در مسجد گوهرشاد چه خبر بود؟

سال 1343 پس از اینکه امام را به ترکیه تبعید کردند در قم برای رهایی امام جلساتی در مسجد بالاسر حضرت معصومه(س) برگزار می‌شد و ما در آنجا دعای توسل می‌خواندیم. در آن مجالس بعد از دعا بازگشت امام دعا می‌کردند. این وضع تا تابستان سال بعد ادامه داشت. تابستان حوزه تعطیل شد و طلاب قم به مشهد آمدند. در مشهد به فکر افتادیم که جلسه دعای توسل را برای استخلاص حضرت امام و برگشت ایشان تشکیل دهیم. لذا در داخل حرم در [رواق] دارالسیاده با عده‌ای از طلاب مشهد و قم برنامه‌ریزی...

نهضت امام خمینی و احیای تعاملات سیاسی حوزه نجف و قم

مردم ایران با عتبات عالیات عراق به دلیل اشتراکات عقیدتی ارتباط دیرینه‌ای داشته‌اند. وجود جوامع وسیع شیعه در ایران و عراق، یک رابطه همزیستی همراه با تأثیر متقابل میان نهادهای روحانی دو کشور ایجاد کرده است. وابستگی‌های عقیدتی موجب شده که دو طرف به سرنوشت هم حساس باشند و حوادث مهم دو کشور مورد توجه یکدیگر قرار گیرد. آن دسته از متدینین داخل ایران که نظرات، دیدگاه‌ها و فتاوای مراجع و علمای نجف را ملاک عمل به وظایف شرعی خود می‌دانستند، از راه‌های مختلف...

قیام 15 خرداد از منظر استعمار

مطبوعات خارجی با درک ناصحیح و مغرضانه از قیام 15 خرداد، برای توصیف این رویداد از عباراتی چون «بلوا»، «شورش»، «کودتا»، «کودتای ارتجاع» و «توطئه مرتجعین» استفاده کرده، نشان دادند که درکی از شعور سیاسی و شور دینی ملت ایران علیه استبداد و استعمار ندارند. آنان تمامی آشوب‌ها و خرابکاری‌هایی که توسط عوامل پهلوی برای بدنام کردن معترضین صورت گرفته بود به ملت ایران نسبت داده، توطئه روحانیونی دانستند که از مذهب و تعصب دینی مردم برای...

آدمِ دانه‌ای 25 ریال!

در 18 خرداد 1342 شاه که برای توزیع اسناد مالکیت جمعی از زارعین به همدان سفر کرده بود در سخنانی اظهار داشت: «تجلی روح مرتجعین سیاه را ما در روز چهارشنبه 15 خرداد در شهر تهران مشاهده کردیم. مرتجع سیاه از چندی پیش این اقدامات را شروع کرد. در چهارشنبه 15 خرداد ارتجاع سیاه چه کرد؟ اسناد و مدارکی که به دست ما افتاده است و دال بر این است که وجوه هنگفتی از خارج به این مملکت برای ایجاد این قبیل بلواها رسیده است و به زودی منتشر خواهد شد. متأسفانه کسانی که بساط 15 خرداد...

محرم، زمینه‌ساز قیام 15 خرداد

بخش سوم
ج ـ ضربه‌ نهایی در تاسوعا و عاشورا اسناد و خاطرات حاکی است که فراخوان‌های امام، سخنرانی‌های وعاظ، نوحه‌های مداحان و... در تظاهرات عاشورا به بار نشست. این تظاهرات که متشکل از هیئت‌های مذهبی تهران بود، به شرح ذیل مورد واکاوی قرار می‌گیرد. 1ـ فراخوان هیئت‌ها: گام نخست برای برپایی تظاهرات بزرگ روز عاشورا، چاپ و توزیع تراکت فراخوان و جلب موافقت سران هیئت‌های بزرگ تهران بود. صرف‌نظر از حضور هیئت‌های عزاداری طرفدار نهضت در تظاهرات مذکور، یاران امام...

تظاهرات بی‌اهمیتی که اعلیحضرت را به وحشت انداخت!

روزنامه اطلاعات در شماره روز 17 خرداد 1343 در گزارشی از سفر شاه به آمریکا از قول او می‌نویسد: «من با ملت خویش تماس نزدیک دارم... در ایران شاه و مردم از هم جداشدنی نیستند و من با ملت خویش همیشه تماس نزدیک دارم. من پیوسته مصالح عالیه مملکتم را بر همه چیز و حتی بر جان خویش ترجیح داده‌ام و در کشوری که به‌زودی دوهزار و پانصدمین سال بنیان‌گذاری شاهنشاهی خود را جشن می‌گیرد بین شاه و مردم جدایی و فاصله‌ای نیست... بعضی تظاهرات و اخلالگری‌ها برای کشور من واقعه...

واکنش به جشن‌های 2500 ساله شاهنشاهی

در ماه محرم، با ساکیه مشورت کردم که در شهر اهواز کاری انجام بدهیم تا اتفاقی بیفتد و مردم از مسائل روز آگاه شوند و هوشیار باشند. بهترین کار را این دیدیم که روز عاشورا که دسته‌جات بیرون می‌آیند، از آن‌ها بخواهیم که بر ضد رژیم شاه شعار بدهند و کاری کنیم که دسته‌جات عزاداری شعارهای مورد نظر ما را بدهند و چون در آن ایام، جشن‌های 2500 ساله برپا بود، این کار در کشور صدا می‌کرد و مردم خودبه‌خود این حادثه را با جشن‌های 2500 ساله مرتبط می‌دانستند و نوعی اعتراض به...

پانزده خرداد در شهرستان‌ها

ساواک در گزارشی به تاریخ 15 خرداد 1342 می‌نویسد: «... در ساعت 21:19 روز جاری به مسجد کاسه‌فروشان رفته، آقای حاجی سیدمحمود ضیابری[1] بعد از ادای نماز جماعت در ساعت21:20 بالای منبر رفتند. اظهار نمودند: آقایان بطوری‌که اطلاع دارید ما در قم و مشهد و اصفهان و نجف مراجع تقلید داریم که باید مطابق دستور و فتاوی آنان رفتار نماییم. امروز بطوری‌که به ما اطلاع داده‌اند، حضرت آقای آیت‌الله خمینی را به دستور دولت از قم دستگیر، تحت‌الحفظ با دستبند به طهران آورده، زندانی...

محرم 1342ش؛ آتش نهضت زبانه می‌کشد...

ساواک در گزارشی به تاریخ 14 خرداد 1342 می‌نویسد: «اطلاعات واصله از منابع مختلف حاکیست وضع عزاداری در سال جاری در تهران بسیار بی‌سابقه و در دستجات و مجالس روضه‌خوانی تعداد زیادی جمعیت شرکت می‌کرد که شاید در ده سال اخیر بی‌سابقه بود، بخصوص در روزهای 9 و 10 محرم شب و روز دستجات با جمعیت خیلی زیاد در حرکت بودند و در اغلب مجالس عمومی... به دولت و هیئت حاکمه حمله می‌شد و عکس [آیت‌الله]خمینی و اعلامیه‌های او که خطاب به وعاظ صادر کرده بود[1] و همچنین اعلامیه...

مراسم روز عاشورا در مسجد هدایت

ساواک در گزارشی به تاریخ 13 خرداد 1342 (مطابق با 10 محرم 1383ق) می‌نویسد: «طبق دعوت‌نامه‌های قبلی از ساعت 16 به تدریج عده‌ای در حدود 7000 نفر از دانشجویان اسلامی و اعضا وابسته به نهضت آزادی ایران در مسجد هدایت اجتماع و ابتدا دو تن از دانشجویان پیرامون وقایع روز عاشورا مطالبی ایراد [کردند] و سپس ناصر مکارم شیرازی سخنرانی خود را که حملاتی نیز به دولت و مصادر امور داشت ایراد [کرد] و در ساعت 18 و 45 دقیقه مراسم مزبور خاتمه یافت. پس از ختم جلسه مسجد هدایت تعدادی در...