود دعوت شدم. در آن منبر از سینما و سینماچی انتقاد کرده و مطلبی از روزنامه بازگو کردم، با این مضمون که ببینید اوقاف ایران چند نفر را برای مطالعه اوقاف مسیحیت در اروپای شرقی فرستاده است و...

زندانی به وسعت یک کشور

ساواک در گزارشی به تاریخ 18 دی 1342 می‌نویسد: «طبق گزارش مأمورین، طلاب مشروحه... [(فهرستی 15 نفره که در انتهای گزارش قید شده)] که اکثراً افرادی مخالف دولت و افراطی می‌باشند، قصد دارند جهت تبلیغ در ماه مبارک رمضان به پاکستان و کویت و سایر شیخ‌نشین‌های خلیج فارس مسافرت نمایند. چون اغلب آنها فاقد گذرنامه و پروانه عبوری مرزی می‌باشند، امکان دارد از طرق غیرمجاز مسافرت نمایند. مقرر فرمایند در مرز از عبور آنها جلوگیری و یا از دادن گذرنامه خودداری شود. ضمناً تعدادی که فعلاً در محل هستند وسیله شهربانی به ساواک قم معرفی خواهند شد تا تعهد عدم خروج از کشور از آنها گرفته شود...»[1]

نهضت امام خمینی و اعتلای جایگاه روحانیت

ساواک در گزارشی به تاریخ 16 دی 1342 با موضوع "آیه‌اللّه خمینی" می‌نویسد: "آقای مصطفی فرزند آیه‌اللّه خمینی که چندی قبل به قم مسافرت نموده بود شب 15/10/42 مراجعت[1] و ضمن تعریف از اوضاع قم گفت مجالس فوق‌العاده زیادی به مناسبت تولد حضرت حجت از طرف طبقات مختلف مردم در قم ترتیب داده شده بود که در آن بیش از هر چیز توجه و علاقه مردم به مقام روحانیت و انجام دعا و ثنا به علما و پیشوایان دین به چشم می‌خورد و اضافه نمود مردم قم مخصوصاً طبقه علماء و طلاب که شنیده بودند ممکن است آقا آزاد شوند[2] با بی‌صبری چشم به راه ایشان بوده و هستند.

گندم کرم‌زده آمریکایی جایگزین گندم ایرانی!

روزنامه کیهان در شماره روز 15 دی‌ 1342 در گزارشی از جلسه علنی مجلس شورای ملی از قول یکی از نمایندگان - سیدفضل‌الله پروین، نماینده اراک – می‌نویسد: «گندم داخلی را نمی‌خرند و از آمریکا گندم کرم‌زده وارد می‌کنند. اینجا تذکر دادند نمی‌دانم ترتیب اثر داده شد یا خیر. اینکه عرض کردم گفته‌های پشت این تریبون خدای نخواسته لقلقه لسان نباشد و به آن ترتیب اثر داده شود برای همین است که نمی‌دانم اظهار آن آقا مورد توجه واقع شد برای هشتادهزار تن برنج یا خیر و برای هشتادهزار تن برنج فکری شد یا خیر؟ محصولات ما خریدار ندارد، ولی از اسپانیا نخود و از لبنان سیب وارد می‌کنند.

«در تلاش معاش»: چهره بی‌رتوش کشور شاهنشاهی

ساواک در گزارشی مورخ 12 دی 1341 درباره «برنامه تلویزیون» می‌نویسد: «فرستنده تلویزیون ایران[1] در برنامه (در تلاش معاش) شب شنبه 1 /10 /41 به مدیریت روح‌الله مبشر نامی، وضع‌زننده و ناراحت‌کننده یک نفر (نان‌رسان) را که با دست‌های زخمی و کثیف به خانه‌های مشترکین‌ نان می‌رساند نشان داده که فوق‌العاده زننده و منظور نشان‌دادن مراتب زیر بود:

مخالفت با ارسال تلگراف

حضرت امام عصر روز 1342/9/1، اینجانب را توسط آقای علوی املشی احضار کرد و فرمود می‌خواهم مطلبی را با شما در میان بگذارم؛ ولی حرام میکنم بر شما اگر در آن‌باره با کسی حرف بزنید. این جانب گفتم: سمعاً وطاعة. ایشان فرمودند: اعلامیه‌ای را نوشته‌ام و از شما می‌خواهم که آن را به تلگرافخانه ببرید و برای حاج سیدعلی‌اصغر خوبی به تهران مخابره کنید. حاج سیدعلی‌اصغر خویی یکی از علمای بزرگ و سرشناس تهران بود. من عرض کردم اجازه می‌فرمایید، یک نسخه از آن را بنویسم که اگر ما را بازداشت کردند، و اصل تلگراف از بین نرود، و اصل تلگراف را چاپ نماییم؟ امام فرمود: این کار را بکنید.

فیلم: چگونگی وضعیت تحصیلی محمدرضا پهلوی

رضاخان برای تربیت پسرش که قرار بود شاه ایران بشود تدابیر خاصی داشت. ازجمله اینکه در کاخ مدرسه‌ای ویژه برای او آماده کرد. حسین فردوست از دوستان دوران کودکی او بود. پس از آن او را برای ادامه تحصیل به سوئیس فرستادند، البته به دلیل رفتارهای متکبرانه‌اش مجبور شدند مدرسه او را تغییر دهند. ارنست پرون که ده سال از او بزرگتر بود و شخصیتی عجیب داشت یکی دیگر از دوستان صمیمی او بود.

«چرا از روحانیون در مجلسین نماینده نداریم؟»

ساواک در گزارشی مورخ 10 دی 1343 می‌نویسد: «در تاریخ 27 /9 /43 روز جمعه ساعت 9:00 برنامه هفتگی کانون بحث و انتقاد[1] شروع و قبل از رسمیت جلسه سئوالات هفته قبل که در روی ورقه‌ای یادداشت شده بود مطرح و آقای هاشمی‌نژاد[2] به این سئوالات جواب گفتند: الف - ... [س] چرا از روحانیون در مجلسین نماینده نداریم[؟] ... [ج] مملکت ما تا زمان مظفرالدین شاه قاجار استبدادی بود تا اینکه در زمان سلطنت این شاه عده‌ای استقلال‌طلب شاه وقت را مجبور نمودند که مشروطیت را توشیح کند.