توهین شاه به مخالفان اصلاحات آمریکایی

در آستانه محرم سال 1342ش. امام خمینی در پیامی خطاب به وعاظ و روحانیون، آنها را به افشای جنایت‌ها و خیانت‌های پهلوی دعوت کرد.[1] شاه با اطلاع از اوضاع کشور و احتمال بروز مشکلاتی برای حکومت لازم دانست مشخصاً نسبت به جریانات کشور موضع‌گیری کرده، به طریقی پاسخ امام خمینی را داده و نسبت به انجام هرگونه اقدامی بر ضد حکومت هشدار دهد. بر این اساس در سخنانی در 2 خرداد گفت: «باید بدانید که دشمن‌های شما، دشمن‌های این مملکت، دشمن‌های این ملت، راحت ننشسته‌اند،...

طلاب حوزه علمیه قم، حاملان پیام نهضت امام خمینی

ساواک در گزارشی به تاریخ 4 خرداد 1342 می‌نویسد: «... در روز پنج شنبه2 /3 /42 اطلاع رسید شخصی بنام زین‌العابدین موسوی طلبه قم در قریه خسمخ و شفت [روستایی از توابع بخش مرکزی شهرستان فومن] تعدادی اوراق و عکس آقای روح‌الله خمینی[1] و آقای شریعتمداری را بین مردم توزیع و مردم را تبلیغ می‌نماید و دو قطعه عکس از دکان کاس آقای شکاری و شعبان عزیزی کشف و اولی اظهار می‌دارد عکس را آقای موسوی به من داد و چیزی نگفته و دومی اظهار می‌کند عکس را از دکان کاس آقا گرفتم و از...

محرم، زمینه‌ساز قیام 15 خرداد

بخش اول
«اطلاعات واصله از منابع مختلف حاکی ا‌ست، وضع عزاداری در سال جاری [محرم 1342ش] در تهران بسیار بی‌سابقه بود و در دستجات و مجالس روضه‌خوانی تعداد زیادی جمعیت شرکت می‌کرد که شاید در ده سال اخیر بی‌سابقه بود... [در این مجالس] به دولت و هیئت حاکمه حمله می‌شد و عکس خمینی و اعلامیه او که خطاب به وعاظ صادر کرده بود... در میان مردم منتشر می‌شد، وعاظی که شدید حمله می‌کردند، عبارت‌اند از: فلسفی، محلاتی، حجازی، شیرازی، اعتمادزاده شیخ جعفر خندق آبادی، شیخ باقر...

تلاش ساواک برای محو خاطره قیام 15 خرداد

ساواک در گزارشی به تاریخ 3 خرداد 1343 می‌نویسد: « 10 نفر از روحانیونِ طرفدار [آیت‌الله] خمینى در منزل حاج آقا مرتضى ابطحى جلسه داشته و تصمیم گرفته‌اند هر کدام امروز در منابر خود جریان 15 خرداد سال 42 را براى مردم تشریح و در پایان منبر موضوع عزاى ملى[1] را مطرح نمایند. شهربانى امروز به فرد فرد آنها ابلاغ خواهد کرد که از بیان مطالب مزبور خوددارى نمایند.»[2]   پی‌نوشت‌ها:   [1]. در 30 اردیبهشت 1343 اعلامیه‌ای به امضاء آیات خمینی، نجفی مرعشی، قمی و...

روحانیون و تداوم اعتراض و انتقاد به رژیم پس از قیام 15 خرداد

ساواک در گزارشی به تاریخ 2 خرداد 1343 می‌نویسد: «ساعت 12 روز 31 /2 /43 آخوند ناصر مکارم در بازار کویتی‌ها[1] در بالای منبر ابتدا راجع به قیام و انقلاب حضرت حسین(ع) صحبت کرد و گفت در تاریخ هزاران جنگ و انقلاب روی داده که خاطره آنها کم‌کم از بین رفته و می‌رود ولی انقلاب حسین در راه حق و قرآن مجید روز‌به‌روز روشن‌تر می‌شود. بعداً گفت یک بلای عجیبی دامن‌گیر جوانان کشورمان شده است و ماشاءالله هر روز هم قانونی برای مبارزه با فساد درست می‌کنند ولی خبری از آن...

شب دوازدهم محرم و ماجرای دستگیرشدنم

[شب یازدهم محرم] آنچه گفتم جواب قانع‌کننده‌ای بود که در اعماق وجود مردم نشست. فرداشب [شب دوازدهم محرم] هم گفتم: «امشب، آخرین شب زلزله امام حسین علیه‌السلام است. ببینیم که فردا روز دوازدم محرم مقدرات ما با دستگاه دولت از چه قرار است؟». از منبر پایین آمدم و برای منبر دوم به مسجد معیر رفتم. حرف‌هایم را آنجا هم گفتم و اعتراضات را تکرار کردم. از منبر پایین آمدم و به کوچه‌ای رفتم که بایستی پیاده طی می‌کردم، تا به سر خیابان خیام برسم و سوار اتومبیل...

«سیاست مستقل ملی»، افسانه یا واقعیت؟

ساواک در گزارشی با موضوع «فعالیت مخالفین دولت» مورخ 31 اردیبهشت 1341 می‌نویسد: «یکی از محارم سردار فاخر حکمت[1] اظهار می‌داشت مسافرت آقای علاء وزیر دربار شاهنشاهی به فارس و شیراز که ظاهراً تحت عنوان سالگرد (انجمن لاینز) صورت گرفته به منظور انجام یک مأموریت سیاسی و مخفی است. مشارٌالیه افزوده مؤسسه لاینز انگلستان که یکی از شعبات لژ بزرگ فراماسونری[2] انگلستان است، تحت عنوان انجام کارهای عام‌المنفعه بزرگترین دستگاه خبری دولت انگلستان در کشورهای...

اعلامیه مراجع تقلید قم در آستانه اولین سالگرد قیام خونین 15 خرداد

ساواک مرکز در دستورالعملی به کلیه ساواک‌ها در تاریخ 30 اردیبهشت 1343 نوشت: «روز جاری اعلامیه‌ای به امضاء آیت‌الله خمینی، نجفی مرعشی، قمی و میلانی پیرامون سالروز وقایع پانزده خرداد چاپ و در پاره‌ای از محافل پایتخت توزیع گردیده است. به فرموده دستور فرمایید به محض رسیدن اعلامیه مورد بحث به حوزه استحفاظیِ آن ساواک، عاملین توزیع را دستگیر و نتیجه را گزارش نمایند.»[1] بخش‌هایی از اعلامیه مذکور به این شرح است: «... واقعه 15 خرداد ننگ بزرگی برای هیأت...

روابط ایران و اسرائیل: انزجار ملت، تمایل حکومت!

پیوندهای گسترده میان ایران و آمریکا در دوره پهلوی دوم، دولت ایران را به سمت بهبود روابط با اسرائیل سوق داد. روابط میان ایران و اسرائیل از اواخر دهه 20 به صورت شناسایی دوفاکتو (موقت و غیر رسمی) آغاز و بعدها توسط دولت مصدق قطع شد. پس از کودتای 28 مرداد مجدداً روابط دو کشور در سطحی گسترده و البته پنهان دنبال شد اما آشکار شدن روابط دو کشور اعتراض مخالفان حکومت بویژه روحانیون را درپی داشت. ملت مسلمان ایران با مردم فلسطین ابراز همدری کرده از تمایل شاه به رابطه...

پیامدهای قیام 15 خرداد

در تاریخ 28 اردیبهشت 1343 گزارشی با موضوع «مطالبی درباره آقای خمینی» توسط ساواک تهیه شد که نشان می‌دهد دستگیری امام خمینی و سرکوب خونین اعتراضات خرداد 42 نه تنها نتیجه مطلوب حکومت را در پی نداشت بلکه موقعیت امام خمینی را به عنوان رهبر مخالفینِ مذهبی پهلوی بیش از پیش تثبیت و قیام 15 خرداد را به نقطه عطف نهضت تبدیل کرد: «یکی از مأمورین نفوذی این ساواک که به قم مسافرت نموده اطلاع می‌دهد: قبل‌ازظهرها در منزل آقای خمینی مجلس روضه‌خوانی بر پا است......